Ο Αντώνης Καστρινός, το Εκλογικό Σύστημα
και η Αγία Βαρβάρα
Γράφει ο Μάκης Μουρατίδης
Η πολυσχιδής προσωπικότητα του Αντώνη Καστρινού
Ο Αντώνης Καστρινός γεννήθηκε στην Πάτρα, σπούδασε Νομικά και εργάστηκε ως δικηγόρος και ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες «Μακεδονία», «Ταχυδρόμος» και «Εφημερίς των Βαλκανίων».
΄΄ Η επαφή του με τον βορειοελλαδικόν χώρον τον εγοήτευσε και κατέστη φλογερός μακεδονολάτρης. Ο ευτυχής του γάμος με κόρην αρχοντικής οικογενείας της Θεσσαλονίκης, το γένος Γεωργιάδη, τον έδεσεν οριστικώς με την βόρειον Ελλάδα, εις την οποίαν προσέφερε τον καλλίτερον εαυτόν του. Μετά τον γάμον του, απεχωρίσθη προσκαίρως της δημοσιογραφίας, εγκατεστάθη εις Δράμαν, όπου διηύθηνε την ηλεκτρική επιχείρησιν, αναπτύξας παραλλήλως πολυσχιδή πολιτιστικήν, κοινωνικήν και πνευματικήν δραστηριότητα…… Κατά την κατοχήν ανταπεκρίθη εις το εθνικόν προσκλητήριον και έλαβε μέρος εις την εθνικήν αντίστασιν Δράμας δια τον απελευθερωτικόν αγώνα ΄΄ (Δημοσίευση Βιογραφικών Στοιχείων)
΄΄ Ο Αντώνιος Καστρινός δεν ηνέχθη τον κατακτητήν βούλγαρον από την πρώτην ημέραν και συμμετέσχεν αμέσως εις το κίνημα της αντιστάσεως. Έκτοτε όταν επέστρεψεν εις την Δράμαν, εύπορος ων, ανέπτυξε πολυσχιδή δημοσίαν δράσιν και ηνάλωσε το σύνολον της περιουσίας του εξυπηρετών την Δράμαν και τον λαόν της….΄΄ (Βουλή των Ελλήνων, Λ. Λυμπέρης, Βουλευτής Καβάλας Ενώσεως Κέντρου)
Ο Αντώνης Καστρινός (Α.Κ.) καταξιώθηκε πανελληνίως ως προσωπικότητα και επιβλητική παρουσία στον αθλητικό χώρο, λόγω της επιτυχημένης υλοποίησης ενός μακροχρόνιου σχεδιασμού για τη δημιουργία μιας μεγάλης ποδοσφαιρικής ομάδας, της Δόξας Δράμας, με πρωτόγνωρη για την εποχή εκείνη λειτουργία και σύγχρονες υποδομές.
Όμως ο Αντώνης Καστρινός δεν καταξιώθηκε μόνο ως πρόεδρος της Δόξας Δράμας που ήταν από το 1952 έως τον θάνατό του το 1964. Εκτός από διευθυντής της Ηλεκτρικής Εταιρείας Δράμας, διετέλεσε πρόεδρος του Βιομηχανικού και Εμπορικού Επιμελητηρίου Δράμας από το 1954 έως το 1959, ιδρυτής και πρόεδρος της Ε.Π.Σ. Δράμας, πρόεδρος του Ορειβατικού Συλλόγου, πρόεδρος του Συλλόγου ΄΄Οι Κομνηνοί΄΄ κ.α.
Ο Αντώνης Καστρινός υποψήφιος Δήμαρχος Δράμας
Ο Αντώνης Καστρινός αποφάσισε την κάθοδό του ως επικεφαλής παράταξης στις δημοτικές εκλογές που θα διεξάγονταν στις 5-4-1959.
Η απόφασή του αυτή επέφερε σεισμικές αναταράξεις στις πολιτικές ισορροπίες της Δράμας. Το ψηφοδέλτιό του είχε πολυσυλλεκτική σύνθεση, ενώ επώνυμα στελέχη της δραμινής κοινωνίας ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης έθεταν υποψηφιότητα ή στήριζαν δημόσια το πρόσωπό του.
