1950: Οι καροποιοί της Δράμας
Περί επαγγελμάτων σήμερα ο λόγος. Επαγγέλματα που η δήθεν «βιομηχανική επανάσταση» τα έχει καταργήσει εδώ και χρόνια. Όλα πλέον …… έτοιμα, πακεταρισμένα και καλοδουλεμένα – και πάλι δήθεν – από τις μηχανές που δουλεύουν ακατάπαυστα. Το ανθρώπινο χέρι λείπει και όλα γίνονται με το πάτημα ενός κουμπιού, και αρχίζουν τα μηχανήματα να δουλεύουν …… τσαφ – τσουφ, τσαφ-τσουφ. Και παράλληλα πολλά επαγγέλματα να καταργούνται.
Ο αγωγιάτης, ο νερουλάς ή υδρονομέας, ή νεροκόπος, ο πεταλωτής, ο σαμαράς, ο μυλωνάς, ο παγωτατζής, ο γανωτής, ο καλαθάς, ο σιδεράς, και πολλά άλλα.
Μεταξύ αυτών και ο καροποιός.
Ένα επάγγελμα ιδιαίτερα χρήσιμο πριν την εμφάνιση των φορτηγών αυτοκινήτων.
Τα κάρα ήταν δίτροχα ή τετράτροχα αμάξια, που τότε ήταν τα φορτηγά της εποχής. Φορτηγά που τα έσερναν όμως τα γαϊδουράκια, τα μουλάρια, τα άλογα και τα βόδια, ανάλογα με τη χρήση που είχε το κάθε κάρο. Στα χωριά ήταν το μοναδικό μέσο για μεταφορές ανθρώπων, εμπορευμάτων, εργαλείων και άλλων αντικειμένων.
Τα κάρα ήταν φτιαγμένα με ξύλα και σίδερα και γινόταν από ειδικούς τεχνίτες, τους καροποιούς. Χρειαζόταν μεγάλη τέχνη για να γίνει ένα κάρο. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν τα πιο παλιά χρόνια ήταν το σκεπάρνι για να πελεκάνε το ξύλο, ο ξυλοφάγος για να λιμάρουν και να ισιώνουν τις επιφάνειές του, η βαριά, ένα βαρύ σφυρί, το πριόνι, το σφιχτήρι, η αρίδα για να ανοίγουν τρύπες.
Τα κάρα έπρεπε να είναι γερά κατασκευασμένα, γιατί έπρεπε να αντέχουν στη σκληρή χρήση, αλλά και στους κακοτράχαλους δρόμους, που ήταν χωματόδρομοι και γεμάτοι με πέτρες και λακκούβες. Συνήθως ζημιά πάθαιναν οι ρόδες τους, που τις επισκεύαζε ο αμαξάς πάλι στους καροποιούς.
Η επισκευή του τροχού ήταν ολόκληρη διαδικασία, κυρίως όταν έπρεπε να αντικατασταθεί το στεφάνι όπως έλεγαν οι καροποιοί. Ήταν το σιδερένιο στεφάνι που περιτύλιγε το ξύλινο στεφάνι του τροχού. Αφού έπαιρναν τα μέτρα του πλαισίου, κατά χιλιοστά μικρότερης διαμέτρου απ΄ ότι του ξύλινου τροχού, άναβαν φωτιά και το άφηναν να ζεσταθεί. Με τη ζέστη αυτό διαστέλλονταν και πριν κρυώσει ο καροποιός το σφήνωνε εξωτερικά του τροχού. Με τη συστολή, έσφιγγε και τότε συνέχιζαν τις επιπλέον εργασίες για την άριστη εφαρμογή του.
Αλλά μιας και ο νόμος είναι νόμος και στη περίπτωσή μας « Το κάθε επάγγελμα εξαρτάται από την εποχή και τις ανάγκες της» το επάγγελμα του καροποιού καταργήθηκε.
Στον Ν. Δράμας ήταν πάμπολλα. Δεν υπήρχε χωριό που να μην έχει τον καροποιό του. Μάλιστα στα μεγάλα χωριά μας, Δοξάτο, Προσοτσάνη, Νευροκόπι, κ.α. το επάγγελμα ανθούσε. Όσο για τη Δράμα όπου κι αν έστρεφες το βλέμμα σου, όλο και κάποιο καροποιείο θα έβλεπες.
Στη Δράμα υπήρχε και ένα πανίσχυρο σωματείο το οποίο διεκδικούσε και υποστήριζε τα συμφέροντά του.
Η φωτο είναι από εκείνη την εποχή του 1950. Είναι η ημέρα εορτής του Προφήτη Ηλία – 20 Ιουλίου – τον οποίο οι καροποιοί τον ονόμαζαν και «Θεό της φωτιάς». Ήταν η δική τους γιορτή η οποία συνοδεύονταν με μια συνάντησή τους σε κάποια ταβερνούλα της εποχής, χωρίς βέβαια να λείπει και η σημαία του σωματείου.
Τώρα, θα με ρωτήσετε και τα ονόματά τους; Μετά από 68 χρόνια που να τα βρεις. Εξάλλου, όπως μας πληροφορεί ο φίλος της στήλης, Γιάννης Μπέσας, ο οποίος ακολούθησε και αυτός το επάγγελμα του καροποιού αργότερα « Εμείς δε γνωρίζαμε τα επίθετά τους. Όταν θέλαμε να αναφερθούμε σε κάποιον συνάδελφο πάντα τον λέγαμε με το μικρό τους όνομα, αλλά και πάντα προς τιμή τους βάζαμε μπροστά το « μάστρο». « Μάστρο Νικόλα», «Μάστρο Τάκη» κ.λ.π.».
Πάντως μας έδωσε κάποια ονόματα τα οποία και παραθέτουμε.
- Μάστρο-Στράτος 2. Κεσσίδης Χρήστος 3. Μάστρο – Προκόπης 4. Λάκης ο γιος του Μιξαρά. 5. Νίκος Μιξαράς ( Μαστρο- Νίκος) 6. Χαριοπολίτης 7. …………. 8. …………9. ……….10. ……….11. Τσατάλας 12. Μπαρμπα Βασίλης 13. Μαστρο – Τριαντάφυλλος 14. Γκόγκος 15. Πετρίδης 16. Αθανάσιο Ζαχαριάδης 17. …… 18. ….. 19. Βασιλειάδης 20. Μπαρμπα – Ζήσης Γουτίδης 21. Μαστρο – Θόδωρος 22. Μαστρο – Μιχάλης.
