Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου
Η πρόληψη
σώζει ζωές
Γράφει ο Ανδρέας Ξάνθης Ειδικός Παθολόγος
Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Μεταπτυχιακό στα εγκεφαλικά επεισόδια ΔΠΘ
Η 4η Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί από τη Διεθνή Ένωση κατά του Καρκίνου (UICC) ως Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου και προσφέρει την ευκαιρία για μια ευρύτερη εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού για αυτή την ασθένεια της σύγχρονης κοινωνίας μας. Ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου στις χώρες της ΕΕ μετά τις καρδιαγγειακές νόσους, καθώς κάθε χρόνο προκαλεί το θάνατο 1,2 εκατομμυρίων ατόμων.
Στατιστικά, η Ευρώπη αν και διαθέτει περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού, έχει περίπου το ένα τέταρτο των συνολικών κρουσμάτων καρκίνου! Με δεδομένο, λοιπόν, ότι περίπου 2,6 εκατομμύρια άτομα διαγιγνώσκονται με τη νόσο, είναι προφανές ότι ο καρκίνος αποτελεί τεράστια απειλή για την κοινωνία μας. Σύμφωνα με τις εκθέσεις για την κατάσταση της υγείας στην ΕΕ, ο καρκίνος αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες πρόωρων θανάτων στην ΕΕ, με συνεχώς αυξητικές τάσεις.
Στην πραγματικότητα τα στοιχεία δείχνουν ότι το 40% των καρκίνων μπορεί να προληφθεί, αν εφαρμόσουμε όσα γνωρίζουμε ήδη!
Επιδημιολογικά στοιχεία
Περίπου το 30% των θανάτων από καρκίνο οφείλονται σε: υψηλό δείκτη μάζας σώματος, χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, έλλειψη σωματικής άσκησης, κάπνισμα και χρήση αλκοόλ.Στις περισσότερες χώρες του κόσμου, όπως και στην Ελλάδα, ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Οι πιο συχνές αιτίες θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως είναι κατά φθίνουσα σειρά :
- Ο καρκίνος του πνεύμονα
- Ο καρκίνος του στομάχου
- Ο καρκίνος του ήπατος
- Ο καρκίνος του παχέος εντέρου
- Ο καρκίνος του μαστού.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ο.Ο.Σ.Α, η θνησιμότητα από καρκίνο παραμένει γενικά χαμηλότερη απ’ ότι στις υπόλοιπες ανεπτυγμένες χώρες. Μεταξύ των 34 χωρών μελών του Ο.Ο.Σ.Α, η Ελλάδα κατατασσόταν το 2010 στη 19η θέση ως προς τη θνησιμότητα στους άνδρες και στην 23η στις γυναίκες. Όμως, η ευνοϊκή θέση της χώρας είναι σε κάποιο βαθμό πλασματική λόγω ελλείψεων στη διάγνωση, σφαλμάτων στην ταξινόμηση και κυρίως λόγω της έλλειψης εθνικού αρχείου νεοπλασιών.
Ωστόσο στη χώρα μας, σε αντίθεση με τις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες, παρατηρείται μεταξύ των ετών 1980-2020 σταθερή αυξητική τάση στους θανάτους από καρκίνο τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Στους άνδρες (αλλά τώρα πια και στις γυναίκες) πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο είναι ο καρκίνος του πνεύμονα, και ακολουθούν του προστάτη και του παχέος εντέρου. Στις γυναίκες πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο είναι ο καρκίνος του πνεύμονα και ακολουθούν του μαστού και του παχέος εντέρου. Από αρκετές μελέτες φαίνεται ότι η θνησιμότητα από καρκίνο διαφοροποιείται μεταξύ των γεωγραφικών διαμερισμάτων της χώρας, στοιχείο που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.
