– Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης- 

Ένας σιωπηλός δολοφόνος 

Γράφει ο Ανδρέας Ξάνθης, Παθολόγος

Διδάκτωρ ΑΠΘ, Μεταπτυχιακό στα Εγκεφαλικά Επεισόδια ΔΠΘ

Η 17η Μαΐου έχει οριστεί από τον Παγκόσμια Οργανισμό Υγείας ως μέρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ. Η αρτηριακή υπέρταση, η αυξημένη αρτηριακή πίεση που ασκεί το αίμα στο εσωτερικό τοίχωμα των αρτηριών, είναι μια πάθηση –στα αρχικά στάδια-χωρίς συμπτώματα. Για το λόγο αυτό γίνεται πιο επικίνδυνη όταν δεν ελέγχεται, καθώς αποτελεί σημαντικό παράγοντα εμφάνισης σοβαρών καρδιαγγειακών παθήσεων.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ένα δισεκατομμύριο άτομα παγκοσμίως, δηλαδή το 20% του ενήλικου πληθυσμού, πάσχει από υπέρταση. Στην Ελλάδα, μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι 1 στους 3 Έλληνες του ενήλικου πληθυσμού πάσχει από υπέρταση, αλλά μόνο οι μισοί από αυτούς λαμβάνουν αγωγή. Η υπέρταση είναι μία από τις πιο σημαντικές αιτίες πρόωρης νοσηρότητας και θνητότητας. Η μη καλά ρυθμισμένη αρτηριακή πίεση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιοπάθειας (στηθάγχη, έμφραγμα μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια), αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και βλάβης των νεφρών και των περιφερικών αρτηριών. Δυστυχώς όμως το ένα τρίτο παραμένουν αδιάγνωστοι, αλλά και απ’ όσους έχουν διαγνωστεί μόνο το 30% ρυθμίζει αποτελεσματικά την πίεση.

Που οφείλεται η αρτηριακή υπέρταση;

Στο 95% των περιπτώσεων η αρτηριακή υπέρταση οφείλεται σε ιδιοπαθή αίτια, δηλαδή σε κληρονομικά αίτια, παχυσαρκία, μακροχρόνια αυξημένη πρόσληψη αλατιού, καθιστική ζωή, κλπ. Συνήθως εμφανίζεται μετά την ηλικία των 30 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σπάνια και σε παιδιά.

Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η αρτηριακή υπέρταση οφείλεται σε κάποιο άλλο νόσημα (δευτεροπαθής), το οποίο όταν αντιμετωπιστεί επιτυχώς θεραπεύει και την ίδια. Τέτοια νοσήματα που προκαλούν δευτεροπαθή υπέρταση είναι η χρόνια νεφροπάθεια, η άπνοια κατά τον ύπνο, η στένωση νεφρικών αρτηριών αλλά και νοσήματα των επινεφριδίων και η κατάχρηση ναρκωτικών-ανδρογόνων ουσιών.

Πρόληψη και θεραπεία της υπέρτασης

• Η υγιεινή διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και τη θεραπεία της νόσου: Ελαττώνοντας το αλάτι και την κατανάλωση αλκοόλ και τρώγοντας πράσινα λαχανικά, φρούτα, γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά και τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες μπορεί να επιτευχθεί μείωσή της πίεσης. Την ίδια επίδραση έχει και η γενικότερη αλλαγή τρόπου ζωής: οι κατευθυντήριες οδηγίες συστήνουν συστηματική άσκηση μέτριας έντασης και διακοπή του καπνίσματος.
• Σε ασθενείς με υπέρταση, οι οδηγίες συνιστούν εντατική αγωγή με σκοπό τη μείωση της αρτηριακής πίεσης σε επίπεδα τουλάχιστον 140/90mmHg σε όλους τους ασθενείς. Ειδικότερα σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη-νεφροπάθεια, η μείωση της αρτηριακής πίεσης στο 130/80 mmHg ή λιγότερο, ελαττώνει τον κίνδυνο αγγειοπάθειας.

ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΠΙΕΣΗ

Τα υψηλά επίπεδα στρες αυξάνουν την αρτηριακή πίεση, τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Circulation, το κορυφαίο περιοδικό της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας. Ο διπλασιασμός των επιπέδων της κορτιζόλης αίματος-ούρων συσχετίστηκε με 90% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακού επεισοδίου, σύμφωνα με τη μελέτη. Κάθε φορά που διπλασιάζονταν τα συνδυασμένα επίπεδα των ορμονών του στρες, ο κίνδυνος εμφάνισης υψηλής αρτηριακής πίεσης αυξανόταν κατά 25%.  Οι σύγχρονες μελέτες υποδηλώνουν ότι οι ορμόνες του στρες παίζουν κρίσιμο ρόλο στην παθογένεια της υπέρτασης στον νεότερο πληθυσμό. Σίγουρα η κρίση υπέρτασης δεν είναι καλό να αντιμετωπίζεται μόνο με αγχολυτικό φάρμακο, αλλά από την άλλη πλευρά, η θεραπεία του άγχους-αυπνίας και της κατάθλιψης οδηγούν σε μείωση της αρτηριακής πίεσης στη διάρκεια της ημέρας.

Πόσο συχνά πρέπει να παρακολουθείται από τον ιατρό ο υπερτασικός;

• Στην αρχική περίοδο μετά την διάγνωση, για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, την ειδική διερεύνηση και την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας ώστε να επιτευχθεί ικανοποιητική ρύθμιση της πίεσης, οι επισκέψεις στον γιατρό γίνονται κάθε λίγες εβδομάδες.
• Άτομα με καλά ρυθμισμένη πίεση πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά από τον γιατρό τους, συνήθως κάθε 6 μήνες.

Σε άτομα με επιπλέον προβλήματα υγείας (υψηλή χοληστερόλη, σακχαρώδη διαβήτη, κάπνισμα, προχωρημένη αρτηριοσκλήρυνση, καρδιοπάθεια, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική βλάβη, δύσκολα ρυθμιζόμενη υπέρταση, κ.λπ.) η παρακολούθηση από τον γιατρό πρέπει να γίνεται κάθε 2 ή 3 μήνες

Σημαντική παράμετρος όμως, είναι η σωστή λήψη αυτών αφού φαίνεται από μελέτες ότι το 50% των ασθενών δεν παίρνει σωστά ή και καθόλου τα φάρμακά του. Τέλος, είναι σημαντικό ο υπερτασικός ασθενής να προσαρμόζει –σε συνεννόηση με τον ιατρό του- τη φαρμακευτική αγωγή ανάλογα με τις συνυπάρχουσες παθήσεις, να κάνει τακτικές εργαστηριακές εξετάσεις και να μειώνει τα διουρητικά τα καλοκαίρι, για αποφυγή υπότασης.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η πρόληψη και η σωστή φαρμακευτική αγωγή ΣΩΖΟΥΝ ΖΩΕΣ !!!!!