Μοναστηράκι, Ξηροπόταμος, Πετρούσα, Πύργοι, Παγονέρι

Μεγάλη η συμμετοχή των Δραμινών

στο 6ο Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ

Κωδωνοφορίας στη Θεσσαλονίκη

► Μιλάει στον «Π.Τ.» ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ξηροποτάμου Στ. Δεμίσης – «Η Δράμα έχει τα περισσότερα έθιμα με κουδούνια και μεταμφιέσεις σε όλη την Ελλάδα»

Του Θανάση Πολυμένη

ΧΙΛΙΑΔΕΣ άνθρωποι παραβρέθηκαν την Κυριακή 3 Μαρτίου στη Θεσσαλονίκη, όπου πραγματοποιήθηκε το 6ο Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Κωδωνοφορίας, από τον Οργανισμό «Οι Δρόμοι του Κουδουνιού».

Το Φεστιβάλ Κωδωνοφορίας, επανέρχεται φέτος μετά από μια πολύχρονη διακοπή εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού και συγκεντρώνει πλήθος κόσμου από πολλά μέρη της Ελλάδας, όπως και από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.

Από την Ελλάδα, μεγάλη συμμετοχή υπήρχε από τη Δράμα, τη Θεσσαλία, την Σκύρο, τις Σέρρες, την Καβάλα, την Έδεσσα και τη Φλώρινα. Όσον αφορά τη Δράμα, από το νομό μας συμμετείχαν οι πολιτιστικοί σύλλογοι από το Μοναστηράκι, τον Ξηροπόταμο, την Πετρούσα, τους Πύργους, το Παγονέρι, ενώ όσον αφορά από την Καβάλα, συμμετείχε και η Νικήσιανη.

Όπως είναι γνωστό, στη Δράμα, επτά χωριά παρουσιάζουν δρώμενα μεταμφιέσεων, τα οποία επίσης περιλαμβάνουν κουδούνια και όλα αυτά γίνονται το τριήμερο των Θεοφανείων (6, 7 και 8 Ιανουαρίου).

Το θέμα είναι, ο ήχος του κουδουνιού. Με τα κουδούνια οι πρόγονοί μας ξόρκιζαν το κακό. Οι προϊστορικές κοινότητες μπροστά στο φόβο για το απρόβλεπτο που απειλούσε τη σοδειά τους, είχαν επινοήσει διαβατήριες τελετές «καλοχρονιάς». Με τα δρώμενα αυτά, πίστευαν ότι ο ήχος του κουδουνιού έχει τη δύναμη να ξυπνήσει τις ευεργετικές δυνάμεις της φύσης και όπως φαίνεται, κατάφεραν να ξορκίσουν το κακό, αφού κατάφεραν να διασώσουν το συλλογικό πλέγμα των κοινοτήτων τους.

Η Δράμα στους Δρόμους του Κουδουνιού

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, από τη Δράμα συμμετείχαν το Μοναστηράκι, ο Ξηροπόταμος, η Πετρούσα, οι Πύργοι και το Παγονέρι και απέσπασαν τον θαυμασμό όλων.

Σχετικά με τη συμμετοχή αυτή, μίλησε στον «Π.Τ.», ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ξηροποτάμου κ. Στέργιος Δεμίσης, ο οποίος σημειώνει αρχικά ότι, συμμετείχαν με μια «γνήσια τσέτα, όπως διοργανώνονταν τα παλιά χρόνια. Είναι μια τσέτα, η οποία υλοποιούνταν πριν ακόμα από την ίδρυση του Συλλόγου το 1979 και κοιτάξαμε να τελέσουμε ένα δρώμενο … εκτός τόπου και χρόνου. Εννοώ ότι αυτά τα δρώμενα κανονικά γίνονται εν τόπω και χρόνω και όχι κάποιες άλλες στιγμές».

Τονίζει παρ’ όλα αυτά, ότι «η προσπάθεια αυτή που κάνουν οι συντελεστές (σ.σ. εννοεί το Φεστιβάλ Κωδωνοφορίας), είναι καλή, γιατί ερχόμαστε κοντά, αλλά και γενικότερα ο αστικός ιστός της χώρας να μάθει και κάποια πράγματα για τα έθιμα που τελούνται στις περιοχές αυτές. Εννοείται ότι το καλύτερο είναι να έρθει ο κόσμος να τα δει  στις περιοχές που τελούνται. Από εκεί και πέρα, εμείς ξέρουμε ότι το δρώμενο δεν θα τελεστεί κανονικά, όμως κάνουμε μια προσπάθεια ώστε να μπορέσουμε να δείξουμε ένα μέρος του δρώμενου σε μια άλλη περιοχή».