Η προεκλογική μάχη υπήρξε σκληρότατη.
Αυτόματα ο έντιμος, αξιοσέβαστος, εργατικός, πατριώτης κλπ Καστρινός μετατράπηκε από τους αντιπάλους του σε άνθρωπο με ΄΄σατανικά σχέδια, παθολογική εγωπάθεια΄΄, ΄΄ψευτοϋπερκομματικό ΄΄, αδίστακτο επιχειρηματία που ΄΄απομυζά τεράστια ποσά από τας τάξεις των Δραμηνών΄΄.
Η στρατηγική των αντιπάλων του βασίστηκε σε δύο άξονες: α. ΄΄ Ο Καστρινός στηρίζεται από τους κομμουνιστάς ΄΄ (τότε ΕΔΑ) β. οι επιχειρήσεις του (Ηλεκτρική Εταιρία, Παγοποιείο) είναι αμαρτωλές.
Πλήθος άρθρων, ανακοινώσεων, επιστολών πολιτών αλλά και συλλόγων (π.χ. Χριστιανική Ένωσις Καταχητικών Σχολείων) δημοσιεύονται καλώντας τους ΄΄ παραπλανηθέντας και παγιθευθέντας εθνικόφρονας να εξέλθουν της φάκας που τους έστησεν ο Καστρινός΄΄, διότι ΄΄ κατάμαυροι και αγνώριστοι θα εξέλθουν από τας κάλπας΄΄.
Ταυτόχρονα κατηγορείται ο Α.Κ. ότι ΄΄ επέτυχεν να εξαπατήση μερικούς εκ των ενταύθα ιθυνόντων του Κόμματος της ΕΡΕ, οι οποίοι έπεσαν θύματα της γνωστής μαεστρίας του αποδεχθέντες υποψηφιότητά των εις τον συνδυασμόν του΄΄.
Η αντιστασιακή του δράση στις τάξεις του ΕΛΑΣ κατά την κατοχή παρουσιάζεται ως τεκμήριο για την ΄΄ σχέσιν του με τους κομμουνιστάς΄΄. Αποσιωπάται βέβαια το γεγονός ότι μετά την απελευθέρωση ο Α.Κ. επέστρεψε στην οικογένεια και στη δουλειά του, έχοντας επιτελέσει στο έπακρο το πατριωτικό του καθήκον προς την σκλαβωμένη πατρίδα, απέχοντας ενσυνείδητα από τον μετέπειτα εμφύλιο σπαραγμό.
Άλλωστε η δραμινή κοινωνία κατά τη δεκαετία του 1950 τον τίμησε επανειλημμένα επιλέγοντάς τον σχεδόν πάντοτε ομόφωνα ως Πρόεδρο σε φορείς και συλλόγους.
Στις εκλογές της 5-4-1959 συμμετείχαν δύο παρατάξεις. Παρά τον ανηλεή πόλεμο που δέχτηκε η παράταξη με επικεφαλής τον Αντώνη Καστρινό έλαβε 7.744 ψήφους και εξέλεξε 13 δημοτικούς συμβούλους, ενώ η αντίπαλη παράταξη με επικεφαλής τον μέχρι τότε δήμαρχο Ανδρέα Νικηφορίδη έλαβε 6.615 ψήφους εκλέγοντας 12 συμβούλους.
Οι εκλεγέντες σύμβουλοι της παράταξης Καστρινού κατά σειρά εκλογής ήταν: Αντ. Καστρινός, Αδρ. Παπαθεοδώρου, Σταύρ. Καρατεπελής, Ζαχ. Γάκης, Ευφρ. Γερολύμπου, Δημ. Αποστολίδης, Νικ. Ζαχάρης, Σταύρ. Μπάρμπας, Ελ. Παπαδόπουλος, Χαρ. Χρυσοχόου, Βίκτωρ Παπαδόπουλος, Απ. Μιχαλακίδης, Αναστ. Μακρής. Για τους γνωρίζοντες την πολιτική ανθρωπογεωγραφία της Δράμας, η πολυσυλλεκτικότητα της παράταξης είναι αυταπόδεικτη.
