Μιλάει στον «Π.Τ.» ο ιστορικός συγγραφέας κ. Βλ. Αγτζίδης

«Για να ελέγξεις τα νησιά

του Ανατ. Αιγαίου πρέπει

να ελέγχεις την απέναντι ακτή»

► Παρουσίαση του βιβλίου του Βλ. Αγτζίδη: «Μεταξύ Σεβρών και Λωζάνης»

► Μιλάει στον «Π.Τ.» ο κ. Θ. Κυριακίδης, Δρ. Ιστορίας και επιστημονικός συνεργάτης της Έδρας Ποντιακών Σπουδών στο ΑΠΘ

Του Θανάση Πολυμένη

ΜΕ ΠΛΗΘΟΣ κόσμου παρουσιάστηκε στη Δράμα το βράδυ της περασμένης Παρασκευής 11 Οκτωβρίου, το βιβλίο του Δρος Σύγχρονης Ιστορίας Βλάση Αγτζίδη με κεντρικό τίτλο: «Μεταξύ Σεβρών και Λωζάνης».

Η εκδήλωση έγινε στο αμφιθέατρο του Διοικητηρίου Δράμας, στην αίθουσα «Κωνσταντίνος Καραμανλής», με συνδιοργάνωση της Μέριμνας Ποντίων Δράμας και του Παμμικρασιατικού Συλλόγου Δράμας «Ο Άγιος Χρυσόστομος».

Το βιβλίο του κ. Αγτζίδη, θίγει πλευρές της Μικρασιατικής Τραγωδίας, και αναλύει τις δύο συνθήκες, οι οποίες στην ουσία εδραίωσαν τα σύνορα της Ελλάδας μέχρι και σήμερα. Και μάλιστα, όπως ιδιαίτερα τόνισε στον «Π.Τ.» ο συγγραφέας, είναι τόσο ισχυρές που δεν μπορούν να αλλάξουν, ασχέτως από τον διαρκή αναθεωρητισμό της Τουρκίας.

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου από τον ίδιο τον συγγραφέα, μαζί του στο πάνελ ήταν και ο κ. Θεοδόσης Κυριακίδης, επιστημονικός συνεργάτης στην Έδρα Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του πλήθος κόσμου και  έκλεισε με δύο τραγούδια του Πόντου και της Μικρασίας από τη Χορωδία του Παμμικρασιατικού Συλλόγου Δράμας.

Τον συγγραφέα παρουσίασε στο κοινό η πρόεδρος της Μέριμνας Ποντίων Κυριών Δράμας, κα. Λίζα Θεοδωρίδου, η οποία μεταξύ άλλων σημείωσε: «Η ιστορία δεν είναι απλώς μια συλλογή γεγονότων: είναι η βάση της συλλογικής μας εμπειρίας και της συνείδησής μας. Κι ακόμα το σύνολο του παρελθόντος είναι πάντα εν ζωή και εν λειτουργία μέσα στον παρόν. Ο καθένας από εμάς είμαστε πάντα και η ίδια η ιστορία μας. Δεν μπορεί να αποσυνδεθούμε από αυτήν. Δεν  μπορεί να μην πονάμε για την γενοκτονία και τον ξεριζωμό, όσο θέλουμε να φυλάξουν την πνευματική κατατομή και την ποιότητα της προσωπικότητάς μας ως Έλληνες».

Αγτζίδης: Η σημερινή κατάσταση απόρροια της Συνθήκης των Σεβρών

Ο «Π.Τ.» είχε την ευκαιρία να μιλήσει με τον συγγραφέα κ. Αγτζίδη, αναφέροντας αρχικά ότι, «το βιβλίο αποτελεί ένα προσωπικό κύκλο 38 χρόνων, μελέτης και έρευνας για μια περίοδο, η οποία καθόρισε τα πάντα στη σύγχρονη εποχή. Η σημασία της ιστορίας για το σήμερα, ήταν που εμένα με παρακίνησε τότε, να ασχοληθώ συστηματικά με τις ιστορίες του μετασχηματισμού της εγγύς Ανατολής. Όταν λέμε ποντιακό ή μικρασιατικό ζήτημα, ουσιαστικά πάμε στην καρδιά του τρόπου που διαμορφώθηκαν οι γεωπολιτικές ισορροπίες μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πράγματα που γενικά τα αγνοούμε και έτσι δεν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί σήμερα η περιοχή μας βρίσκεται σ’ αυτή τη φοβερή αναστάτωση. Όλες λοιπόν οι περιφερειακές συγκρούσεις που υπάρχουν, η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση, όσα συμβαίνουν στη Συρία, ακόμα και η τουρκο-αρμενική αντιπαράθεση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, όλα προέρχονται από τον τρόπο που επιλύθηκε η ελληνοτουρκική σύγκρουση το 1919 – 1922, η οποία επιβραβεύτηκε ουσιαστικά με την αναθεώρηση της Συνθήκης των Σεβρών, συνθήκη μεταπολεμική μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και διαμόρφωσε το σύγχρονο περιβάλλον».

