Ζ΄ Επιστημονική συνάντηση για τη Δράμα και την περιοχή της κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Η αφανής περίοδος της δεύτερης βουλγαρικής κατοχής

και τι φταίει γι’ αυτό!

Ν. Γεωργιάδης: «Τα Βαλκάνια πάντα ήταν η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης

και η Ευρώπη η πυριτιδαποθήκη του κόσμου» 

«Η Ιστορία επαναλήφθηκε το 1941-1944»

Του Θανάση Πολυμένη

ΟΛΟΙ εκείνοι που μπόρεσαν να παρακολουθήσουν τις εργασίες της Ζ΄ Επιστημονικής συνάντησης για τη Δράμα και την περιοχή της, για την ιστορία και τον πολιτισμό της, σίγουρα αποκόμισαν πολλά πράγματα και κυρίως, πολλά συμπεράσματα.

Η έβδομη κατά σειρά επιστημονική συνάντηση για τη Δράμα, είχε θεματολογία τη διάρκεια των χρόνων του «Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου: ενσωμάτωση, δεύτερη κατοχή, ανασυγκρότηση».

Η περιοχή της Δράμας, εκείνα τα χρόνια του Μεγάλου Πολέμου 1914 – 1918 και κυρίως κατά την τριετία 1916-1918, έζησε μια δεύτερη βουλγαρική κατοχή. Η οποία δεν έτυχε της ιστορικής αναγνώρισης που έτυχαν η πρώτη (1912-1913) και η τρίτη βουλγαρική κατοχή (1941-1944). Μια κατοχή που δυστυχώς, ιστορικά, δεν έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστή, όσον αφορά τα γεγονότα που συντάραξαν την περιοχή, αλλά και τις θηριωδίες που υπήρξαν από τον βουλγαρικό στρατό προς τον ελληνικό πληθυσμό.

Ένας από τους εισηγητές, ήταν και ο Δραμινός ιστορικός κ. Νικόλαος Θ. Γεωργιάδης, Διδάκτωρ Βυζαντινής Ιστορίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, ο οποίος μίλησε στον «Πρωινό Τύπο» για την σημαντικότητα της επιστημονικής συνάντησης και την σπουδαιότητάς της:

«Η σπουδαιότητα του συγκεκριμένου συνεδρίου, είναι ότι εξετάζει μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, άγνωστη μέχρι στιγμής, τόσο σε τοπικό όσο και σε πανελλαδικό επίπεδο για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη δεύτερη βουλγαρική κατοχή στην περιοχή της Δράμας.

Από τις εισηγήσεις που έχουν κατατεθεί, βγαίνουν πολύ σημαντικά συμπεράσματα, τόσο σε στρατιωτικό, όσο και σε πολιτικό – κοινωνικό, καλλιτεχνικό και αρχιτεκτονικό επίπεδο. Ελπίζουμε με τα πρακτικά να υπάρξουν ακόμα περισσότερα συμπεράσματα, περισσότερα απ’ αυτά που υπήρξαν στις συζητήσεις εδώ».

Μια αφανής περίοδος

Κύριε Γεωργιάδη, η δεύτερη βουλγαρική κατοχή στην περιοχή της Δράμας και της Αν. Μακεδονίας, δεν είναι τόσο γνωστή όσο η πρώτη και η τρίτη. Για ποιο λόγο η συγκεκριμένη ιστορική περίοδος έχει περάσει στην αφάνεια, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας;

«Νομίζω ότι οι πολιτικές εξελίξεις και οι πολιτικές συνθήκες της εποχής, αλλά και στη συνέχεια, ήταν καταλυτικοί παράγοντες, που οδήγησαν στην απόκρυψη εκείνων των γεγονότων.

Ο πρώτος που ασχολήθηκε μ’ αυτό το θέμα, και που ανάδειξε και την εξέγερση του 1941, ήταν ο Δημήτρης Πασχαλίδης σε τοπικό επίπεδο. Σε πανελλαδικό επίπεδο – γιατί όλα αυτά τα γεγονότα της Ανατολικής Μακεδονίας έχουν αποκρυφτεί μέχρι ενός σημείου – είναι κατά την γνώμη μου όπως το έχω διατυπώσει και σε μια εσπερίδα για το 1916-1918 που έγινε τον Σεπτέμβριο του 2016, ότι φταίμε και εμείς οι Έλληνες γι’ αυτό που έγινε.

