Από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων
«Η Μουσική από την Ήπειρο»
και οι Ηπειρώτες
Μιλάνε στον «Π.Τ.» ο Μουσικολόγος κ. Κοκκώνης, ο ιστορικός ερευνητής κ. Κασμερίδης και η Φιλόλογος κα. Χατζηδημητρίου
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΙΑ ΑΡΚΕΤΑ ενδιαφέρουσα εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το βράδυ της περασμένης Παρασκευής 21 Μαρτίου, στην αίθουσα «Αντώνης Παπαδόπουλος» του Δημοτικού Ωδείου Δράμας.
Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για το Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, το Δήμο Δράμας, τον Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου και την Πανηπειρωτική Ένωση Δράμας.
Κεντρικό θέμα ήταν «Μουσική από την Ήπειρο», και βασιζόταν σε μια σειρά βιβλίων και ηχογραφήσεων με τίτλο «Μουσικός Χάρτης του Ελληνισμού», μια καλαίσθητη έκδοση στην οποία συμπεριλαμβάνονται και CD με αυθεντικές ηχογραφήσεις. Στο συγκεκριμένο λεύκωμα, παρουσιάζεται ο μουσικός πολιτισμός της Ηπείρου, ενώ επιχειρείται μια προσέγγιση της ιστορίας σε συνάρτηση με τη φυσική γεωγραφία και την ανθρωπογεωγραφία.
Βασικοί ομιλητές ήταν η κα. Δήμητρα Χατζηδημητρίου, Φιλόλογος και πρόεδρος του Συλλόγων Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας, ο κ. Ευστράτιος Κασμερίδης Οικονομολόγος και Ερευνητής και ο κ. Γιώργος Κοκκώνης, μουσικολόγος, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, επιστημονικός επιμελητής της έκδοσης και υπεύθυνος για την επιλογή του ηχητικού υλικού του τόμου.
Κοκκώνης: Μια μοναδική έκδοση
Δηλώσεις στα μέσα ενημέρωσης, έκανε αρχικά ο κ. Κοκκώνης, σημειώνοντας ότι το βιβλίο έχει εκδοθεί από το 2008 και ότι ο πρώτος τόμος περιελάμβανε μουσική από τα Δωδεκάνησα, ο δεύτερος από την Ήπειρο και ο τρίτος από το Βορειοανατολικό Αιγαίο, δηλαδή ένα βιβλίο που αφορούσε κυρίως τη Λέσβο, τη Λήμνο και τη Χίο.
Όπως είπε, η έρευνα ξεκίνησε το 2005 και «η πρωτοτυπία του ήταν ότι θέλαμε να δώσουμε έμφαση στους μουσικούς της περιοχής, οπότε έπρεπε να συγκεντρώσουμε μουσικούς από όλα τα τμήματα της Ηπείρου, γιατί η Ήπειρος δεν είναι μικρή. Οι ηχογραφήσεις έγιναν στο Ζαγόρι, σε ένα παλιό σχολείο και βέβαια συμπεριλάβαμε μουσικούς από όλα τα διαμερίσματα της Ηπείρου. Νομίζω ότι τα τρία cd που έχει το βιβλίο είναι λίγα για την Ήπειρο, γιατί έχει πάρα πολύ υλικό, αλλά όπως και να ‘χει ήταν ένα από τα πιο πετυχημένα –πρέπει να το πω- και εμπορικά βιβλία. Αυτή τη στιγμή η Βουλή τύπωσε τη β’ έκδοση. Ήταν ένα βιβλίο που πούλησε πάνω από 4.000 αντίτυπα».
Τόνισε ότι, «ήταν μια πολύ ωραία πρωτοβουλία της Βουλής, γιατί μας έδωσε τη δυνατότητα να έχουμε μια έκδοση με ωραίο τύπωμα, φωτογραφίες που αποτυπώθηκαν πάρα πολύ ωραία και φυσικά να έχουμε τη δυνατότητα να έχουμε και τρία cd. Είναι ένα βιβλίο το οποίο είναι το πρώτο που βγαίνει για την Ήπειρο. Δεν είχε ξαναβγεί μέχρι τότε, πάρα μόνο κάποιες εκδόσεις που αφορούσαν κυρίως μουσική με κάποια μικρά ένθετα γύρω από το περιεχόμενο του κάθε cd. Αυτό είναι το πρώτο βιβλίο που κυκλοφόρησε με πολλά κείμενα γύρω από την Ήπειρο».