Οι διατάξεις του τότε ισχύοντος εκλογικού νόμου (Ν. 3938/1959) προέβλεπαν την έμμεση εκλογή δημάρχου από το δημοτικό συμβούλιο. Κατά την πρώτη συνεδρίαση για να αναδειχθεί δήμαρχος έπρεπε να συγκεντρώσει τις ψήφους των 2/3 του σώματος (16 από τους 25 συμβούλους). Σε περίπτωση αδυναμίας το ΔΣ συνεδρίαζε την επόμενη Κυριακή εκλέγοντας δήμαρχο όποιον συγκέντρωνε την πλειοψηφία των παρόντων. Αν και πάλι διαπιστωνόταν αδυναμία, Δήμαρχος ανακηρύσσονταν ο εκλεγείς με τις περισσότερες ψήφους σύμβουλος του πλειοψηφήσαντος συνδυασμού.
Όλα έδειχναν ότι σε κάθε περίπτωση δήμαρχος θα εκλέγονταν ο Αντώνης Καστρινός.
Οι διεργασίες όμως που εξελίχθηκαν στο παρασκήνιο διαμόρφωσαν άλλο αποτέλεσμα.
Την πρώτη Κυριακή οι δύο υποψήφιοι δήμαρχοι Αντώνης Καστρινός και Ανδρέας Νικηφορίδης έλαβαν από 12 ψήφους, ενώ ένας σύμβουλος της παράταξης Καστρινού (Χαρ. Χρυσοχόου) ψήφισε λευκό για διαδικαστικούς λόγους όπως ανέφερε.
Την δεύτερη Κυριακή ο Ανδρέας Νικηφορίδης αποσύρει την υποψηφιότητά του, ενώ θέτει υποψηφιότητα ο Χαρ. Χρυσοχόου εκλεγείς με μόνο 195 ψήφους, από τους τελευταίους με το ψηφοδέλτιο του Καστρινού.
Δήμαρχος εκλέχτηκε ο Χαρ. Χρυσοχόου με 13 ψήφους (τη δική του και της παράταξης Νικηφορίδη), ενώ ο Αντώνης Καστρινός έλαβε 12 ψήφους.
Όπως ήταν φυσικό, το γεγονός αυτό απασχόλησε για αρκετό διάστημα την τοπική κοινωνία, αλλά και τα ΜΜΕ πανελλαδικής εμβέλειας. Περισσότερες λεπτομέρειες όσων εξελίχθηκαν την περίοδο εκείνη δεν παρατίθενται λόγω έλλειψης χώρου, αλλά και γιατί δεν θα προσέφεραν κάτι επί της ουσίας.
Διότι η ουσία είναι ότι για το παρασκήνιο, ο Αντώνης Καστρινός δεν έπρεπε να γίνει Δήμαρχος Δράμας και δεν έγινε.
Ο Βουλευτής Δράμας Αντώνης Καστρινός και οι πηγές της Αγίας Βαρβάρας
Στις εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου 1964 ο Αντώνης Καστρινός εξελέγη βουλευτής Δράμας της Ένωσης Κέντρου που είχε επικεφαλής τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Εκτός των γενικότερων αναπτυξιακών προτεραιοτήτων για το νομό, ο Αντ. Καστρινός έθεσε αμέσως, ιδιαίτερα για την πόλη της Δράμας, το ζήτημα της τουριστικής αξιοποίησης των πηγών της Αγίας Βαρβάρας, ζήτημα το οποίο είχε θέσει και ως υποψήφιος Δήμαρχος το 1959.
Την περίοδο εκείνη αλλά και προγενέστερα, γινόταν χρήση των νερών της Αγίας Βαρβάρας αποκλειστικά για αρδευτικούς και ενεργειακούς σκοπούς (κίνηση υδρόμυλων). Η τουριστική αξιοποίηση των νερών και της ευρύτερης περιοχής του κέντρου της Δράμας ήταν ένα θέμα, το οποίο μόνο ένας διορατικός άνθρωπος όπως ο Καστρινός θα έθετε τότε. Μάλιστα αντιμετώπισε την ειρωνική διάθεση και χαρακτηρισμούς όπως ΄΄ανόητα προγράμματα΄΄ ορισμένων δραμινών. Η επιμονή του όμως στο συγκεκριμένο θέμα έμελλε να αποβεί μοιραία.