Πρώτον οι βασιλικοί γιατί άφησαν τους Βουλγάρους και τους Γερμανούς να μπουν στην Ανατολική Μακεδονία. Στη συνέχεια είχαμε τον εθνικό διχασμό όπου οι βενιζελικοί στράφηκαν εναντίον των βασιλικών. Οι Έλληνες που εξορίστηκαν στη Βουλγαρία ήταν με την ανοχή των βασιλικών, αλλά και χωρίς να περάσουν τον Στρυμόνα για να κατακτήσουν και να απελευθερώσουν την περιοχή μας – ούτε αυτό το έκαναν οι βενιζελικοί, κατά συνέπεια ήταν ευθύνες και των δύο μεγάλων κομμάτων.

Από τη μια ήταν η ανοχή και από την άλλη, η μη δραστηριοποίηση στο να σωθεί ο ελληνισμός της Ανατολικής Μακεδονίας. Επειδή λοιπόν ήταν ένα από τα επεισόδια του εθνικού διχασμού, ούτε οι μεν ούτε οι δε θέλησαν να το αναδείξουν  κατά την γνώμη μου και γι’ αυτό έμεινε έτσι κρυμμένο κατά κάποιον τρόπο. Αν και στη δεύτερη κατοχή, υπήρξαν 45.000 θύματα – όπως έχει αναφερθεί από τον κ. Πασχαλίδη – από την πείνα, τις κακουχίες και από τις δολοφονίες – Ανατολικομακεδόνες οι οποίοι μαρτύρησαν από τον βουλγαρικό στρατό».

Εσείς που έχετε τη δυνατότητα, ως ιστορικοί να εμβαθύνετε περισσότερο από άλλους στα ιστορικά αρχεία και μελετάτε καλύτερα την Ιστορία, πιστεύετε ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται ή θα μπορούσε να επαναληφθεί στο μέλλον; Συνδυάζοντάς το αυτό με τις σημερινές εξελίξεις στα Βαλκάνια!

«Η Ιστορία επαναλήφθηκε το 1941-1944 και ελπίζω να μην επαναληφθεί και τώρα. Υπήρχε ο αναθεωρητισμός, όχι μόνο στη Βουλγαρία τότε, αλλά και τώρα υπάρχει αναθεωρητισμός: και στα Σκόπια και στην Αλβανία και για να μην πω και σε ένα μικρό εθνικιστικό κομμάτι της Ελλάδας.  Κάθε μια βαλκανική χώρα, έχει το δικό της μεγάλο όραμα, την μεγάλη ιδέα. Είτε είναι μεγάλη Ελλάδα, είτε είναι μεγάλη Αλβανία, μεγάλη Βουλγαρία και η μεγάλη Μακεδονία για τους Σκοπιανούς ή και μεγάλη Σερβία ακόμα. Δεν μιλάμε φυσικά και για τους Οθωμανούς, οι Τούρκοι θέλουν να συστήσουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Κατά συνέπεια, κάθε ένας λαός θέλει να ικανοποιήσει τα δικά του εθνικά ιδεώδη και η μεγάλη ιδέα του ενός, εφάπτεται και έρχεται σε αντίθεση με τη μεγάλη ιδέα του άλλου.

Με αυτά τα δεδομένα, οι εξελίξεις τόσο στο Κοσσυφοπέδιο, με την αλλαγή των συνόρων, όσο και με την ίσως συμφωνία που μπορεί να γίνει για το Πρέσοβο, την ανταλλαγή του Πρεσόβου του αλβανόφωνου με το Κοσσυφοπέδιο που είναι οι Σέρβοι και η μεγάλη Αλβανία που μπορεί να επηρεάσει από εκεί και πέρα τα Σκόπια, μ’ αυτή την έννοια μπορεί να επηρεάσει και εμάς, τουλάχιστον όσον αφορά την προπαγάνδα. Βλέπετε και το περιστατικό που συνέβη στη Βόρεια Ήπειρο, με τον Έλληνα που δολοφόνησαν, τον Κατσίφα, κατά συνέπεια τα Βαλκάνια πάντα ή πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης και η Ευρώπη ήταν η πυριτιδαποθήκη του κόσμου!»