Ο πόλεμος, ο καύσωνας
και το σιτάρι
Γράφει ο Θανάσης Πολυμένης
ΜΕ ΤΟΝ πόλεμο στην Ουκρανία, αναδείχθηκε ένα μεγάλο πρόβλημα. Αυτό με το σιτάρι. Πράγμα που σημαίνει ότι, αν λείψει το σιτάρι από τον κόσμο, θα έχουμε επισιτιστική κρίση. Το The Atlantic είναι ένα ειδησεογραφικό site και περιγράφει την κατάσταση με τους πλέον δραματικούς τόνους. Από αυτό, επιλέγω σημεία, τα οποία σαφώς και ενδιαφέρουν όλους μας.
Τις τελευταίες ημέρες ένα σφοδρό κύμα καύσωνα πλήττει τη Νότια Ασία. Περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι στην Ινδία και το Πακιστάν βλέπουν τον υδράργυρο να σκαρφαλώνει τη μέρα στους 40 βαθμούς.
Στο Δελχί, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο η θερμοκρασία σταθερά τις τελευταίες ημέρες είναι στους 43 βαθμούς Κελσίου, ενώ στη Nawabshah, σε μια πόλη 230.000 κατοίκων στην έρημο του νότιου Πακιστάν το θερμόμετρο έφτασε και τους 50 βαθμούς Κελσίου.
Δεκάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από θερμοπληξία, ενώ είναι δεδομένο ότι πέρα από το ανθρώπινο κόστος, μεγάλο θα είναι και το κλιματικό κόστος. Μόνο οι πλούσιοι Ινδοί διαθέτουν κλιματιστικά, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας είναι τόσο μεγάλη, που η χώρα σχεδιάζει να εισάγει επιπλέον άνθρακα για να διατηρήσει ζωντανό το ηλεκτρικό της δίκτυο.
Το κύμα καύσωνα θα έχει και οικονομικό κόστος. Ο κόσμος υποφέρει από έλλειψη βασικών αγαθών, όπως το σιτάρι. Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία προκάλεσε νέα αναταραχή στην ήδη τεταμένη παγκόσμια αγορά σιταριού. Η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη εξαγωγέας σιταριού στον κόσμο. Η Ουκρανία είναι η έκτη μεγαλύτερη. Οι τιμές εκτοξεύθηκαν στα ύψη. Η Ινδία μετά από πέντε συνεχόμενες χρονιές με καλλιέργειες ρεκόρ στο σιτάρι προσφέρθηκε να εξάγει περισσότερο από ότι συνήθως.
Το κύμα καύσωνα όμως ανατρέπει τα σχέδια αυτά. Ινδοί αγρότες υπολογίζουν ότι το 10-15% της σοδειάς τους έχει «πεθάνει». Αλλά είναι πολύ νωρίς να γνωρίζουμε το πώς οι υψηλές θερμοκρασίες θα επηρεάσουν τις καλλιέργειες.
Οι ελλείψεις τροφίμων και οι αυξανόμενες τιμές σιτηρών μπορούν να αλλάξουν την ιστορία. Πολλοί είναι εκείνοι που τις θεωρούν βασικό παράγοντα στα γεγονότα της Αραβικής Άνοιξης μια δεκαετία πριν. Υπάρχουν και ειδικοί βέβαια που δεν συμμερίζονται την άποψη αυτή.
Τι φταίει τελικά για τις υψηλές τιμές τροφίμων και πώς συμβάλλει σε αυτό η κλιματική αλλαγή. Και το κυριότερο. Τι θα συμβεί από εδώ και πέρα;
Η Ινδία θα έχει πιθανότατα αποθέματα σιταριού. Το ερώτημα είναι, για πόσο;
Η χώρα ήταν έτοιμη για ένα ακόμα ρεκόρ παραγωγής την τελευταία πενταετία, μέχρι τη στιγμή που ήρθε ο καύσωνας. Η Ινδία ήταν λίγο τυχερή στο timing. Στη νότια και κεντρική Ινδία το σιτάρι είχε ήδη συλλεχτεί ή συλλέγεται τώρα. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλα ερωτήματα σχετικά με το τι συμβαίνει στα βόρεια της χώρας, την πιο παραγωγική περιοχή, όπου η σοδειά σε μεγάλο βαθμό δεν έχει συλλεχτεί και οι θερμοκρασίες έχουν φτάσει στα ύψη. Η ζέστη δεν βλάπτει το σιτάρι, αλλά το εμποδίζει να σχηματίσει κόκκους. Η κλιματική αλλαγή είχε και ένα θετικό για τους αγρότες στη βόρεια Ινδία. Το λιώσιμο των παγετώνων στα Ιμαλάια έχει αυξήσει την ροή των ποταμών στη χώρα και έτσι υπάρχει περισσότερο νερό για πότισμα. Τώρα βέβαια οι αγρότες βλέπουν την άλλη όψη του νομίσματος. Οι ειδικοί πάντως δείχνουν καθησυχαστικοί, ακόμα και αν υπάρξουν τοπικές απώλειες ως προς τη σοδειά.
Η Ουκρανία συνεχίζει να παράγει σιτάρι. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορεί να το εξάγει
Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία περίπου 55,4 εκατ. τόνοι σιταριού, η συνολική παραγωγή σιταριού των χωρών, φαινόταν να κρέμεται σε μια κλωστή. Οι δύο χώρες που διαθέτουν περίφημα παραγωγικά εδάφη, λειτουργούν ως τροφοδότης της Ευρώπης, της Ασίας και της βόρειας Αφρικής. Τα χρώματα της σημαίας της Ουκρανίας παραπέμπουν στο χρυσό χωράφι με σιτηρά που κυματίζει κάτω από τον ουρανό.
Οι αγρότες της Ουκρανίας συνεχίζουν να παράγουν σιτάρι παρά τον πόλεμο. Αν και προφανώς οι επιδόσεις δεν είναι ίδιες με πριν. Το πρόβλημα είναι πώς θα φτάσει αυτό το σιτάρι στην παγκόσμια αγορά. Περισσότερο από το 90% διοχετεύεται μέσω των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας. Η Ρωσία έχει αποκλείσει την πρόσβαση που σημαίνει ότι οι ουκρανικές εξαγωγές πρέπει να ταξιδεύουν με τρένο ή φορτηγό. Η Ουκρανία έστελνε 5 εκατ. τόνους εμπορευμάτων μόνο από τα λιμάνια της κάθε μήνα. Από την ξηρά, ο αριθμός αυτός περιορίζεται στους 500.000 τόνους. Αυτό δημιουργεί πρόβλημα για τις χώρες που εξαρτώνται από τις εξαγωγές της Ρωσίας ή της Ουκρανίας.