Το γλέντι της Ηπείρου
Ο κ. Κοκκώνης σημείωσε ότι, «εκτός από τα δικά μου τα κείμενα που αφορούν κυρίως τη μουσική της Ηπείρου, τα γλέντια, τα πανηγύρια, το πώς γλεντάει ο κόσμος και τις ιστορικές πηγές, το πώς ξεκινάμε να έχουμε πληροφορίες για τη μουσική της Ηπείρου, υπάρχει ένα ωραίο κείμενο το οποίο αναφέρεται στην ιστορία της Ηπείρου και ένα τρίτο κείμενο, το οποίο αναφέρεται κυρίως στο τι σημαίνει γλέντι στην Ήπειρο, τι σημαίνει γλεντάει ο Ηπειρώτης. Γιατί είναι μια έκφραση την οποία χρησιμοποιούν πάρα πολύ στην Ήπειρο. Δεν λένε πήγα στο πανηγύρι, αλλά πήγα στο γλέντι. Και όταν κάποιος πηγαίνει σε ένα πανηγύρι, μετά τον ρωτάνε αν γλέντησε καλά. Που σημαίνει ότι αυτή η λέξη έχει ένα ενδιαφέρον σημαινόμενο. Ο κόσμος στο πανηγύρι δεν πάει απλώς να διασκεδάσει, πάει να θυμηθεί, να ξαναβρεί τους δικούς του, να βρει ανθρώπους που έχει χρόνια να τους δει και έχει πολύ ενδιαφέρον για τον Ηπειρώτη, που το έχουμε χάσει εμείς εδώ στη Μακεδονία –το λέω γιατί κι εγώ Μακεδόνας είμαι στην καταγωγή».
Αυτό που τονίζει μάλιστα, είναι ότι «εκεί ο χορός είναι στην ουσία ένας χορός που θα τον παραγγείλει κάποιος, θα τον πληρώσει με τη λεγόμενη χαρτούρα και θα φτιάξει μια σειρά προσωπικών κομματιών ώσπου να τελειώσει ο χορός του. Αυτό μπορεί να κρατήσει από ένα τέταρτο μέχρι μισή ή μία ώρα, που σημαίνει ότι θα φτιάξει ένα δικό του πρόγραμμα. Οπότε οι Ηπειρώτες έχουν πάρα πολύ μεγάλη σχέση με τη μουσική τους παράδοση και φυσικά όλο το βιβλίο είναι γεμάτο κλαρίνα, μιας και η περιοχή έχει ως βασικό όργανο, πέρα από το τραγούδι, το κλαρίνο. Έτσι όπως είχαμε εμείς εδώ παλιά τους ζουρνάδες».
Κασμερίδης: Η σημαντικότητα της ηπειρωτικής κοινότητας
Στις δηλώσεις του ο κ. Κασμερίδης, σημείωσε ότι, «θα πρέπει να κατανοήσει ο κόσμος τη σημαντικότητα της ηπειρωτικής κοινότητας και τι πρόσφερε στον τόπο και στο Νομό, ιδιαίτερα τον 19ο αιώνα, που ουσιαστικά, οι Ηπειρώτες ήταν αυτοί που εδραίωσαν το χριστιανικό στοιχείο. Ήταν οι πρώτοι που δημιούργησαν μια νέα αστική τάξη η οποία ίσχυε μέχρι την περίοδο του Μεσοπολέμου για τη Δράμα».
Ο ίδιος αναφέρθηκε ακόμα στους λόγους για τους οποίους ήρθαν στη Δράμα οι Ηπειρώτες, στη δημιουργική τους φάση και στην εδραίωσή τους, καθώς και στους συλλόγους που ίδρυσαν. «Η Πανηπειρωτική Ένωση Δράμας στην παρούσα της μορφή έχει ξεκινήσει το 1960, αλλά γνωρίζουμε ήδη και μετά το 1913 υπήρξαν πάρα πολλές προσπάθειες ίδρυσης ηπειρωτικών συλλόγων, οι οποίες ατονούσαν και ξαναδημιουργόντουσαν. Αλλά από το 1960 είναι σίγουρα σε σταθερή πορεία και προσφέρει και στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης και του Νομού».
Χατζηδημητρίου
Στις δηλώσεις της η κα. Χατζηδημητρίου αναφέρθηκε στην ποίηση του δημοτικού τραγουδιού, η οποία είναι ποίηση αξιώσεων. Όπως είπε, τα δημοτικά τραγούδια της Ηπείρου έχουν αυτό τον χαρακτήρα, ενώ επίσης υπάρχει και τεράστια ποικιλία. «Είναι της ξενιτιάς, του έρωτα, της αγάπης, του θανάτου, του ξεχωρισμού όπως λέγεται. Είναι όλα αυτά. Ποτέ δεν είναι αυτοδύναμα. Συμπλέκονται. Δηλαδή ένα τραγούδι της αγάπης μπορεί να έχει θλίψη».
Όπως είπε μάλιστα, «σε κάθε περίπτωση αυτό που εξαίρεται είναι η ομορφιά. Η ομορφιά της γυναίκας, αλλά και του άνδρα. Υπάρχουν τα ηρωικά τραγούδια, τα ιστορικά τραγούδια, τα κλέφτικα. Υπάρχουν τα τραγούδια που έχουν αποκλειστικά αναφορά στη Βόρειο Ήπειρο. Είναι τεράστια η ποικιλία».
