Στο Πνευματικό Κέντρο Δοξάτου
Ο βαρύς φόρος αίματος
του Δοξάτου κατά το 1ο
Ολοκαύτωμα το 1913
Μιλάνε στον «Π.Τ.» η καθηγήτρια Ιστορίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κα. Ευθυμίου και η πρόεδρος του Πολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου Δοξάτου κα. Ζαφειροπούλου
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΕ ΜΙΑ ιδιαίτερα όμορφη εκδήλωση και ομιλία της καθηγήτριας Ιστορίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κας Ευθυμίου, άνοιξαν το βράδυ της Τετάρτης 28 Ιουνίου, οι εκδηλώσεις για το 1ο Ολοκαύτωμα του Δοξάτου στις 30 Ιουνίου 2013.
Πέρασαν 110 χρόνια από εκείνη την αποφράδα μέρα, που ο κατοχικός βουλγαρικός στρατός – μια μέρα πριν από την απελευθέρωση της Δράμας από τον συνταγματάρχη Νικόλαο Μιχαλόπουλο – Αρκαδικό – έπνιγε το Δοξάτο στο αίμα. Αυτό ήταν το 1ο Ολοκαύτωμα για το Δοξάτο. Είκοσι οκτώ χρόνια αργότερα, το 1941, έμελλε να συμβεί το 2ο Ολοκαύτωμα από τον ίδιο βουλγαρικό στρατό και τις ίδιες δυνάμεις κατοχής στην περιοχή.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για το 1ο Ολοκαύτωμα του Δοξάτου το 1913, η Περιφέρεια ΑΜΘ με την ΠΕ Δράμας, το Δήμο Δοξάτου, τη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Δήμου Δοξάτου, τον Πολιτιστικό Μορφωτικό Σύλλογο Δοξάτου και το Σωματείο «Φίλοι Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας Πολιτιστικών και Φυσικών Μνημείων Πόλης και Περιοχής Δράμας», συνδιοργάνωσαν την πρώτη εκδήλωση με ομιλήτρια την κα Μαρία Ευθυμίου με τίτλο: «Στο μάτι της βίας: το τέλος των αυτοκρατοριών και η ανάδυση των εθνικών κρατών, 19ος – 20ος αιώνας».
Η ξενάγηση στην έκθεση
Πριν από την ομιλία της, ο κα. Ευθυμίου, συνοδευόμενη από την πρόεδρο του Πολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου Δράμας κα. Ζαφειροπούλου και την πρόεδρο του σωματείου Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας κα. Χατζηδημητρίου, ξεναγήθηκε στο εκθεσιακό – μουσειακό χώρο του Πνευματικού Κέντρου Δοξάτου, όπου βρίσκεται και η έδρα του Πολιτιστικού και Μορφωτικού Συλλόγου.
Η ξενάγηση άρχισε από την αίθουσα στο ισόγειο, όπου υπάρχει μια έκθεση με ιστορικές φωτογραφίες – ντοκουμέντα από τις σφαγές του 1ου Ολοκαυτώματος, καθώς και ένας ιδιαίτερος ζωγραφικός πίνακας με τίτλο: «Ο Θρήνος του Δοξάτου» του λαϊκού ζωγράφου και πρώην δημάρχου Καλαμπακίου Γιώργου Μυλωνά, που αποτυπώνει με τα πλέον ζοφερά χρώματα εκείνες τις ιστορικές καταστάσεις.
Η ξενάγηση συνεχίστηκε στον επάνω όροφο του Πνευματικού Κέντρου, όπου υφίσταται ένας πολύ ωραίος διαμορφωμένος χώρος, όπου σώζονται διάφορά αντικείμενα όπως το πώς ήταν τα σπίτια στα παλαιότερα χρόνια και διάφορα εργαλεία που χρησίμευαν στις διάφορες εργασίες του καπνού.
Η επέκταση των εκδηλώσεων για το 1ο Ολοκαύτωμα
Για τις εκδηλώσεις μίλησε στον «Π.Τ.» η πρόεδρος του Πολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου Δοξάτου κα. Μαρία Ζαφειροπούλου, η οποία τόνισε ότι «στα πλαίσια των εκδηλώσεων μνήμης και τιμής για τα θύματα της 30ης Ιουνίου 1913, ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Δοξάτου, πήρε την πρωτοβουλία να επεκτείνει τις εκδηλώσεις πέραν των θρησκευτικών, με άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις».
Όπως σημείωσε μάλιστα, «με τη βοήθεια της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας – Θράκης, της Π.Ε. Δράμας και της ΔΗΚΕΔ Δήμου Δοξάτου, διοργανώνουμε τις δράσεις από φέτος με κεντρικό τίτλο Μνήμη Ψυχών. Πρώτη ομιλήτρια είναι η κα. Μαρία Ευθυμία. Το να έρθει στο Δοξάτο η κα. Ευθυμίου ήταν μια πρόταση του Σωματείου Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας».
Ερωτώμενη για το ότι γίνονται για πρώτη φορά περισσότερες εκδηλώσεις η κα. Ζαφειροπούλου επισημαίνει: «Πεποίθησή μας είναι, από φέτος να επεκτείνουμε ακόμα περισσότερο τις δράσεις για την ημέρα αυτή, να εντάξουμε δράσεις που αφορούν και τα παιδιά ώστε να μπουν στο πνεύμα της ιστορικής μνήμης, που είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός. Στόχος μας είναι να το διατηρήσουμε και να το επεκτείνουμε ακόμα περισσότερο».
Ευθυμίου: Τον 19ο και τον 20ο αι. η βία πολλαπλασιάστηκε
Σχετικά με το θέμα της ομιλίας της αλλά και γενικότερα για τα ιστορικά γεγονότα της εποχής, μίλησε στον «Π.Τ.» η καθηγήτρια Ιστορίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κα. Ευθυμίου, επισημαίνοντας: «Πρόθεσή μου είναι να μιλήσω για την βουλγαρική περίπτωση και να εξηγήσω γιατί τον 19ο, αλλά κυρίως στον 20ο αιώνα, η βία πήρε άλλη μορφή από τους προηγούμενους αιώνες, διότι ενεπλάκη το εθνικό θέμα. Τότε, το να σφάζεις ήταν υποχρέωσή σου, ήταν τμήμα του πατριωτισμού σου, αυτό είναι κάτι άλλο και δυστυχώς πολλαπλασίασε το κακό της βίας, του έδωσε άλλη ποιότητα πάθους, πείσματος και το μετέτρεψε σε θεάρεστο έργο για εκείνους που το έπρατταν».
Ερωτώμενη για ποιο λόγο ξέσπασε τόσο έντονα η βία και ειδικά στο Δοξάτο εκείνη την εποχή, η κα. Ευθυμίου σημείωσε: «Υποθέτω επειδή ήταν ντόπιοι κάτοικοι, επειδή ήταν Έλληνες. Το Δοξάτο ήταν ένα ελληνοχώρι, ήταν μια ελληνοπόλη και εξ αυτού είχε μεγαλύτερη σημασία το κακό. Ίσως ήταν και στο δρόμο των κινουμένων στρατευμάτων. Τους βόλευε δηλαδή από πολλές πλευρές, ώστε και να δώσουν ένα μήνυμα, αλλά και να κάνουν γρήγορα το κακό».