15 Δεκεμβρίου 1964. Πριν 55 χρόνια.
΄΄ Μίαν ημέραν προ της αναχωρήσεώς του με τον αξιότιμον υπουργόν προεδρίας δια την Δράμαν, μου εξέφρασε τας ανησυχίας του, εάν θα είναι δυνατόν εκ της επιτοπίου επισκέψεως των κ.κ. υπουργών εις Δράμαν, να αξιοποιηθούν τουριστικώς αι θαυμάσιαι πηγαί της Αγίας Βαρβάρας Δράμας και μου έλεγεν ότι θα υπάγη εκεί δια να δείξη αυτάς τας αξιοθαυμάστους πηγάς, αι οποίαι ημπορούν να μεταβάλουν την Δράμαν, αξιοποιουμένην τουριστικώς, εις μίαν θαυμασίαν τουριστικήν περιοχήν, ώστε ξένοι και εντόπιοι να πηγαίνουν εις την Δράμαν μόνον δια να ιδούν τας θαυμασίας αυτάς πηγάς. Εξύπνησε χθες την 3ην πρωινήν ώραν, δια να φύγη την 6ην πρωινήν δια την Δράμαν, μαζί με τον κ. υπουργόν, μόνον και μόνον δια να λύση το ζήτημα της Δράμας επί τόπου και επέστρεψε κατάκοπος την 6ην απογευματινήν εδώ, όταν δε συνεζητούσαμεν εδώ μέσα, μου εξέφρασε την ανησυχίαν του δια την κόπωσίν του και όμως παρά ταύτα, παρέμεινε μέχρι και της 4ης πρωινής της σήμερον εις την αίθουσαν του βουλευτηρίου, έφυγε δε από εδώ ο Αντώνιος Καστρινός δια να υπάγη εις το σπίτι του, να αναπαυθή, τας πρωινάς ώρας της σήμερον και εκεί, ατυχώς, ανεπαύθη αιωνίως….΄΄ (Βουλή των Ελλήνων, Λ. Λυμπέρης, Βουλευτής Καβάλας Ενώσεως Κέντρου)
Ο εκλιπών βουλευτής υπήρξε και εκλεκτός πολιτευόμενος και εξαίρετος άνθρωπος. Γνώμονα εις όλην του την ζωήν είχε μόνον το δημόσιον συμφέρον και την προαγωγήν της στάθμης του κοινωνικού βίου … υπήρξε ανώτερος εις όλας τας εκδηλώσεις, ιπποτικός, έντιμος και ευθύς….. ο Καστρινός υπήρξε η ψυχή του αθλητισμού εις τον νομόν μας ….. δαπανήσας εξ ιδίων και χρήματα πολλά εκ του εισοδήματός του….. (Βουλή των Ελλήνων, Δ. Γρίβας, Βουλευτής Δράμας ΕΡΕ)
΄΄ Ο εκλιπών συνάδελφος υπήρξεν ένας σεμνός, ιδεολόγος αγωνιστής, ο οποίος προσέφερε και την δραστηριότητά του και την περιουσίαν του και την ζωήν του δια το καλόν του τόπου….. ΄΄ (Βουλή των Ελλήνων, Κ. Δαμιανός, Βουλευτής Δράμας ΕΡΕ).
Η ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής και η τουριστική αξιοποίηση των πηγών της Αγίας Βαρβάρας πραγματοποιήθηκε μερικές δεκαετίες αργότερα.
Ο γαρ αποθανών δεδικαίωται.
Πηγές
Εφημερίδα ΄΄Μακεδονία΄΄
Εφημερίδα ΄΄Πρωινός Τύπος΄΄ της Δράμας (Ευχαριστίες στην κα Στ. Σταυρίδου για την δυνατότητα πρόσβασης στο αρχείο της εφημερίδας)
Γ. Κούρτη : Στοιχεία από τη Διοικητική Ιστορία της Δράμας 1913-2014. Εκδ. Κυριακίδη 2016