Η παλιά τσέτα

Ερωτώμενος για το ποια είναι η «παλιά τσέτα» σε σχέση με το σήμερα, ο κ. Δεμίσης εξηγεί ότι, «η πιο απλή διαφορά είναι ότι σήμερα, ο Σύλλογος είναι αυτός που θα στήσει τα μικρόφωνα, θα διοργανώσει το όλο πρόγραμμα και θα ετοιμάσει τα πάντα. Εμείς προσπαθούμε στον Ξηροπόταμο, να το έχουμε όσο πιο απελευθερωμένο, ώστε να μπορεί να γίνεται κοινωνός ο κάθε κάτοικος του Ξηροποτάμου.

Από εκεί και πέρα, το άλλο είναι ότι σ’ εμάς, τα τελευταία 40 χρόνια, συμμετέχουν και γυναίκες στα δρώμενα. Όπως καταλαβαίνετε από την αρχαιότητα και μέχρι τη δεκαετία του 1970, στα δρώμενα αυτά δεν συμμετείχαν γυναίκες. Ειδικά σε τέτοια δρομικά έθιμα κωδωνοφορίας, συμμετείχαν μόνο άνδρες».

Η μάνα Θεσσαλονίκη

Ερωτώμενος σχετικά με τη διοργάνωση, ο κ. Δεμίσης σημειώνει ότι «δεν ήταν όπως άλλες χρονιές, όπου η Λεωφόρος Νίκης έκλεινε για έξι ώρες. Φέτος έκλεισε μόνο για τρεις ώρες. Νομίζω όμως ότι αυτό θα λυθεί στα επόμενα χρόνια. Παλαιότερα πάντως είχαμε συμμετοχή από 6 κράτη, ενώ φέτος επειδή διοργανώθηκε πιλοτικά μετά από αρκετά χρόνια, συμμετείχαν μόνο από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Είναι δύο κράτη, τα οποία ήρθαν για να στηρίξουν τη φετινή προσπάθεια, ενώ είναι αρωγοί από την αρχή της διοργάνωση του Φεστιβάλ».

Όπως αναφέρει στο σημείο αυτό ο κ. Δεμίσης, «η Θεσσαλονίκη είναι μάνα. Κι αυτό γιατί όταν οι πρώτοι άνθρωποι πέρασαν από την Αφρική στην Ευρώπη για να καλλιεργήσουν, πέρασαν απ’ αυτά τα σημεία. Και ένα απ’ αυτά τα σημεία ήταν και ο Θερμαϊκός. Οπότε βάζουμε τη Θεσσαλονίκη σαν μάνα, ότι έχει περάσει από εκεί ο προϊστορικός άνθρωπος για να κουνήσει κουδούνια, να σώσει τα σπαρτά και τα ζωντανά του. Και φυσικά, γιατί είναι η πιο μεγάλη αστική περιοχή στη Βόρεια Ελλάδα».

Στη Δράμα τα περισσότερα δρώμενα με κουδούνια

Αναφερόμενος στην περιοχή της Δράμας, τονίζει ότι, «η Δράμα έχει στο λεκανοπέδιό της, ίσως τα περισσότερα έθιμα κωδωνοφορίας σε όλο τον κόσμο, αν εξαιρέσουμε τη Βουλγαρία που έχει περισσότερα ως χώρα. Στο λεκανοπέδιο της Δράμας είναι το Μοναστηράκι, ο Ξηροπόταμος, η Πετρούσα, οι Πύργοι, η Καλή Βρύση, ο Βώλακας, το Παγονέρι και η Νικήσιανη. Και θα πρέπει να πούμε εδώ, ότι, οι επισκέπτες της Δράμας γνωρίζουν πολύ καλύτερα τα δρώμενα της Δράμας που γίνονται την περίοδο των Θεοφανείων, από τους ίδιους τους Δραμινούς».

(Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από τον κ. Δάκη Θεολογίδη)