Παρουσίαση του βιβλίου «Η μετάβαση των μαθητών στο Γυμνάσιο» του Γ. Χατζηκυριάκου

Οι εστίες των προβλημάτων πρέπει

να αναζητηθούν στο οικογενειακό

και σχολικό περιβάλλον

► Ένα βιβλίο που θα φέρει νέα δεδομένα και θα αναδείξει τους παράγοντες που ενοχοποιούν τη δυσχέρεια της μετάβασης στο Γυμνάσιο!

Του Θανάση Πολυμένη

Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ από το Δημοτικό σχολείο στο Γυμνάσιο, είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα και προφανώς το έχουν αντιμετωπίσει και θα το αντιμετωπίσουν πολλοί μαθητές στο μέλλον. Και φυσικά, το έχουμε αντιμετωπίσει όλοι μας.

Και αυτό ήταν το θέμα της παρουσίασης του βιβλίου του Δραμινού εκπαιδευτικού της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δράμας κ. Γιάννη Χατζηκυριάκου με τίτλο: «Η μετάβαση των μαθητών στο Γυμνάσιο».

Το βιβλίο εκδόθηκε από την εκδόσεις «Αφοί Κυριακίδη», και παρουσιάστηκε στο Δραμινό κοινό το βράδυ της περασμένης Παρασκευής 31 Ιανουαρίου στην αίθουσα του Δημοτικού Ωδείου Δράμας, σε μια εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν οι Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Δράμας, ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Π.Ε. Ν. Δράμας, η Εταιρία Επιστημών Αγωγής Δράμας (ΕΤΕΑΔ) και οι Συντονιστές  Εκπαιδευτικού Έργου ΠΕ 70 ΠΕ.ΚΕ.Σ. Α.Μ.Θ..

Για το βιβλίο, εκτός από τον συγγραφέα, μίλησαν ο κ. Γιάννης Μπέτσας, Επίκουρος Καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και η κα. Δήμητρα Πατρωνίδου, Φιλόλογος, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ενώ τη συζήτηση, συντόνισε ο Ομότιμος Καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κ. Δημήτριος Χατζηδήμου.

Την εκδήλωση, πλαισίωσαν μουσικά/εικαστικά μαθητές της ΣΤ ΄ τάξης του 1ου Δημοτικού Σχολείου Δράμας, καθώς και αποφοιτήσαντες μαθητές που τώρα φοιτούν στην Α΄ Γυμνασίου, οι οποίοι κατέθεσαν και τις ανησυχίες και προσδοκίες τους, αλλά και τα βιώματά τους από την αλλαγή της εκπαιδευτικής βαθμίδας.

Για το βιβλίο,  μίλησε αρχικά στον «Πρωινό Τύπο» ο ίδιος ο εκπαιδευτικός και συγγραφέας κ. Γιάννης Χατζηκυριάκου:

Τι περιγράφει το βιβλίο σας για τη μετάβαση των μαθητών στο Γυμνάσιο και γιατί ένα τέτοιο βιβλίο κ. Χατζηκυριάκου;

«Το βιβλίο είναι προϊόν της διδακτορικής διατριβής μου, που είχε θέμα τη μετάβαση των μαθητών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Πραγματοποιήθηκε μια ποσοτική έρευνα ευρείας κλίμακας. Μετείχαν 804 εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, για να προσεγγίσουν τις  κρυφές πτυχές του σύνθετου ζητήματος της μετάβασης.

Μέσα από τα αποτελέσματα της έρευνας, αναδείχθηκαν σημαντικά πορίσματα, τα οποία θα βοηθήσουν αυτούς που χαράζουν την εκπαιδευτική πολιτική της χώρας, να δουν πού είναι η αδυναμίες, ποιοι παράγοντες είναι αυτοί που φαίνεται να δυσχεραίνουν τους μαθητές, για να μπορέσουν να εφαρμόσουν τα κατάλληλα μέτρα, για την άρση και τη σταδιακή εξάλειψη αυτών των αρνητικών παραγόντων.