Όπως τονίζει ιδιαίτερα ο κ. Αγτζίδης, «είναι μια ισχυρότατη Διεθνής Συνθήκη. Τα ελληνοτουρκικά είναι μόνο μια σελίδα», ενώ εξηγεί: «Με το βιβλίο αυτό, επιχείρησα να διερευνήσω από τη δική μου πλευρά, άγνωστες πλευρές, άγνωστες σελίδες εκείνης της ιστορίας. Μερικά σημεία που επισημαίνω, είναι όλο αυτό που αγνοούμε˙ ποιο ήταν το τεράστιο διακύβευμα μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Όταν κατέρρεαν οι αυτοκρατορίες, διαλυόταν η Οθωμανική αυτοκρατορία, η Ελλάδα από την άλλη μόλις το 1912 είχε καταφέρει να εξασφαλίσει την Ανατολική Μακεδονία και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και βεβαίως συμμετείχε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, έστω την τελευταία χρόνια, όταν η φιλογερμανική πολιτική ομάδα του Κωνσταντίνου, εκδιώχθηκε από την Αθήνα».

Στο σημείο αυτό ο κ. Αγτζίδης, επισημαίνει ότι, «η Ελλάδα, όπως κάθε χώρα που σέβεται τον εαυτό της, επεχείρησε να ενσωματώσει περιοχές της Οθωμανικής αυτοκρατορίας που πλέον διαλυόταν, αποχωρούσε από την ιστορία και κατοικούνταν από μεγάλους ελληνικούς πληθυσμούς και επιπλέον, οικονομικά, ήλεγχαν την περιοχή. Κι αυτές οι δύο άμεσες και κοντινές περιοχές, ήταν η Ανατολική Θράκη και η Σμύρνη».

Όπως σημειώνει ο ίδιος, «όντως (σ.σ. η Ελλάδα), κερδίζει αυτή την περιοχή. Τη διεκδικεί καταρχάς, την κερδίζει, αλλά τη χάνει στην ήττα του 1922, γιατί ακριβώς θέλει να ελέγξει την καρδιά του εθνικού κράτους, που είναι το Αρχιπέλαγος, το Αιγαίο. Για να ελέγξεις το Αιγαίο και να υπερασπίζεις τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, πρέπει απαραιτήτως να ελέγχεις την απέναντι ακτή. Είναι ένας απλός γεωπολιτικός νόμος. Ούτε Μεγάλη Ιδέα, ούτε πράσινα άλογα. Γιατί χρησιμοποιείται πάρα πολύ αυτό το σχήμα και από Δεξιά και από Αριστερά. Είναι λάθος. Είναι στοιχειώδης λογική, ενός κράτους, που ξέρει τα συμφέροντά του και τα θέλω του».

Τυπικά δεν ανατρέπεται η Συνθήκη

Σε ερώτηση του «Π.Τ.» αν υπάρχει κίνδυνος αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάνης, ο κ. Αγτζίδης απαντάει: «Ο Ερντογάν το θέτει εδώ και πολύ καιρό. Είναι ένας τρόπος να βάλει πόδι στην ελληνική Θράκη, να παρέμβει στα εσωτερικά ζητήματα της Ελλάδας. Αυτός είναι ο στόχος. Όμως, σε τυπικό επίπεδο, η Συνθήκη της Λωζάνης, δεν μπορεί να αναθεωρηθεί. Είναι Διεθνής Συνθήκη, έχει υπογραφεί από όλες τις μεγάλες δυνάμεις εκείνης της εποχής που πρέπει ξανά όλες εκείνες οι μεγάλες δυνάμεις, να συναποφασίσουν την αναθεώρηση. Άρα δεν μπορεί να γίνει. Οι Συνθήκες όμως δεν ανατρέπονται μόνο τυπικά, ανατρέπονται και με την ισχύ, με τη δύναμη των όπλων. Και νομίζω, εκεί πρέπει να είναι στραμμένη η προσοχή μας: πάνω στον αναθεωρητισμό της Τουρκίας και πάνω στον καινοφανή τουρκικό ιμπεριαλισμό, ο οποίος έχει εμφανιστεί τις τελευταίες δεκαετίες».

Κυριακίδης: Μικρασιατικό και Ποντιακό ζήτημα

Για το βιβλίο του κ. Αγτζίδη, μίλησε στον «Π.Τ.» και ο κ. Θεοδόσης Κυριακίδης, διδάκτωρ Ιστορίας και επιστημονικός συνεργάτης της Έδρας Ποντιακών Σπουδών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Όπως σημειώνει ο ίδιος, «το συγκεκριμένο βιβλίο ουσιαστικά εγκιβωτίζει όλες τις προηγούμενες μελέτες του, γύρω από το Μικρασιατικό, το Ποντιακό ζήτημα, την Μικρά Ασία και τον Πόντο και την παρουσία των Ελλήνων εκεί. Θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια  σύνοψη όλων των θεμάτων που προκύπτουν, μεταξύ της έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι και την έναρξη του προσφυγικού ζητήματος. Όλα τα ζητήματα που διεξοδικά μελέτησε και δημοσίευσε τα προηγούμενα χρόνια, περιέχονται σ’ αυτό το βιβλίο».