Ποιος ήταν τελικά
ο νεκρός στον αρχαίο
τάφο της Αμφίπολης
Μία νέα ερμηνεία για τον νεκρό από τον καθηγητή Ιωάννη Μουρατίδη
Μία νέα ερμηνεία για τον νεκρό της Αμφίπολης δίνει μέσω σχετικού άρθρου του, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Τα Νέα» την Πέμπτη (23/11), ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας-Φιλοσοφίας και Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΑΠΘ, Ιωάννης Μουρατίδης. Η θεωρία του στηρίζεται στις παραστάσεις αθλητών αγώνων, υποδεικνύοντας την πιθανότητα ο τάφος να ανήκει στον μοναδικό ολυμπιονίκη της Αμφίπολης, τον Δαμασία.
Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο Ιωάννης Μουρατίδης, πολλά έχουν γραφτεί τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια για τα ευρήματα στον λόφο Καστά της Αμφίπολης. Μία ακόμη ερμηνεία διαφορετική από τις άλλες ίσως βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση του μυστηρίου σχετικά με τον ένοικο του ανακαλυφθέντος φανταστικού αρχιτεκτονήματος. Φαίνεται ότι η ερμηνεία των παραστάσεων των επιστυλίων θα μπορούσε να βοηθήσει προς την κατεύθυνση αυτή.
Διακεκριμένοι αρχαιολόγοι έχουν κατά καιρούς διατυπώσει τις απόψεις τους σχετικά με τις παραπάνω παραστάσεις, επισημαίνοντας ότι έχουν πιθανόν να κάνουν με αθλητικούς αγώνες. Υπάρχουν έπαθλα (παναθηναϊκός αμφορέας και τρίποδας») που μαζί με την παρουσία της πτερωτής Νίκης ισχυροποιούν την παραπάνω ερμηνεία.
Η πλειοψηφία των ερευνητών, που ασχολήθηκαν με το θέμα αυτό, καταλήγουν στο ίδιο περίπου συμπέρασμα. Ο ένοικος του μνημείου είναι κάποιο σπουδαίο πρόσωπο και όλοι σχεδόν συμφωνούν ότι τα ευρήματα ανήκουν στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα.
Όπως σημειώνει ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας-Φιλοσοφίας και Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΑΠΘ, Ιωάννης Μουρατίδης, οι νικητές των πανελλήνιων αγώνων και ιδιαίτερα οι ολυμπιονίκες κατείχαν εξέχουσα και ιδιαίτερα σημαντική θέση στη συνείδηση των αρχαίων Ελλήνων, κάτι που θα ζήλευαν πολλοί αρχαίοι στρατηγοί και πολιτικοί.
Ο ολυμπιονίκης Δαμασίας
«Το έτος 320 π.Χ. η Αμφίπολη γνωρίζει την πιο μεγάλη ολυμπιακή της δόξα», γράφει ο Ιωάννης Μουρατίδης και συνεχίζει: «Ο αθλητής Δαμασίας ο Αμφιπολίτης αναδεικνύεται ολυμπιονίκης στο πλέον λαμπρό αγώνισμα των Ολυμπιακών Αγώνων, τον στάδιο δρόμο (δρόμος ταχύτητας περίπου 192 μέτρων). Εύλογα τίθεται το ερώτημα: Τι έκανε η Αμφίπολη για τον μεγάλο αθλητή, ο οποίος έφερε στην πόλη μία τέτοια μεγάλη δόξα; Δεν τον τίμησε; Οι ελληνικές πόλεις γνώριζαν πολύ καλά ότι ήταν φοβερό να μην τιμηθεί ένας ολυμπιονίκης και να λησμονηθεί η μνήμη του, διότι κάτι τέτοιο το καταδίκαζαν ανθρώπινοι και θεϊκοί νόμοι».
«Είναι βέβαιο ότι ο ολυμπιονίκης Δαμασίας ο Αμφιπολίτης τιμήθηκε από την πόλη του. Μένει να φανεί ποια ήταν η τιμή της πόλης», τονίζει ο καθηγητής και προσθέτει:
«Η περίπτωση του ολυμπιονίκη Δαμασία του Αμφιπολίτη είναι ενδιαφέρουσα από την άποψη ότι δεν γνωρίζουμε τίποτα γι΄ αυτόν από τις αρχαίες πηγές, εκτός του ότι νίκησε στους Ολυμπιακούς Αγώνες στον στάδιο δρόμο το έτος 320 π.Χ. (στην 115η Ολυμπιάδα). Ο αθλητής δεν είχε άλλη νίκη στην Ολυμπία και είναι αμφίβολο αν ξαναπήρε μέρος στους Ολυμπιακούς, σε αντίθεση με μερικούς άλλους αθλητές, οι οποίοι συμμετείχαν ξανά και ελάχιστοι απ΄ αυτούς νικούσαν,
Μετά το έτος 320 π.Χ., έτος της μεγάλης του νίκης δεν ακούμε τίποτα από τον ίδιον ούτε από άλλους να αναφέρονται σε αυτόν. Υποθέτουμε ότι λίγο μετά το 320 π.Χ. ο ολυμπιονίκης δεν πρέπει να ήταν εν ζωή.
Οι ζωγραφισμένες παραστάσεις που βρέθηκαν στα επιστύλια δεν είναι παραστάσεις που απλά κοσμούν τον χώρο. Παραπέμπουν σε πραγματικό πρόσωπο, «νικητή μεγάλων αγώνων». Αναμφίβολα τέτοιος νικητής ήταν ο ολυμπιονίκης Δαμασίας ο Αμφιπολίτης. Η παρουσία της πτερωτής Νίκης, τα έπαθλα, ιδιαίτερα ο τρίποδας που από την ομηρική ακόμη εποχή μέχρι και το τέλος των ελληνικών αγώνων αποτελούσε έπαθλο για τους νικητές, καθώς επίσης η χρονολογία 320 π.Χ. ενισχύουν και ισχυροποιούν την παρούσα ερμηνεία».
«Με βάση τις παραπάνω παρατηρήσεις μπορεί να υποστηριχθεί η άποψη, χωρίς τον φόβο μεγάλης πλάνης, ότι οι Αμφιπολίτες τίμησαν τον μεγάλο τους ολυμπιονίκη τοποθετώντας τον σε μία περίοπτη θέση, στο απαράμιλλου κάλλους και κομψότητας ταφικό τους μνημείο», καταλήγει ο κ. Μουρατίδης.
