Μετά από ερώτηση της «Ελληνικής Λύσης»
Ερωτηματικά προκαλεί η απάντηση της ΥΠ. Πολιτισμού
για την ένταξη του Δάσους Φρακτού στα μνημεία
Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO
ΑΠΑΝΤΗΣΗ σε ερώτηση του βουλευτή κ. Χήτα της «Ελληνικής Λύσης» σχετικά με την ένταξη του Δάσους Φρακτού στα μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, δίνει η υπουργός Πολιτισμού κα. Μενδώνη.
Ο κ. Χήτας είχε κάνει ερώτηση σχετικά με την προσπάθεια που έχει ξεκινήσει ο Δήμος Παρανεστίου και μάλιστα έχει ήδη πάρει σχετική χρηματοδότηση για την σύνταξη του σχετικού φακέλου. Στην ερώτησή του ο βουλευτής της «Ελληνικής Λύσης» ερωτούσε σχετικά: «Σε ποιες επιπλέον ενέργειες προτίθεσθε να προβείτε, προκειμένου να ενταχθεί το ανωτέρω Παρθένο Δάσος στο Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της «UNESCO», καθώς και στο «Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας», το οποίο θεωρείται το πιο άθικτο και άγριο της χώρας μας και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα, αδιατάρακτα δασικά οικοσυστήματα της Ευρώπης;»
Η απάντηση της υπ. Πολιτισμού
Στην απάντησή της η υπουργός Πολιτισμού κα. Μενδώνη, διευκρινίζει αρχικά ότι, «οι διαδικασίες για την ένταξη ενός αγαθού στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του ΥΠΠΟΑ, αλλά γίνονται σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς και την τοπική Αυτοδιοίκηση.
Αναφορικά με την ένταξη του Δάσους Φρακτού στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας διευκρινίζεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την εγγραφή ενός στοιχείου άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είναι να συνάδει κατ’ αρχήν αφενός με τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) και αφετέρου με τις πολιτικές εφαρμογής της στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 1 της Σύμβασης, ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά νοούνται «οι πρακτικές, αναπαραστάσεις, εκφράσεις, γνώσεις και τεχνικές – καθώς και τα εργαλεία, αντικείμενα, χειροτεχνήματα και οι πολιτιστικοί χώροι που συνδέονται με αυτές και τις οποίες οι κοινότητες, οι ομάδες και, κατά περίπτωση, τα άτομα αναγνωρίζουν ότι αποτελεί μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς τους».]
Όπως σημειώνει ακόμα η κα. Μενδώνη, [τα στοιχεία φυσικής κληρονομιάς, και στην προκείμενη περίπτωση το Παρθένο Δάσος Φρακτού, δεν αποτελούν καθ’ εαυτόν στοιχεία άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς δεν συνδέονται απαραίτητα με ζωντανά στοιχεία άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, φορείς των οποίων είναι μια κοινότητα.
Σημειώνεται ότι τα Ιερά Δάση του Ζαγορίου και της Κόνιτσας, στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που είναι εγγεγραμμένα στο Εθνικό Ευρετήριο, αφορά όχι τα ίδια τα δάση καθ’ εαυτά ως στοιχεία φυσικής κληρονομιάς, αλλά την άυλη πολιτισμική πρακτική της προστασίας τους, που συνδέεται με απαγορεύσεις κοπής και κυρίως με τον φόβο ότι η κοπή των δέντρων μπορεί να επιφέρει τιμωρίες υπερφυσικού χαρακτήρα στους παραβάτες. Επιπροσθέτως, σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη πολιτισμική πρακτική ασκείται σήμερα από μια κοινότητα φορέων, τους κατοίκους των περιδασικών χωριών του Ζαγορίου και της Κόνιτσας.
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι θα μπορούσε να εξεταστεί η δυνατότητα εγγραφής στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας ενός στοιχείου άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που να συνδέεται με το Παρθένο Δάσος Φρακτού και να αναγνωρίζεται από μια κοινότητα φορέων ως μέρος της πολιτιστικής της κληρονομιάς σήμερα, αλλά όχι η εγγραφή του ίδιου του Παρθένου Δάσους Φρακτού καθ’ εαυτόν.
Τέλος, διευκρινίζεται ότι για να ενταχθεί ένα φυσικό αγαθό στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO πρέπει προηγουμένως να έχει ενταχθεί στον Ενδεικτικό Κατάλογο της χώρας μας (Tentative List), ο οποίος περιλαμβάνει τα μνημεία και τις θέσεις που ενδιαφερόμαστε να θέσουμε ως υποψηφιότητες προς εγγραφή στο μέλλον. Στον εθνικό μας Ενδεικτικό Κατάλογο έχουν ενταχθεί 14 μνημεία/χώροι, μεταξύ άλλων το δάσος της Δαδιάς- Λευκίμης- Σουφλίου, η περιοχή των Πρεσπών και τα Ζαγοροχώρια- εθνικό πάρκο Β. Πίνδου. Το σύνολο, ωστόσο, των ήδη εγγεγραμμένων στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς μνημείων είναι είτε πολιτιστικά είτε «μεικτά», δηλαδή πολιτιστικά και φυσικά μνημεία, ενώ έως σήμερα δεν συμπεριλαμβάνεται κανένα αμιγώς φυσικό αγαθό.
Έως σήμερα δεν έχει υποβληθεί στο ΥΠΠΟΑ αίτημα προκειμένου να εξεταστεί η περίπτωση του δάσους Φρακτού για εγγραφή στον Ενδεικτικό Κατάλογο της χώρας μας ως «μεικτό», δηλαδή πολιτιστικό και φυσικό μνημείο. Σε περίπτωση που κατατεθεί σχετικό αίτημα, θα πρέπει να συνοδεύεται από τα στοιχεία τεκμηρίωσης και να αξιολογηθεί κατ’ αρχήν σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ως προς την καταλληλότητα και ωριμότητά του.]
