Πέρσες Κριτική 2018
Υπόδειγμα σκηνοθεσίας οι Πέρσες του Θ.Ο.Κ.!
Της Ηθοποιού – Σκηνοθέτη Σταυρούλας Δράμογλου
Πέρσες. 472 π.Χ. Η αρχαιότερη σωζόμενη τραγωδία & ταυτόχρονα το μοναδικό ιστορικό δράμα, καθώς ο Αισχύλος, όχι μόνο έγραψε για την ήττα των Περσών, στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, αλλά ήταν και αυτόπτης μάρτυρας – πολέμησε! Ιστορία λοιπόν καταγεγραμμένη σε θέατρο ή καλύτερα, άρτια αρχαία ελληνική τραγωδία. Στα Σούσα, η βασίλισσα Άτοσσα, ταραγμένη από εφιάλτη, ζητάει τη συμβουλή των Περσών γερόντων. Αμέσως επαληθεύονται οι φόβοι της: αγγελιοφόρος φθάνει με τα νέα της ήττας. Μετά τον θρήνο, η Άτοσσα προσφέρει χοές στον πεθαμένο άντρα της για να τον συμβουλευτεί. Ο Δαρείος ζωντανεύει προφητεύοντας νέα δεινά. Το έργο τελειώνει απότομα με την επιστροφή του μετανοημένου Ξέρξη.
Το έργο φημίζεται για τα πολλά λυρικά μέρη του, την έλλειψη δράσης & των ολοκληρωμένων χαρακτήρων. Για ποια δράση μιλάμε; Όταν όλα συμβαίνουν εκτός σκηνής; Φανταστείτε τί σκόπελος είναι αυτός για έναν σκηνοθέτη. Ωστόσο, ο Μπινιάρης φαίνεται να τα προσπέλασε όλα αυτά: διαλέγοντας ως εργαλείο την έμμετρη απόδοση και τη μουσικότητα, ξεδίπλωσε τα νοήματα, τον ποιητικό λόγο και έχτισε τη δράση & τους χαρακτήρες. Συντόνισε ομαδικά, δίδαξε με ηχητικό πλούτο τον Χορό, σε συνεργασία με την εμπνευσμένη, ελεύθερη κίνηση της Λίας Χαράκη. Σωστές φωνές, ανατολίτικες επιρροές, πάντα a cappella ή με τη συνοδεία ενός εγχόρδου ή κρουστών.
Δαρείος. Το πρώτο φάντασμα στην ιστορία θέατρου. Νίκος Ψαρράς. Μια λέξη κλειδί που χαρακτήρισε όλη την ερμηνεία του: ΑΙΜΑ. Ίσως, τον βοήθησε (;) να βγάλει υποκριτικά και όλο τον ρόλο, δεν ξέρω. Εξαιρετικός. Υποβλητικός. Λιτός. Έτσι έπρεπε σε ένα πνεύμα. Χωρίς φανφάρες. Με ελάχιστη κίνηση, κατάφερε να επιβάλλει την παρουσία του. Επανέρχομαι όμως στο ΑΙΜΑ. Η φωνή του βάθυνε σχεδόν ως τη γενετήσια περιοχή, σαν να βγήκε από τα σπλάχνα του, εκφράζοντας τη θλίψη όχι μόνο για τον ανάξιο γιο του, αλλά για τον χαμό όλων των γιων του, των Περσών, για τη μεγάλη ήττα.
