Οι τοπικοί εθνομάρτυρές μας
Το δράμα της πλατείας Ελευθερίας
Ο απαγχονισμός του Χριστ. Σαχίνη
– Η ζωή και η δράσις του ιδεομάρτυρος – Πώς συνελήφθη και εδικάσθη εν Δράμα – Το μοιραίον αεροπλάνον και αι περιστεραι
Έρευνα –επιμέλεια Ιωάννης Στ. Σταυρίδης
Και άλλοτε εκλεκτός της εφημερίδος μας συνεργάτης είχε δώση εις συνεχή φύλλα πλήρη και αυθεντικήν εξιστόρησιν του απαγχονισμού εις την Πλατείαν της Ελευθερίας του Χριστοδούλου Σαχίνη υπό των Βουλγάρων κατά τον αποκλεισμόν του 1916 – 18.
Σήμερον λόγω επικαιρότητος εξ αφορμής των αποκαλυπτηρίων της εντειχισθείσης πλακός εν τη Πλατεία εις ανάμνησιν του απαγχονισθέντος εθνομάρτυρος, κρίνομεν σκόπιμον να δώσωμεν μίαν περιληπτικήν αφήγησιν, ίνα αναπολήσουν οι αναγνώσται την φρικτήν τραγωδίαν η οποία έλαβε χώραν εις αυτήν την καρδίαν της πόλεως, όπου διεσταυρούμεθα καθημερινώς.
Ο Σαχίνης κατήγετο εκ Νιχάδων Ηπείρου και υπηρέτησε ως προξενικός υπάλληλος του προξενείου μας εν Αλεξαδρουπόλει και εν Ξάνθη και ολίγας ημέρας προ της εισβολής των Γερμανοβουλγάρων εις την Αν. Μακεδονίαν κατέφυγεν εις την πόλιν μας, μετά των αρχείων.
Κατά την εισβολήν των Βουλγάρων ο Σαχίνης δεν ηδυνήθη εγκαίρως να φύγη όπως έπραξε τούτο ο πρόξενος κ. Χαλκιόπουλος, αλλά παρέμεινεν εις την Δράμαν δια να συλληφθή μετ΄ ολίγας ημέρας ως ενεργών δήθεν κατασκοπείαν υπέρ της Ελλάδος. Με την αυτήν κατηγορίαν συνελήφθη και ο ενταύθα υπηρετών από ετών ως υπάλληλος του ενταύθα Ταχυδρομείου κ. Ι. Πασσαπόρτης.
Μετά εξάμηνον περίπου εν ταις φυλακαίς κάθειρξιν όπου υπέστησαν τα πάνδεινα απελύθησαν καθ΄ όσον η κατηγορία απεδείχθη αστήρικτος.
Δεν είχον παρέλθη ολίγαι ημέραι από της απολύσεως, όταν εις την Μούσγαν αεροπλάνον συμμαχικόν εγκατέλειπεν επί του εδάφους άτομόν τι φέρον δύο περιστεράς ταχυδρομικάς.
Ούτος ως βραδύτερον διεπιστώθη κατήγετο εκ Κεσσάνης και ήτο απεσταλμένος του Γεν. Στρατηγείου κομίζων εντολάς προς διαφόρους Έλληνας αποκλεισθέντας καθώς και ιδιαιτέραν τοιαύτην προς τον Σαχίνην προερχομένην από τον Συνταγματάρχην του Ιππικού Βερύκιον υπηρετούντος εις το Β΄Γραφείον του Στρατηγείου. Το αεροπλάνον εγένετο αντιληπτόν από τα καταυλιζόμν εις την πεδιάδα Τουρκικά στρατεύματα της Ανατολής, άτινα διεσπάρησαν προς όλα τα σημεία προς ανακάλυψιν του κατασκόπου τον οποίον συνέλαβον μετ΄ ολίγον. Ηδυνήθη όμως ούτος να καταστρέψη όλας τας επιστολάς πλήν του Σαχίνη.
Οδηγηθείς εις το ενταύθα Βουλγαρικόν Στρατηγείον επεβλήθη εις μυρίας πιέσεις όπως καταθέση διάφορα μυστικά. Πλήν όμως ούτος μετά καρτερικότητος υφίστατο τα πάνδεινα αρνούμενος να ομιλήση.
Επειδή όμως η επιστολή προς τον Σαχίνην είχεν περιέλθη εις τους Βουλγάρους και είχεν γνωσθή το περιεχόμενον συνελήφθη πάραυτα ο Σαχίνης απαγγελθείσης κατ΄ αυτού κατηγορίας επί κατασκοπεία. Μέχρις ότου δικασθούν από το Στρατοδικείον παρήλθον περίπου μήνες κατά το διάστημα το οποίον είχον μεταβληθή αμφότεροι εις φαντάσματα, λόγω των στερήσεων και των αγρίων δαρμών. Διεμαρτυρήθη επανελλημμένως προς την Βουλγαρικήν Κυβέρνησιν και εγνώρισεν πάντα ταύτα και εις την Σόφιαν ευρισκομένην ακόμη Ελληνικήν Πρεσβείαν χωρίς κανέν αποτέλεσμα. Κατά την δίκην των απολογηθείς ευθαρσώς ο Σαχίνης εδήλωσε προς τους στρατοδίκας Βουλγάρους ότι δεν δίδει διωμα εις ουδένα ξένον να τον δικάση εφ΄ όσον η Αν. Μακεδονία είναι Ελληνική ακίμη και οι δικάζοντες αυτόν θεωρούνται κατακτηταί εισβολείς.
Το Στρατοδεικείον κατεδίκασεν τον μεν Σαχίνην εις τον δια της αγχόνης θάνατον τον δε κατάσκοπον εκ Κεσσάνης εις ισόβια δεσμά όστις μετά την ανακωχήν επέστρεψεν εκ Σόφιας εις Ελλάδα όπου ευρίσκετο εις τας φυλακάς.
Ο Σαχίνης απαγχονισθείς την 12 Ιουνίου εις το κέντρον της Πλατείας Ελευθερίας, διετήρει μέχρι της τελευταίας στιγμής την ψυχραιμίαν του.
Από βαθείας πρωϊας Βουλγαρικός στρατός είχεν παραταχθή περί την αγχόνην πλήθη δε είχον συρρεύσει εις τον τόπον του δράματος δια να παρακολουθήσουν την αγωνίαν του Εθνομάρτυρος.
Τον Σαχίνην εις τον βίαιον θάνατον ηκολούθησαν μετά ταύτα κατά καιρούς και άλλοι Εθνομάρτυρες οι οποίοι με το ίδιον θάρρος και καρτερικότητα ανήρχοντο το βάθρον της αγχόνης.
Η Πολιτεία έχει ιεράν υποχρέωσιν και αι τοπικαί αρχαί ιδιαιτέρως να φροντίσουν όπως αι οικογένειαι των μαρτύν αυτών τύχωσι προστασίας και ιδιαιτέρας μέριμνας διότι δεν είναι απίθανον να έχουν στερηθή και αυτής της συντάξεως την οποίαν πλείστοι ως γνωστόν αναμένουσι να λάβουν».
Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ( ΘΑΡΡΟΣ 28.9.1930)