Είναι γεγονός ότι δυσκολεύονται πολλά παιδιά. Μεγάλο ποσοστό μαθητών που μεταβαίνουν στο Γυμνάσιο, αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Είτε σε γνωστικό επίπεδο, είτε σε επίπεδο διαπροσωπικών σχέσεων, είτε και σε επίπεδο συναισθηματικής ασφάλειας. Και θεωρώ ότι είναι σημαντικά τα πορίσματα που παράγει αυτή η έρευνα, γιατί έχει την πρωτοτυπία, πρώτη φορά να γίνεται από πλευράς εκπαιδευτικών και μαζί με τις υπόλοιπες έρευνες, θεωρώ ότι θα φέρουν νέα δεδομένα και θα αναδείξουνε τους παράγοντες που φαίνεται να ενοχοποιούν τελικά αυτή τη δυσχέρεια».

Σε τι οφείλονται όλα αυτά τα προβλήματα που φαίνεται να έχουν τα ίδια τα παιδιά, είτε που προκαλούνται μέσα από το οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον;

«Από όσα καταδεικνύουν οι έρευνες, τις ευθύνες δεν τις αναζητούμε στον ίδιο το μαθητή. Η εστίαση πρέπει να προσανατολιστεί, τόσο στο οικογενειακό περιβάλλον, όσο και στο σχολικό πλαίσιο, τα οποία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και φαίνεται, ενώ αυτά να δημιουργούν τις προκλήσεις για την εξέλιξη του ίδιου του μαθητή, τα ίδια να είναι που βάζουν και εμπόδια στην απρόσκοπτη πορεία. Δηλαδή, το ενδιαφέρον πρέπει να στραφεί πιο πολύ στο εκπαιδευτικό πλαίσιο.

Μεγάλη έμφαση δόθηκε στον όρο: θεσμική συνέχεια. Επειδή μιλάμε για την υποχρεωτική εκπαίδευση μέχρι την Τρίτη Γυμνασίου, πρέπει αυτές οι δύο βαθμίδες να διέπονται από ένα είδος θεσμικής συνέχειας, για να μπορεί το παιδί να παρακολουθεί τις βαθμίδες χωρίς να δυσκολεύεται».

Μ’ αυτά που μας λέτε κ. Χατζηκυριάκου, κατά τη διάρκεια των ετών που περνάει ο μαθητής εντός του Γυμνασίου και στην πορεία του προς το Λύκειο, τα προβλήματα αυτά αμβλύνονται ή οξύνονται;

«Εξομαλύνονται! Απ’ όσο δείχνουν οι έρευνες, στην Πρώτη Γυμνασίου είναι που εντοπίζονται τα περισσότερα προβλήματα. Είναι οι μήνες που περνάνε, ή μπορεί να περάσει και όλη τη Πρώτη Γυμνασίου, μέχρι να καταφέρει το παιδί να αντιληφθεί ποιες αλλαγές πρέπει να κάνει για να προσαρμοστεί και έτσι χάνει το χρόνο και πέρα από αυτό, μπορεί και να το βιώσει και ως τραυματική εμπειρία, να απογοητευτεί από κάποια μαθήματα και να δημιουργήσει και αρνητική εικόνα γενικά για την σχολική γνώση.

Στη Δευτέρα Γυμνασίου, τα παιδιά έχουν πλέον συνηθίσει και δεν έχουν πλέον τέτοιες δυσκολίες. Έχουν μάθει ποιος είναι ο ρόλος τους, ποια είναι τα καθήκοντά τους, οπότε λειτουργούν διαφορετικά».

