Προβληματισμός για τη μείωση των υδάτων
Για την αντιμετώπιση της μείωσης
των υδάτων στη Δράμα
χρειάζονται συστηματικές μελέτες
► Μιλάει στον «Π.Τ.» ο αν. καθηγητής του Τμήματος Δασολογίας και Περιβάλλοντος Δράμας κ. Γ. Ζαΐμης
► Για να γίνει ένα νέο φράγμα στο Νευροκόπι, «θα πρέπει να δούμε αν γεμίζει όντως το φράγμα στα Λευκόγεια και ύστερα να δούμε τι πρέπει να κάνουμε»
Του Θανάση Πολυμένη
ΓΙΑ ΑΛΛΗ μια χρονιά φέτος, το πρόβλημα με τη μείωση των νερών κάνει ακόμα εντονότερη την εμφάνισή του και αυτό μπορεί να οφείλεται στα διάφορα ζητήματα που προκαλεί η κλιματική αλλαγή.
Φέτος, το πρόβλημα της μείωσης της στάθμης των υδάτων, τόσο στην περιοχή του κάμπου των Τεναγών των Φιλίππων σε Καβάλα, Δράμα και Σέρρες εμφανίζεται ιδιαίτερα έντονο, όπως και στην περιοχή του λεκανοπεδίου Κ. Νευροκοπίου, όπου ο ταμιευτήρας της λίμνης Λευκογείων βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Και όλα αυτά με αντίκτυπο βέβαια στην γεωργία και τις καλλιέργειες, αλλά και στην πανίδα της περιοχής.
«Όλο αυτό, φαίνεται ότι είναι απόρροια της κλιματικής αλλαγής», λέει μιλώντας στον «Π.Τ.» ο αναπληρωτής καθηγητής για τη Διαχείριση Ρεμάτων και Παρόχθιων Περιοχών, στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, κ. Γιώργος Ζαΐμης, ο οποίος συμπληρώνει ότι, «αν και μπορεί να είχαμε παρόμοια φαινόμενα πριν από μερικά χρόνια, τώρα όμως αυτά επαναλαμβάνονται συχνότερα και η στάθμη του νερού πέφτει ολοένα και περισσότερο».
Ερωτώμενος για το πώς ερμηνεύεται όλη αυτή η κατάσταση, ο κ. Ζαΐμης εξηγεί ότι στην κλιματική αλλαγή «έχουμε πιο έντονα φαινόμενα, δηλαδή πιο απότομες βροχοπτώσεις. Αυτό σημαίνει ότι ενώ πέφτει η βροχή απότομα, έχουμε λιγότερο νερό μέσα στο έδαφος, λιγότερα υπόγεια νερά και περισσότερο επιφανειακή απορροή και γενικότερα πιο γρήγορο κύκλο».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «αυτό σημαίνει ότι βλέπουμε πιο τακτικές πλημμύρες, με αποτέλεσμα την ελάττωση του νερού που επαναφορτίζει τους υπόγειους ορίζοντες. Ένα άλλο μεγάλο φαινόμενο λόγω κλιματικής αλλαγής, είναι τα λιγότερα χιόνια. Όταν το χιόνι λιώνει, τότε έχουμε επαναφόρτιση των πηγών. Θεωρώ ότι δεν είχαμε τόσα πολλά χιόνια φέτος σε σχέση με άλλες χρονιές. Άρα αυτά τα δύο φαινόμενα σημαίνουν ότι έχουμε λιγότερη επαναφόρτιση. Και αυτό σημαίνει ότι το καλοκαίρι δεν έχουμε πολλά νερά και δεν γίνεται σωστή επαναφόρτιση των πηγών».
Επιπτώσεις στη γεωργία
Όπως εξηγεί, «αυτό είναι κάτι που περιμένουμε από την κλιματική αλλαγή, πράγμα που σημαίνει ότι ο υδρορροϊκός κύκλος θα γίνει πιο γρήγορος, θα έχουμε περισσότερη επιφανειακή απορροή, περισσότερη πλημμύρα και στη συνέχεια περισσότερη ξηρασία ή λειψυδρία των περιοχών. Σήμερα εμείς βλέπουμε περισσότερα σημάδια από αυτό το φαινόμενο».
