Η πορεία των χρηματοδοτήσεων
του Ταμείου Ανάκαμψης
Γράφουν οι : Αναστάσιος Παππάς & Ελένη Χυτοπούλου-Παππά
Η πανδημία Covid 19 οδήγησε την ΕΕ στην υπέρβαση να υιοθετήσει πέραν του δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027 (1.824,3δισ.€ ) ένα γενναίο πακέτο χρηματοδοτήσεων (806,9 δις €.) .Για την χρηματοδότηση του νέου πακέτου η ΕΕ θα εξασφαλίσει πόρους μέσω δανεισμού. Η εξυπηρέτηση των δανείων από την ΕΕ θα ξεκινήσει το 2028 και θα ολοκληρωθεί το 2056 .
Η απόφαση για την ενίσχυση όλων των χωρών με ένα νέο πακέτο ελήφθη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουλίου 2020, και το New Generation Recovery Instrument ετέθη σε ισχύ στις 19 Φεβρουαρίου του 2021. Το νέο πακέτο, που αποκαλείται Next Generation EU (NGEU), αποτελείται ,από το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας/Recovery and Resilience Fund (723,8 δις €) και τη Κοινοτική Συνδρομή σε άλλα προγράμματα Νέας Γενιάς/New Generation EU contribution to other Programmes (83,1δις €).
Οι χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας αποτελούνται από μη επιστρεπτέες επιχορηγήσεις (338,0 δις €) και χαμηλότοκα δάνεια (385,9 δις €).Το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας αποσκοπεί στην οικοδόμηση στην μετά -Covid 19 εποχή μιας πιο πράσινης, πιο ψηφιακής ,πιο ανθεκτικής και καλύτερα προσαρμοσμένης στις προκλήσεις του μέλλοντος Ευρωπαϊκής Ένωσης. ΟΙ χρηματοδοτήσεις για την επόμενη γενιά προγραμμάτων αποσκοπούν στην ενίσχυση των υφισταμένων προγραμμάτων και πολιτικών και ειδικότερα στην ενίσχυση : 1) του Ταμείου Συνοχής στις λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές, β) του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης για την εξασφάλιση της χρησιμοποίησης καθαρότερων μορφών ενέργειας και την ομαλή μετάβαση των περιοχών που πλήττονται,3)το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης για να στηρίξει περισσότερο τους αγρότες, δ) το rescue EU για την υποστήριξη της πολιτικής προστασίας στις πληττόμενες περιοχές και το ε) το Horizon Europa που στηρίζει την έρευνα και την αριστεία.
Μέχρι σήμερα επτά χώρες που έχουν σχετικά μεγάλα προγράμματα και τα εφαρμόζουν (Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Ελλάδα, Γερμανία ,Πορτογαλία και Ρουμανία) έχουν απορροφήσει από τα εθνικά τους μερίδια κατά μέσο όρο το 33,2% των μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων και το 17,8% των δανείων. Σημειώνεται ότι η Ισπανία, η οποία δεν έχει καθόλου δάνεια στο πρόγραμμα της , έχει ήδη εισπράξει το 44,6% των μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων .Η Ελλάδα, που έχει επίσης ένα μεγάλο και σημαντικό για τη ελληνική οικονομία πρόγραμμα (16,68% του ΑΕΠ), έχει εισπράξει το 32,3% των μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων και το 42% των δανείων.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» ήταν το δεύτερο Εθνικό Σχέδιο που κατατέθηκε και το τρίτο που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αποσπώντας εξαιρετικά σχόλια για την πληρότητα και την αρτιότητά του, τόσο από ευρωπαϊκούς θεσμούς, όσο και από διεθνείς επενδυτικούς και οικονομικούς οργανισμούς και φορείς. Το «Ελλάδα 2.0 εγκρίθηκε στις 13 Ιουλίου 2021 από το Συμβούλιο Οικονομικών Δημοσιονομικών Θεμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ecofin). Το «Ελλάδα 2.0» περιλαμβάνει 106 επενδύσεις και 68 μεταρρυθμίσεις, κατανεμημένες σε 4 πυλώνες και συγκεντρώνει 31,16 δισ. ευρώ εκ των οποίων ευρωπαϊκοί πόροι 30,5 δισ. Ευρώ (18,43 δισ. ευρώ ενισχύσεις και 12,73 δισ. ευρώ δάνεια) για να κινητοποιήσει 60 δισ. ευρώ συνολικές επενδύσεις στη χώρα στα επόμενα πέντε χρόνια.
Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για την ολοκλήρωση του πακέτου Next Generation EU (NGEU)μέχρι το τέλος του 2026 θα έπρεπε μέχρι το τέλος του 2022 να είχε γίνει το 70 % των δεσμεύσεων και μέχρι το τέλος του 2023 το υπόλοιπο 30%. Όμως, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία οι δεσμεύσεις ανέρχονται συνολικά στο 20%.
Οι καθυστερήσεις δικαιολογούνται και από την τεράστια αναστάτωση στον προγραμματισμό που έχει επιφέρει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Οι λήπτριες χώρες προβληματίζονται γιατί λόγω του πολέμου έχει ανέβει υπερβολικά το κόστος της ενέργειας και των πρώτων υλών. Εξάλλου η διακοπή της προμήθειας ενέργειας από τη Ρωσία έχει εκτρέψει τον προγραμματισμό και οδηγήσει σε αναθεώρηση σχεδίων και προγραμμάτων.