Κατά την άποψή σας, τι είναι αυτό που θα μπορούσε να γίνει στη διάρκεια αυτής της μετάβασης, ώστε τα παιδιά να φτάσουν με περισσότερο εξομαλυμένα τα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν;

«Το πιο άμεσο και το πιο εφικτό που μπορεί να γίνει, είναι να εφαρμοστούν προγράμματα προετοιμασίας των μαθητών, που θα ξεκινούν ήδη από τον Ιανουάριο της τρέχουσας σχολικής χρονιάς και θα εκτείνονται μέχρι τον Μάιο και τον Ιούνιο, που μέσα από αυτά, τα παιδιά θα επισκέπτονται το Γυμνάσιο, θα παρακολουθούν διδασκαλίες, θα έρχονται σε επαφή με τους καθηγητές, θα μαθαίνουν για τους κανόνες που επικρατούν εκεί.

Αυτή η διαδικασία, όπου εφαρμόζεται, έχει δείξει ότι διευκολύνει τους μαθητές για να συνηθίσουν και να μην έχουν μπροστά τους αυτό το άγνωστο. Πολλές φορές, ο φόβος τους, προέρχεται από αυτό το άγνωστο. Δεν ξέρουν τι ακριβώς θα συναντήσουν.

Από εκεί και μετά, μπορούμε να πάμε και παραπέρα, όσον αφορά τους εκπαιδευτικούς. Να επιμορφωθούν πάνω σε θέματα μετάβασης. Στα πανεπιστήμια, ήδη από τις πτυχιακές σπουδές, να έχουν στο μυαλό ποια θα είναι η συμπεριφορά τους, η εκπαιδευτική τους κατάρτιση, ότι πάνω απ’ όλα είναι παιδαγωγοί και μετά επιστήμονες. Άμεσα όμως με τα προγράμματα προετοιμασίας μπορεί να γίνει».

Είπαν για το βιβλίο

Στον «Πρωινό Τύπο» μίλησε επίσης και κ. Δημήτρης Χατζηδήμου, Ομότιμος καθηγητής στο ΑΠΘ, ο οποίος επισήμανε σχετικά: «Η μετάβαση των μαθητών στο Γυμνάσιο, είναι ένα ενδιαφέρον θέμα που απασχολεί την εκπαιδευτική κοινότητα εδώ και αρκετά χρόνια και ασχολούνται αρκετοί συνάδελφοι. Χαίρομαι που ο κ. Χατζηκυριάκου εξέδωσε αυτό το βιβλίο».

Ο κ. Χατζηδήμου σημειώνει ότι «το βιβλίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως οδηγός, έχει αρκετό ενδιαφέρον και αναφέρεται σε προβλήματα που έχουν οι μαθητές που μεταβαίνουν από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο και ποια προβλήματα δημιουργούνται. Εκεί χρειάζεται σίγουρα μια συνεργασία ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Αυτές οι δύο βαθμίδες θα πρέπει κάποτε να συνεργαστούν ώστε να φέρουν εις πέρας ένα δύσκολο έργο».

Για το βιβλίο μίλησε επίσης και η κα. Δήμητρα Πατρωνίδου, Φιλόλογος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Διδάκτορας και Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Η ίδια με δηλώσεις και στον «Π.Τ.». τόνισε σχετικά για το βιβλίο: «Το βιβλίο αυτό νομίζω ότι μας έλλειπε. Είναι ένα πάρα πολύ χρήσιμο παιδαγωγικό εργαλείο, ευσύνοπτο, καλογραμμένο, σύντομο και αφορά το συγκείμενο της μετάβασης των μαθητών από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο. Γενικά το ζήτημα των μεταβάσεων από τη  μια εκπαιδευτική βαθμίδα στην επάλληλη, είναι κάτι που δεν έχει απασχολήσει τη θεσμική εκπαίδευση στην Ελλάδα. Έχουμε λοιπόν τη χαρά, να δούμε τα αποτελέσματα μιας έρευνας, που δείχνουν πόσο σημαντικό θέμα είναι, πόσο πολύ επηρεάζει τη σχολική επίδοση, την σχολική ανάπτυξη του μαθητή και στιγματίζει ορισμένες φορές το εκπαιδευτικό του ταξίδι».