Μια ενδιαφέρουσα ημερίδα από την ΕΣΗΕΜ-Θ για τις ψευδείς ειδήσεις

Πρακτικές εγγραμματισμού – Αλλάζοντας τη σχέση κοινού και ΜΜΕ

Του Θανάση Πολυμένη

ΜΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ημερίδα διοργανώθηκε το Σάββατο 21 Απριλίου στην αίθουσα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Καβάλας, από την Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας – Θράκης (ΕΣΗΕΜ-Θ), σε συνεργασία με τον γερμανικό ίδρυμα Kodrad-Adenauer στην Ελλάδα, καθώς και τη συμμετοχή του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εκ μέρους του «Πρωινού Τύπου», την ημερίδα παρακολούθησε η εκδότρια και διευθύντρια Στ. Σταυρίδου και ο συντάκτης Αθ. Πολυμένης.

Στην ημερίδα, χαιρέτησε ο διευθυντής του Ιδρύματος Kodrad-Adenauer στην Ελλάδα κ. Henre Bohnet, επισημαίνοντας ότι υπό τη σημερινή συνεχή ροή πληροφορίας, οι πολίτες συχνά κατακλύζονται από τέτοιο όγκο ειδήσεων, (σ.σ. fake news) που είναι δύσκολο να καταλάβουν τι είναι σωστό και τι είναι λάθος. Γι’ αυτό άλλωστε, πολλοί στρέφονται στον στενό (οικογενειακό και φιλικό) κύκλο, για να βοηθηθούν να αξιολογήσουν μια πληροφορία, σε μια εποχή που ο λαϊκισμός και οι θεωρίες συνωμοσίας γίνονται ευκολότερα πιστευτές.

Από αρ. ο κ. Κοτσυφός, η κα. Αλωνιστιώτου και ο κ. Σπιτσέρης.

Τη συζήτηση συντόνισε ο διοικητής διευθυντής του ΕΣΗΕΜ-Θ κ. Κοτσιφός, ενώ στις εργασίες συμμετείχαν οι: Νίκος Παναγιώτου, επ. καθηγητής, Τμήμα Δημοσιογραφίας & Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, ΑΠΘ, η κα. Σίσσυ Αλωνιστιώτου, δημοσιογράφος, Media Literacy Institute, ο κ. Νίκος Σπιτσέρης δημοσιογράφος Center TV Καβάλας και ο κ. Απόστολος Βαγενάς, Δ/ντής Γραφεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Καβάλας, και ο κ. Θωμάς Σιώμος, δημοσιογράφος.

Ν. Παναγιώτου: Η σημασία του εγγραμματισμού

Για τη σημασία του εγγραμματισμού στα ΜΜΕ, μίλησε στον «Πρωινό Τύπο», ο κ. Νίκος Παναγιώτου, επ. καθηγητής, Τμήμα Δημοσιογραφίας & Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, ΑΠΘ, εξηγώντας ότι, η ημερίδα γίνεται για να αναδειχθεί το θέμα του εγγραμματισμού στα ΜΜΕ και επισήμανε:

«Γιατί το θέμα αυτό είναι σημαντικό; Γιατί έχουν υιοθετήσει, και οι τρεις φορείς που διοργανώνουμε τις εκδηλώσεις αυτές, την προσέγγιση η οποία λέει, αντί να βρούμε απλά και μόνο τεχνολογικές λύσεις, πρέπει να μπορέσουμε ουσιαστικά να δουλέψουμε με το κοινό, έτσι ώστε οι ίδιοι μας να μπορέσουμε να είμαστε κριτικοί αναγνώστες αλλά και κριτικοί χρήστες του περιεχομένου.

Αντί δηλαδή να πάμε απλά και μόνο στην παρουσίαση κάποιων τεχνολογικών λύσεων και εργαλείων, εμείς θεωρούμε ότι θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε το μείζον ζήτημα, ότι το κοινό είναι πλέον που βοηθάει στη διασπορά ψευδών ειδήσεων. Άρα πώς το αντιμετωπίζουμε; Με το αναδείξουμε ζητήματα κριτικού εγγραμμτισμού.

Ο κ. Νίκος Παναγιώτου μιλάει στον «Πρωινό Τύπο»

και στο συντάκτη  μας Θανάση Πολυμένη.

Το δεύτερο είναι ότι πλέον, τα ΜΜΕ, είναι φορείς εκπαίδευσης. Όλη αυτή η γνώση την οποία παίρνουμε, είναι πάρα πολύ σημαντική και πρέπει να μπορέσουμε να την αξιοποιήσουμε. Γι’ αυτό και στόχος της ημερίδας είναι, πρώτον: να συζητήσουμε ζητήματα γραμματισμού για τα ΜΜΕ, πώς δηλαδή μπορούμε να είμαστε κριτικοί χρήστες περιεχομένου, να αξιοποιήσουμε, δεύτερον: πώς οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι μπορούν να αλλάξουν το περιεχόμενο της δουλειάς τους, και ένα τρίτο: το πώς αυτά τα στοιχεία του γραμματισμού για τα ΜΜΕ μπορούν να ενταχθούν μέσα στην τυπική εκπαίδευση».