Ερωτώμενος σχετικά με τις επιπτώσεις στη γεωργία, εξηγεί ότι «έχουμε έρθει σε επαφή και έχουμε μιλήσει με τους Δήμους της περιοχής για όλα αυτά. Ορισμένοι θεωρούν ότι πρέπει να κάνουν νέα φράγματα στην περιοχή τους, όπως για παράδειγμα στο Νευροκόπι. Θεωρώ ότι θα πρέπει να δούμε αν γεμίζει όντως το φράγμα στα Λευκόγεια και ύστερα να δούμε τι πρέπει να κάνουμε. Μήπως θα πρέπει να σκεφτούμε λίγο πιο προοδευτικά και να δούμε πιο καλές τεχνικές άρδευσης. Αυτό που λέμε άρδευση σταγόνας. Να κάνουμε καλύτερη διαχείριση της άρδευσης των υδάτων».
Ιδιαίτερα τονίζει εδώ, ότι, «επειδή θεωρώ ότι δεν πρόκειται να αυξηθούν τα νερά που θα έχουμε στο μέλλον, άρα θα πρέπει να δούμε πώς με τα νερά που έχουμε τώρα, να γίνεται μια καλύτερη εξοικονόμηση και από τη γεωργία, αλλά και από τους πολίτες στις αστικές πόλεις. Να υπάρξει δηλαδή μια καλύτερη περιβαλλοντική συνείδηση για την χρήση του νερού. Ναι μεν η Δράμα έχει πολλά νερά, όμως οι ανάγκες μας αυξάνονται, η γεωργία ζητάει όλο και περισσότερο και εμείς πρέπει να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες».
Αναφερόμενος στο ζήτημα του Νευροκοπίου για παράδειγμα, σημειώνει ότι «είχαμε μιλήσει παλαιότερα και είχα εκφράσει την άποψη ότι εκεί χρειάζεται ένα καλύτερο σύστημα άρδευσης. Χρειάζονται βέβαια υποδομές για όλα αυτά, όμως και το να χτίσεις ένα καινούριο φράγμα, δεν θα βγει πιο οικονομικό. Όμως πρέπει να καταλάβουμε ότι είναι μια νέα πραγματικότητα. Επειδή παρακολουθούμε τα νερά τα 2-3 τελευταία χρόνια, πιστεύω ότι είναι η χειρότερη χρονιά φέτος».
Στη διαπίστωση ότι έχουμε δει την Αγία Βαρβάρα να αδειάζει από νερό και πριν από μερικά χρόνια και ότι αυτό που συμβαίνει φέτος μπορεί να μην επαναληφθεί του χρόνου, σημειώνει ότι «ίσως την επόμενη χρονιά να είμαστε καλύτερα. Το πρόβλημα είναι ότι λόγω της κλιματικής αλλαγής, όλο αυτό μπορεί να γίνεται και πιο συχνό και πιο έντονο. Τώρα, με την αύξηση της θερμοκρασίας, αυτό που πρέπει να μας προβληματίζει είναι αν όλο αυτό γίνεται ολοένα και συχνότερα, ολοένα και εντονότερα».
Από εδώ και πέρα
Ερωτώμενος για το τι μπορούμε να κάνουμε από εδώ και πέρα, ο κ. Ζαΐμης σημειώνει: «Παλαιότερα μπορεί αυτό να το είχαμε για μια χρονιά και μετά να έκανε χρόνια να φανεί ξανά. Τώρα όμως το έχεις δύο και τρία χρόνια συχνότερα συνέχεια και αυτό έχει επιπτώσεις και στην χλωρίδα και στην πανίδα της περιοχής».