Μια πρόσφατη, τέλος, μελέτη έδειξε ότι η αποφεύξιμη θνησιμότητα μειώθηκε κατά 30,5% μετά από σύγκριση που έγινε μεταξύ των περιόδων 1980-1984 και 2000-2010, γεγονός που εν μέρει αποδίδεται στη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας ΚΑΙ στη διενέργεια ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΆΣΕΩΝ.
Οι νέες διαγνώσεις καρκίνου παγκοσμίως ανέρχονται σε περίπου 11 εκατομμύρια ετησίως (το 70% των οποίων σε χώρες μέσου και χαμηλού εισοδήματος) και η νόσος αποτελεί ένα από τα κύρια αίτια θανάτου (το δεύτερο, μετά τις καρδιαγγειακές νόσους, στις αναπτυγμένες χώρες). Αν οι σημερινές τάσεις αύξησης του καρκίνου συνεχιστούν, ο εκτιμώμενος αριθμός νέων διαγνώσεων ανά έτος αναμένεται να αυξηθεί στα 16 εκατομμύρια έως το 2020. Οι πάσχοντες από καρκίνο ανέρχονται σε περίπου 24,6 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί στα 30 εκατομμύρια έως το 2020.
Στην Ευρώπη, κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται 3,2 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου, κυρίως του πνεύμονα, του στομάχου, του ήπατος, του μαστού και του ορθού, και πάνω από ένα εκατομμύριο ασθενείς χάνουν τη ζωή τους. Παρά την πρόοδο που σημειώνεται στην έρευνα και τη θεραπεία της ασθένειας αυτής, ο καρκίνος παραμένει σοβαρή μάστιγα για την υγεία, δημιουργώντας τεράστια επιβάρυνση στους ασθενείς, τις οικογένειές τους και τις κοινωνίες.
Πρόληψη
Ο καρκίνος είναι μια πάθηση για την οποία έχουν ενοχοποιηθεί ποικίλες μεταλλάξεις του γενετικού υλικού. Για τις μεταλλάξεις αυτές φαίνεται ότι παίζουν καθοριστικό ρόλο, πέραν των γονιδιακών, και περιβαλλοντικοί παράγοντες, για τους οποίους τόσο τα άτομα, όσο και οι οργανωμένες κοινωνίες μπορούν να παρέμβουν.
Δεν αναπτύσσουν καρκίνο όλοι οι άνθρωποι με γενετική προδιάθεση και, αντίστροφα, ο καρκίνος μπορεί να πλήξει ανθρώπους χωρίς οικογενειακό ιστορικό της νόσου. Η καρκινογένεση είναι ένα φαινόμενο που απαιτεί χρόνο για να πραγματοποιηθεί και υπάρχουν συνήθως αρκετά στάδια μέχρι ένα φυσιολογικό κύτταρο να μετατραπεί σε καρκινικό.
10 κλειδιά για την πρόληψη του καρκίνου
Εάν δεν μπορείτε να τα κάνετε όλα, κάντε τουλάχιστον όσα μπορείτε.
1.ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ
- ΑΣΚΗΣΗ
- Αποφύγετε τα σακχαρούχα ποτά και τα πρόχειρα φαγητά
4.Καταναλώνετε φυτικές τροφές- φρέσκα φρούτα και λαχανικά εποχής
5.Περιορίστε τα κόκκινα και επεξεργασμένα κρέατα
6.Περιορίστε την κατανάλωση των οινοπνευματωδών ποτών
- Περιορίστε το αλάτι και τα αλμυρά φαγητά
- Μην καπνίζετε – μονο ζημιά κάνετε και τίποτα άλλο- και το παθητικό κάπνισμα βλάπτει
κάντε ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΟ έλεγχο μετά τα 50 έτη – προστάτη, γυναικολογικά και παχύ έντερο (κολονοσκόπηση)
10 ΕΦΟΣΟΝ έχετε ιστορικό καρκίνου στην οικογένεια ΚΑΝΤΕ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ –ΣΕ ΑΡΧΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ- ΕΙΝΑΙ ΙΑΣΙΜΕΣ
