ΜΑΡΤΗΣ
Του Ιωάννη Δεϊρμεντζόγλου
«Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης».
Έτσι τον χαρακτηρίζει μια σοφή, λαϊκή παροιμία, γιατί ο Μάρτης έχει τέτοια ακαταστασία καιρού και τόσα καπρίτσια που τον φοβήθηκε ο κόσμος. Γι αυτό του ΄βγαλε τόσα παρατσούκλια. Γδάρη, παλουκοκάφτη, κλαψομάρτη, πεντάγνωμο, πολύγνωμο….. Και η λαϊκή μούσα τον τραγούδησε.
« Ο Μάρτης, ο πεντάγνωμος πέντε φορές εχιόνισε
και πάλι το μετάνιωσε που δεν εξαναχιόνισε».
Όμως, ας του ψάλλουν όλα ετούτα του Μάρτη. Αυτός θα ΄ναι πάντα ο προπομπός της μεγάλης ανοιξιάτικης γιορτής. Αυτός θα δώσει το εγερτήριο σήμα για την ανάσταση της χλωρίδας, σε κάμπους και βουνά. Ντύνονται όλα το πράσινο χνούδι και απαλύνουν την τραχιά όψη τους. Κι ανάμεσα στο πράσινο, το δώρο του Μάρτη στη φύση, που αμνηστεύει όλες τις αμαρτίες του, είναι το ροδάμι, με τους θεσπέσιους ροζ και κανελί ιριδισμούς του – σαν το χαμόγελο μιας παιδούλας.
Είναι στ΄ αλήθεια το πρώτο εαρινό σάλπισμα, πολύ πριν από τον ερχομό των χελιδονιών.
Ωραιότερες αποχρώσεις απ΄ αυτές του ροδαμιού δεν πέτυχε κανένας ζωγράφος ούτε κάποια βιομηχανία χρωμάτων. Κι όπως φαντάζουν από μακριά οι κάμποι και τα ριζοβούνια, μοιάζουν με βεγγαλικά, που σκάνε στον ουρανό σημαίνοντας την ανάσταση της χλωρίδας. Αυτή η φαντασμαγορία είναι άγνωστη στην άλλη Ευρώπη, στα δάση του «Μέλανα Δρυμού της».
Οι πρωινές ηλιαχτίδες του Μάρτη θεωρούνται πολύ θερμές και μαυρίζουν τα τρυφερά πρόσωπα των παιδιών. Για προφύλαξη, μας φορούσε η γιαγιά στα χεράκια, δίχρωμες άσπρες και κόκκινες κλωστές, τα « μαρτιάτικα». Ιεροτελεστία κι αυτή με τελετάρχη τη γιαγιά πάντα. Φορούσε τα γυαλιά
και με το ψαλίδι στο χέρι έπαιρνε τα μέτρα από τα λεπτά χεράκια μας. Όταν τελείωνε η μαγικά αρματωσιά που θα μας προφύλαγε απ΄ του ήλιου τις καυτές ακτίνες, τότε να βλέπατε πανηγύρι χαράς! Μια παράξενη ευτυχία πλημμύριζε τα αθώα προσωπάκια μας. Μια ευτυχία πολύ πιο μεγάλη και αληθινή, από τα διαμάντια, τα ρουμπίνια και τα ζαφείρια, που κρεμούν στο λαιμό πριγκίπισσες και μαρκησίες.
Η χαρά τελείωνε την τελευταία ημέρα του Μάρτη. Τότε τα κρεμούσαμε στα δέντρα, στους φράκτες ή τα κεραμίδια να ΄ρθουν να τα ΄βρουν τ΄ απριλιάτικα χελιδόνια. Τα
χρειάζονται για να στολίσουν τις φωλιές τους κάτω απ΄ τις ταράτσες των σπιτιών.
Όλα, μα όλα του Μάρτη τα παράξενα ξεχνιούνται με την χαρά της διπλής γιορτής. Του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821. Το πρώτο είναι το σωτήριο άγγελμα του ουρανού για την απελευθέρωση του ανθρώπου από τα δεσμά του Διαβόλου και της αμαρτίας.
Το δεύτερο, το μήνυμα πως η λευτεριά του Ελληνικού γένους ξεκίνησε με την γενναία απόφαση «Ελευθεριά ή θάνατος». «Τα πάντα υπέρ πίστεως και Πατρίδος».
Μια ανάσταση κι αυτή παράλληλα με την ανάσταση της φύσης. Δύο «χαίρε» ακούγονται τούτη μέρα, πριν μας χαιρετήσει ο Μάρτης. Το « χαίρε κεχαριτωμένη ο Κύριος μετά σου» και το Χαίρε, ώ Χαίρε ελευθεριά».
Μάρτη μου καλέ μου μήνα, για τούτα τα δύο και μόνον χαίρομαι που έρχεσαι. Είσαι το μήνυμα της χαράς. Η προσμονή των ανθρώπων. Η προσμονή της Άνοιξης στη φύση και στη ζωή.