«Αυτό είναι που μας προβληματίζει» σημειώνει και εξηγεί: «Σύμφωνα με τις μετρήσεις που κάνουμε εδώ και δύο – τρία χρόνια έχουμε συνεχή μείωση των υδάτων στην περιοχή μας. Φέτος ελπίζαμε ότι θα ανέβει, παρ’ όλα αυτά είναι ακόμα χειρότερα. Μπορεί σε ένα – δύο χρόνια να επιστρέψει αυτό, όμως δεν είναι βέβαιο. Φέτος έχουμε ιδιαίτερα αυξημένες θερμοκρασίες τον Ιούνιο και εξαιτίας αυτού έχουμε ήδη μεγαλύτερες ανάγκες από νερό σε όλες τις φάσεις. Που πάει να πει ότι θα πρέπει να κάνουμε και μια πιο ολοκληρωμένη μελέτη για το τι ακριβώς συμβαίνει με τα νερά σε επίπεδο Περιφέρειας, να έχουμε και πιο τακτικές μετρήσεις ώστε να ξέρουμε τι θα γίνει και τα επόμενα χρόνια».
Τονίζει χαρακτηριστικά εδώ, ότι, «η γενική τάση που βλέπουμε σήμερα στην περιοχή της Μεσογείου είναι αυτή. Ακόμα και στην Κεντρική Ευρώπη, έχουν πλημμυρικά φαινόμενα, καθώς τα χιόνια και εκεί φέτος έλιωσαν ενωρίτερα».
Στην γεωργία το 70%-80% του νερού
Στη διαπίστωση ότι το περασμένο καλοκαίρι και το φθινόπωρο, μετά από μετρήσεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η περιοχή της Περιφέρειας ΑΜΘ είχε μεγάλο πρόβλημα ξηρασίας, ο ίδιος επανέρχεται στην κλιματική αλλαγή: «Θεωρώ ότι αυτό έχει να κάνει και με την κλιματική αλλαγή, αλλά επειδή είμαστε και γεωργικές περιοχές, χρησιμοποιούμε ολοένα και περισσότερο νερό. Σαν χώρα, η Ελλάδα, το 70% -80% του νερού, το χρησιμοποιεί για τη γεωργία. Δεν πάει να πει ότι μπορούμε να το αλλάξουμε, όμως θα μπορούσαμε ίσως να βρούμε καλύτερους τρόπους άρδευσης. Και ακόμα χρειάζονται καλύτερα και πιο σύγχρονα δίκτυα στις πόλεις μας, όπου δυστυχώς πολύ νερό χάνεται σε διαρροές. Γενικά πρέπει να δούμε πού ακριβώς ξοδεύουμε και σε τι ποσότητες το νερό και να αλλάξουμε την συμπεριφορά μας».
Στην ερώτηση αν ως επιστημονικός φορέας που είναι σήμερα το Δημοκρίτειο και το συγκεκριμένο Τμήμα, θα μπορούσε να προσφέρει κάπως σε όλη αυτή την κατάσταση, ο κ. Ζαΐμης τονίζει ότι, «μέχρι στιγμής δεν μας έχει ζητηθεί να βοηθήσουμε κάπου. Παρ’ όλα αυτά, προ ημερών μας ζήτησαν από τον ΤΟΕΒ να κάνουμε ορισμένες μετρήσεις και να βγάλουμε κάποια ποσοστά. Παλαιότερα είχαμε κάνει κάποιες μελέτες στο Δήμο Κ. Νευροκοπίου. Και ακόμα, νομίζω ότι θα πρέπει να κάνουμε κάτι συστηματικό για όλη την Περιφέρεια».
Ερωτώμενος τέλος για το αν θα μπορούσαν να γίνουν μικρότερα φράγματα σε διάφορες περιοχές, ο ίδιος εκφράζει και εδώ την άποψή του, υποστηρίζοντας ότι «δεν νομίζω ότι θα έχουμε τα αποτελέσματα που θέλουμε. Θα πρέπει κατ’ αρχάς να κάνουμε κάποιες σοβαρές μελέτες, να δούμε τι ποσότητες νερού έχουμε και στη συνέχεια να κάνουμε μικρά φράγματα. Το θέμα είναι ότι στα μικρά ρέματα δεν έχουμε καλές εκτιμήσεις. Άρα για να γίνουν μικρά φράγματα, θα πρέπει να γίνουν στοχευμένα και μετά από όσο το δυνατόν καλύτερες μετρήσεις και σε λεκάνες απορροής και όχι οπουδήποτε θέλει ο καθένας. Σήμερα η Ευρώπη δεν προτείνει μεγάλα φράγματα, όμως στοχευμένα και στη σωστή θέση».