Ο κ. Παναγιώτου έχει ξεκινήσει μια έρευνα για τις ψευδείς ειδήσεις, η οποία χρηματοδοτείται από την Google. Ερωτώμενος σχετικά μ’ αυτήν, μας είπε:

«Η εταιρεία Google επέλεξε την πρότασή μου ανάμεσα σε άλλες 1.000 προτάσεις που είχαν κατατεθεί. Η εταιρεία Google επενδύει σε σχέση με το να δώσει λύσεις για τα ποιο είναι το μέλλον των ΜΜΕ και πώς μπορούν τα ΜΜΕ να απαντήσουν στην κρίση την οποία βιώνουμε και γι’ αυτό το λόγο και χρηματοδοτεί καινοτόμες έρευνες, οι οποίες στόχο έχουν να απαντήσουν στα ζητήματα αυτά.

Για μένα ήταν μια πολύ τιμητική διάκριση το γεγονός ότι η Goggle επέλεξε το γεγονός να χρηματοδοτήσει την έρευνά μου, είναι η πρώτη  που συνεργάζεται με ελληνικό Πανεπιστήμιο, είναι η πρώτη φορά εξάλλου και ειδικά το Τμήμα μας παίρνει κάποια διάκριση, δείχνει το επίπεδο της έρευνας το οποίο πραγματοποιείται συνολικά στο Τμήμα και ταυτόχρονα αναδεικνύει τις δυνατότητες που έχει η χώρα μας συνολικά και το επιστημονικό δυναμικό της.

Στην έρευνα αυτή έχω εμπλέξει και νέα παιδιά, γιατί στόχος είναι να κρατήσουμε εδώ τα νέα ταλέντα, να μην αφήνουμε έτσι να φύγουν.

Η έρευνα θα ολοκληρωθεί το πρώτο μέρος και θα παραδώσω αντίστοιχα την πλατφόρμα, και στόχο έχει να μπορέσει να αξιοποιηθεί από τα ΜΜΕ, με σκοπό να μοιράζονται το περιεχόμενό τους πολύ πιο εύκολα.

Ποιο είναι αυτή τη στιγμή το πρόβλημα; Ότι ο χρήστης διαμοιράζεται: παρακολουθεί τηλεόραση, ραδιόφωνα, ίντερνετ κτλ. Με την έρευνά μου προτείνω μια νέα πλατφόρμα, δια μέσω της οποίας μπορούν οι χρήστες να συγκεντρώσουν όλο αυτό το περιεχόμενο και να το αξιοποιήσουμε. Στα τέλη Ιουνίου θα το παρουσιάσω στην εταιρεία Google».

Σ. Αλωνιστιώτου: Η προκατάληψη…

Τη σπουδή πάνω στην προκατάληψη “έδειξε” η δημοσιογράφος Σίσσυ Αλωνιστιώτου, διευθύντρια του Media Literacy Institute, ως τον νούμερο ένα παράγοντα για την αντιμετώπιση των fake news. «Οι προκαταλήψεις είναι αυτές που καθορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος και τις θέσεις του κοινού», σημείωσε και πρόσθεσε ότι η προκατάληψη του δημοσιογράφου είναι πολύ πιο σημαντικός παράγοντας από αυτή την άποψη, από ό,τι η απατεωνία, ή η διαπλοκή για τις οποίες συχνά κατηγορούνται οι δημοσιογράφοι.

«Είναι πολύ εύκολο ένας δημοσιογράφος, χωρίς να έχει κανένα θέμα, καμία πρόθεση, να πέσει θύμα των δικών του προκαταλήψεων, της δικής του άγνοιας» σημείωσε. Η ίδια, επισήμανε, ότι οι περισσότεροι δημοσιογράφοι έχουν ξεχάσει το δεοντολογικό πλαίσιο άσκησης των δημοσιογραφικών καθηκόντων, ενώ υπογράμμισε το αλληλένδετο της εκπαίδευσης κοινού και δημοσιογράφων.

Δεν υπάρχει προστασία καταναλωτών για τις “χαλασμένες” ειδήσεις, είπε, ενώ χαρακτηριστικά ανέφερε ότι, ενώ ο πολίτης είναι ανά πάσα στιγμή σε θέση να αντιληφθεί ότι π.χ., ένα γιαούρτι είναι χαλασμένο, και να μην το καταναλώσει, ή να καταφύγει στην προστασία καταναλωτών, δεν μπορεί να προστατευτεί με την ίδια ευκολία από μια «χαλασμένη είδηση». «Δεν ξέρει πώς να προστατευτεί, μόνο να βρίσει και μετά να επιστρέψει πάλι σε μια χαλασμένη είδηση, που θα έχει και πάλι τα χαρακτηριστικά σοβαρής είδησης» σημείωσε. Οι δημοσιογράφοι επιβεβαιώνουν αλήθειες, όχι πραγματικότητες.