Μια ενδιαφέρουσα ομιλία με θέμα

τεχνολογία και αρχαιολογία 

στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας

Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομίας σε συνεργασία με το Europe Direct Π.Ε. Δράμας

Του Θανάση Πολυμένη

ΜΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ενδιαφέρουσα εκδήλωση πραγματοποιείται το Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου και ώρα 12.30 το μεσημέρι, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας.

Η εκδήλωση υλοποιείται στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς – European Heritage Days EHD και γίνεται σε συνδιοργάνωση του γραφείου Europe Direct Αν. Μακεδονίας – Θράκης και της Π.Ε. Δράμας και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας.

Η εκδήλωση περιλαμβάνει δύο ομιλίες, εκ των οποίων η πρώτη έχει τον τίτλο: «Από τα θραύσματα των οστών στις ιστορίες των ανθρώπων» από την υπεύθυνη καθηγήτρια κα. Χριστίνα Παπαγεωργοπούλου Διευθύντρια του Εργαστηρίου Φυσικής Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Η δεύτερη ομιλία έχει τίτλο: «Τεχνολογία και Αρχαιολογία» από την κα. Βασιλική Πουλιούδη Αν. Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας.

Τεχνολογία και αρχαιολογία

Σχετικά με το θέμα που θα αναπτύξει, η κα. Πουλιούδη μίλησε στον «Π.Τ.», αναφέροντας αρχικά ότι, η αρχαιολογία ως επιστήμη επηρεάστηκε έντονα από τους στόχους και τη μεθοδολογία των φυσικών επιστημών από τα πρώτα της χρόνια.

Όπως  σημειώνει μάλιστα η ίδια, «με την εφαρμογή της φιλοσοφίας τους στο πεδίο κατάφερε να εξελιχθεί σε μια σωστή επιστήμη αφήνοντας πίσω της την εποχή των μη αποδεδειγμένων θεωρητικών σχημάτων. Η Νέα και η Διαδικαστική Αρχαιολογία άφησαν το σημάδι τους στους μηχανισμούς σκέψης και ερμηνείας, οδηγούμενοι, επίσης. από τη χρήση νέων τεχνολογικών εργαλείων σε όλες τις πτυχές αυτού του κλάδου. Η δε ανάγκη για ακριβή τεκμηρίωση όλων των υλικών μνημείων του ανθρώπινου πολιτισμού περιγράφεται συγκεκριμένα από διάφορους διεθνείς οργανισμούς που έχουν εγκρίνει ψηφίσματα σχετικά με το θέμα. Ο χάρτης της Βενετίας, το 1964, αποτέλεσε το εφαλτήριο για την οργάνωση και την επισήμανση τέτοιου είδους τεκμηρίωσης».

Αναφορά κάνει επίσης η κα. Πουλιούδη, ότι, «οι εφαρμοσμένες επιστήμες στην αρχαιολογία είναι ένα πραγματικά ευρύ θέμα, που έχει αλλάξει  τον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται η έρευνα, τόσο στον πεδίο όσο και στο εργαστήριο. Η τηλεπισκόπηση, οι δορυφορικές φωτογραφίες και οι ακριβέστεροι τρόποι χρονολόγησης είναι κατακτήσεις που μετασχηματίζουν και διευκολύνουν τη ζωή των αρχαιολόγων, δημιουργώντας ταυτόχρονα νέα επιστημονικά ζητήματα βαθύτερα ενταγμένα στη διαδικασία της ερμηνείας. Οι νέες μέθοδοι τεκμηρίωσης και εξοπλισμού καθιστούν απλούστερη την όλη διαδικασία, επιτρέποντας σε ανθρώπους, που ειδικεύονται σε άλλους τομείς, να τις χρησιμοποιούν και να τις εφαρμόζουν μόνοι τους στο δικό τους πεδίο».

Τονίζει ακόμα η κα. Πουλιούδη, ότι «με τη χρήση μιας απλής φωτογραφικής μηχανής και λογισμικών ανοιχτού κώδικα – που γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή – ένας μέσος αρχαιολόγος μπορεί να εκτελέσει πράγματα που θα φαινόταν αδύνατα λίγα χρόνια πίσω χωρίς τη βοήθεια ειδικού. Όπως για παράδειγμα την τρισδιάστατη, απεικόνιση του βόρειου τμήματος του Ιερού Κουβουκλίου στην Ιερουσαλήμ, με βάση φωτογραμμετρικά δεδομένα που τέθηκαν σε επεξεργασία με λογισμικά ανοικτού κώδικα  όπως το Visual-SFM και το MeshLab.

Ο όρος «Τεχνολογική Επανάσταση» χρησιμοποιείται κατά κόρον από τα τέλη του 19ου αιώνα και εξής, χαρακτηρίζοντας κάθε φορά τεχνολογικά επιτεύγματα που φαίνονται θαυμαστά στα μάτια της σύγχρονής τους επιστημονικής κοινότητας. Δεν είναι λίγες οι φορές που ο όρος επανάσταση έχει χρησιμοποιηθεί καθ’ υπερβολή, ενώ κάποιες άλλες η χρήση του ήταν όντως δικαιολογημένη».

Σημαντική είναι επίσης η αναφορά της ότι, «η σύζευξη της αρχαιολογίας με τις θετικές επιστήμες άλλαξε τη θεωρητική προσέγγιση του παρελθόντος, ενώ παράλληλα δημιούργησε και μία νέα, καθαρά θετική επιστήμη, πιο Επικεντρωμένη στις αρχαιολογικές ανάγκες. Οι αρχαιομετρικές μέθοδοι έδωσαν απαντήσεις σε  ερωτήματα που ήταν αδύνατο να απαντηθούν με τον συμβατικό αρχαιολογικό τρόπο, δημιουργώντας παράλληλα νέα ερωτήματα, εμβαθύνοντας στην επιστημονική διαδικασία».

Τέλος αναφέρει την τάση για διαφάνεια και ψηφιακή επιστημονική ελευθερία  που ευαγγελίζονται τα λογισμικά ανοικτής πρόσβασης και τονίζει: «Η χρήση ελεύθερης πρόσβασης λογισμικών είναι μία προέκταση του νέου ψηφιακού κόσμου, διευκολύνοντας την επέκταση της εφαρμογής νέων ανασκαφικών μοντέλων και σε μεμονωμένους ερευνητές ή επιστημονικά εγχειρήματα με περιορισμένο προϋπολογισμό. Σε αντίθεση με τη γενικότερη άποψη, τα λογισμικά αυτά είναι εξίσου λειτουργικά με τα αντίστοιχα εμπορικά, με μία αναλυτική αναφορά στα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά τους  Τέλος με την εισαγωγή πάνω στην εφαρμογή των τρισδιάστατων μοντέλων ως μέσο οπτικοποίησης των αρχαιολογικών ερμηνειών, συμβάλουν  πάνω στην ερμηνευτική διαδικασία και  κριτικές σκέψεις».