Τραγική φιγούρα όλου του έργου η Άτοσσα – Καρυοφυλλιά Καραμπέτη. Κορυφαία ερμηνεία! Καθαρή φωνή, ασκημένη, συναισθηματικές μεταπτώσεις, γέμιζε με την ενέργειά της όλο το θέατρο. Σπαρακτική η κραυγή της στο άκουσμα της δειλίας του γιου της όταν παράτησε το πεδίο της μάχης. Η ταπεινή και πειθαρχημένη εργάτρια του θεάτρου, δικαιώνεται σαφέστατα υποκριτικά στην κορυφαία σκηνή επίκλησης στον Άδη. Μια σκηνή τελετουργίας και μυσταγωγίας. Εναρμονισμένη κινησιολογικά η ηθοποιός με το Χορό, σε μια αέναη κίνηση που σχεδόν κράτησε μπορεί και 10΄(!) η Καραμπέτη, προσευχόμενη, γειωμένη, στην ορχήστρα, με ατέλειωτες στροφές του κεφαλιού και μετά όρθια σε συνεχή κίνηση κορμού σαν δερβίσης, αποδεικνύει τον κόπο δουλειάς και το ταλέντο της. Τεράστια συγκέντρωση, αναπνοή, κίνηση, πειθαρχία χρειάζονται όλα αυτά…!
Ο Χάρης Χαραλάμπους, από τους καλύτερους αγγελιοφόρους που έχω δει. Τόσο ζωντανός, ο λόγος του να γίνεται εικόνα μπροστά στα μάτια μας, και δράση παράλληλα. Παραστατικός, άψογος στην κίνηση, κουρασμένος από τις κακουχίες και τα χιλιόμετρα για να φτάσει στα Σούσα… χώρια τα ατελείωτα περσικά ονόματα αρχηγών… σε κάθε όνομα βλέπαμε στα μάτια του ένα πρωτοπαλίκαρο που έπεσε γενναία στη μάχη…
Ο Ξέρξης του Αντώνη Μυριαγκού, ανταποκρίθηκε επάξια στο ρόλο του: κατάφερε να συντονιστεί μουσικά και να «παίξει» ομαδικά σε ένα σκηνικό παιχνίδι που αρχίσει πολλή ώρα πριν. Έδωσε νότες αποτυχίας, ντροπής, μετάνοιας, στον Ξέρξη, αγγίζοντας και την αγχώδη διαταραχή.
Τη λιτή γραμμή της σκηνοθεσίας ακολούθησαν τα λειτουργικά σκηνικά του Κ.Λουκά. Αξιομνημόνευτα τα κουστούμια της Ελένης Τζιρκαλλή, επιβλητικό του Δαρείου με χρυσές λεπτομέρειες & πανέμορφο της Καραμπέτη. Με ανατολίτικα στοιχεία, πορφυρά και χρυσά, αναρωτήθηκα γιατί είχε χιαστές ζώνες στο στήθος: λέγεται ότι η Άτοσσα αιμορραγούσε στο στήθος (μάλλον είχε καρκίνο). Εξαιρετικό!
Τελικά η λιτότητα, η σεμνότητα στο κείμενο, η μουσικότητα, η έμμετρη απόδοση, ίσως είναι ο δρόμος για να ζωντανέψει ο τραγικός λόγος;
Μετάφραση: Παναγιώτης Μουλλάς
Σκηνοθεσία – Μουσική Δραματουργία: Άρης Μπινιάρης
Μετρική Διδασκαλία: Θεόδωρος Στεφανόπουλος
Σκηνικά: Κωνσταντίνος Λουκά
Κοστούμια: Ελένη Τζιρκαλλή
Κινησιολογία: Λία Χαράκη
Σχεδιασμός φωτισμών: Γεώργιος Κουκουμάς
Παίζουν: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Χάρης Χαραλάμπους, Νίκος Ψαρράς, Αντώνης Μυριαγκός
Χορός: Ηλίας Ανδρέου, Πέτρος Γιωρκάτζης, Γιώργος Ευαγόρου, Γιώργος Ονησιφόρου, Μάριος Κωνσταντίνου, Παναγιώτης Λάρκου, Δαυίδ Μαλτέζε, Γιάννης Μίνως, Άρης Μπινιάρης, Ονησίφορος Ονησιφόρου, Στέφανος Πίττας, Κωνσταντίνος Σεβδαλής
FOTO: (perses-2018) PHOTO CREDIT – ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ
