Το «εβραίικο» 2ο Δημοτικό Σχολείο Δράμας
Η ασφάλεια του σπιτιού ή η ανασφάλεια
του σχολείου… στο «εβραίικο» σχολείο Δράμας
Γράφει ο Ανανίας Τοζακίδης
Αγαπώ τα σχολεία όλου του κόσμου… Μου αρέσει να ακούω τις φωνές των παιδιών, όταν βγαίνουν στο διάλειμμα, τους σχολικούς πίνακες με το μάθημα που δεν πρόλαβε να σβήσει η καθαρίστρια, τις άδειες αυλές και το ποτάμι παιδιών που ξεχύνεται όταν χτυπάει το κουδούνι. Αγαπώ τα μικρά σχολεία των χωριών, που μένουν έρημα χωρίς παιδιά, τα μεγάλα σχολεία των πόλεων, τα καινούργια σχολεία (ελάχιστα), τα παλιά ιστορικά σχολεία με τις μνήμες χιλιάδων παιδιών που πέρασαν απ’ αυτό, τα σχολεία όλου του κόσμου. Το σχολείο των παιδικών μου χρόνων, ήταν κι αυτό ένα παλιό σχολείο που δεν υπάρχει πια.
Η παλαιά Ισραηλιτική Σχολή της Δράμας(1925) και μετέπειτα 2ο Δημοτικό Σχολείο
που σήμερα δεν υπάρχει πια(στη φωτογραφία δε φαίνεται
η μεγάλη καγκελόπορτα που οδηγούσε στο εσωτερικό του σχολείου)
Ήταν μάλιστα και ιστορικό, χωρίς τότε να το ξέρουμε, γιατί εκεί βρέθηκε αργότερα ο μακεδονικός τάφος της οδού Τροίας. Το πρώτο μου σχολείο λοιπόν, ήταν ένα παλιό νεοκλασικό κτίσμα στο κέντρο της πόλης (παλαιά Ισραηλιτική Σχολή της Δράμας που σήμερα δεν υπάρχει πια)… Σήμερα στη θέση του υπάρχει μια μεγάλη πολυκατοικία, που δε θυμίζει τίποτε από αυτό που αντίκρυζες, με το που άφηνες πίσω το κεντρικό κτίριο του ΙΚΑ. Θυμάμαι τις τεράστιες καγκελωτές πόρτες (λες και ήταν παρακολούθημα των παλιών φυλακών που υπήρχαν τότε λίγα μέτρα παρακάτω στη θέση των σημερινών δικαστηρίων Δράμας) που οδηγούσαν στον αυλόγυρο και τις πέτρινες διπλές σκάλες που οδηγούσαν στο εσωτερικό του.
Από το κεφαλόσκαλο συνήθως, μας μιλούσε ο διευθυντής του σχολείου τα πρωινά. Στις γιορτές και στις εκδηλώσεις του σχολείου, οι συγκεντρώσεις των μαθητών γινόντουσαν στον μεγάλο αυλόγυρο δίπλα στη χάβρα των Εβραίων (παλιά εβραϊκή συναγωγή) όπως έλεγαν ένα τεράστιο πανύψηλο κτίριο, σύμφωνα με τα δεδομένα ενός μικρού παιδιού, χωρίς σκεπή, ή μάλλον με σκεπή τον ουρανό της Δράμας στα τέλη της μακρινής δεκαετίας του ‘60. Εκεί στην αυλή αυτή, θυμάμαι τον διευθυντή του σχολείου τον αείμνηστο Χατζηελευθερίου να μιλάει στους αποφοίτους του μακρινού σχολικού έτους 1967-68.
Οι μαθητές παρατεταγμένοι με ποδιές να ακούν τον αποχαιρετιστήριο λόγο του διευθυντή και εγώ κάπου σε μια γωνία μαθητής νηπιαγωγείου (υπήρχε στο ισόγειο) να βλέπω όλους αυτούς του γίγαντες, για το δικό μου μέτρο, μαθητές της έκτης του 2ου Δ.Σ. Δράμας, απόφοιτοι πλέον έτοιμοι να αλλάξουν σχολείο για τα επόμενα έξι χρόνια που ξεκινούσε με την επταετία της δικτατορίας…
Μαθητής στον πρώτο μήνα της Α΄τάξης, στο ίδιο θρανίο με μια συμμαθήτριά μου, να δυσκολεύομαι να γράψω το όνομά μου και αυτή να παίρνει το μολύβι από τα χέρια μου και να το γράφει μπροστά στα έκπληκτά μου μάτια! Όχι μόνο έγραφε το όνομά της, αλλά μπορούσε να γράψει και το δικό μου. Αυτή ήταν η αφορμή για ένα σιωπηλό έρωτα σ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου μου σχολείου, που ακόμη και σήμερα δε γνωρίζω εάν υπήρξε έστω και για λίγο αμοιβαίος. Ένα άλλο περιστατικό που θυμάμαι, ήταν σ’ ένα διάλειμμα η μαθήτρια Μ της έκτης ολίγον τροφαντούλα, κατεβαίνοντας τις σκάλες και αφήνοντας τα τρία τελευταία σκαλοπάτια, πήδηξε στο ξύλινο πάτωμα το οποίο δεν άντεξε και καρφώθηκε το ένα της πόδι στο χάσμα, σχήματος ποδιού, του πολυκαιριασμένου ξύλινου πατώματος. Μικρός παρατηρητής τότε, θυμάμαι τη δυσκολία και τον πανικό των δασκάλων, να απελευθερώσουν την Μ από την παγίδα που της επιφύλαξε η νεανική της ορμή, αλλά και η γερασμένη σανίδα του ξύλινου σχολικού πατώματος.
Μια άλλη φορά, μαθητής και πάλι της Α΄ Τάξης, είχαμε αργήσει και είχε χτυπήσει το κουδούνι και η αδελφή μου που με συνόδευε (μεγαλύτερη), μου άφησε το χέρι και έτρεξε να προλάβει τις φωνές των δασκάλων γι αυτούς που αργούν. Ξαφνικά, είχα μείνει μετέωρος έξω απ’ το σχολείο και χωρίς να κρατώ το χέρι της αδελφής μου. Θυμάμαι μετά από ένα μικρό δισταγμό, γύρισα πίσω στην ασφάλεια του σπιτιού, από το να κάνω λίγα βήματα να διαβώ και εγώ το κατώφλι εκείνου του παλιού σχολείου, του επονομαζόμενου «εβραίικου». Άλλο λοιπόν τότε που δεν ήθελα, να γυρίσω στην ασφάλεια του σπιτιού, από το να αντιμετωπίσω το νέο και δύσκολο, αλλά τις περισσότερες φορές πολλά υποσχόμενο χώρο του σχολείου. Σήμερα βέβαια, πραγματικά μετανιώνω για εκείνο το δισταγμό και το μακρινό πισωγύρισμα γιατί… πλέον αγαπώ τα σχολεία τα παλιά, τα μεγάλα, ας είναι και πολυκαιριασμένα επειδή ακριβώς είναι χώροι πολλά υποσχόμενοι με ανοικτούς ορίζοντες για τους νέους ανθρώπους… και αν με ρωτούσατε σήμερα, προτιμώ την ανασφάλεια του σχολείου που ενδεχομένως νιώθει ένας μικρός νεοφώτιστος μαθητής, από τη ασφάλεια και τη ζεστασιά του οικογενειακού σπιτιού.
