Ο Δρ. Αρχαιολογίας Χαράλαμπος Πέννας μιλάει στον «Π.Τ.»
Πολύτιμο πετράδι στα χέρια μας
ο Ναός των Ταξιαρχών!
«Έχουν γίνει επεμβάσεις που δεν δικαιολογούνται για ένα βυζαντινό μνημείο»
Του Θανάση Πολυμένη
ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ και συνεχίζονται αυτό το διάστημα, οι πολύ ενδιαφέρουσες διαλέξεις που διοργανώνει το Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας, υπό την εποπτεία του προϊσταμένου της Εφορίας Αρχαιοτήτων Δράμας κ. Στρατή Παπαδόπουλου, αναφορικά με τα μνημεία και τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή της Δράμας.
Το βράδυ της Δευτέρας 18 Μαρτίου, πραγματοποιήθηκε μια ακόμα διάλεξη με θέμα: «Μαρτυρίες για τη Βυζαντινή Δράμα – Ο Ναός των Ταξιαρχών». Ομιλητής ήταν ο Δρ. Αρχαιολόγος, Επίτιμος Διευθυντής Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ. Χαράλαμπος Πέννας, ο οποίος μίλησε στον «Πρωινό Τύπο».
Μεταξύ άλλων, ο κ. Πέννας, αναφερόμενος στο Ναό των Ταξιαρχών (ο οποίος βρίσκεται επί της οδού Βενιζέλου), τόνισε ιδιαίτερα ότι πρόκειται για «ένα πολύτιμο πετράδι στα χέρια», ενώ χαρακτήρισε ως «αδικαιολόγητες» διάφορες επεμβάσεις που έχουν γίνει για ένα τέτοιο μνημείο.
Ένα αξιόλογο βυζαντινό μνημείο
Μιλώντας στον «Π.Τ.» ο κ. Πέννας, σημείωσε ότι «πρόκειται για τον Βυζαντινό Ναό των Ταξιαρχών της Δράμας, μια εκκλησία που σώζει και από αρχιτεκτονικής πλευράς ορισμένα στοιχεία με την λιθοπερίκτιστη τοιχοποιία του, αλλά έχει ενδιαφέρον και από πλευράς γλυπτικής και ζωγραφικής, ενώ συνδέεται με μια εποχή που μας είναι άγνωστη για την περιοχή της Δράμας ως προς τα μνημεία, ενώ οι τοιχογραφίες και η ζωγραφική της, έχουν μια ποιότητα».
Αναφερόμενος στο έργο της διάσωσης του Ναού, εξήγησε ότι αυτό «ξεκίνησε το 1973 όταν κτιζόταν η πολυκατοικία δίπλα. Η όλη του διαμόρφωση τελείωσε και ολοκληρώθηκε το 1975. Η συντήρηση όμως σταμάτησε τότε, ενώ καλό θα ήταν να συνεχιζόταν, ώστε να μπορούσαμε να έχουμε μεγαλύτερη επιτυχία στη διάσωση των τοιχογραφιών που είναι αρκετά ευαίσθητες».
Όπως είπε ο κ. Πέννας, «η διάσωση του Ναού ξεκίνησε δεδομένου ότι κινδύνευσε να καταστραφεί εντελώς και διασώθηκε, διαμορφώθηκε», ενώ σημείωσε χαρακτηριστικά ότι, «πρέπει να γίνει κατανοητό, όχι τόσο με το λόγο των συνεδρίων και των επιστημονικών ανακοινώσεων, αλλά με κατανοητό τρόπο, ότι έχουμε ένα πολύτιμο πετράδι στα χέρια μας και καλό είναι να το γνωρίζουμε. Γιατί αν δεν το γνωρίζουμε, δεν μπορούμε να το διαφυλάξουμε».
«Αδικαιολόγητες επεμβάσεις»
Αναφερόμενος στη σημερινή κατάσταση του Ναού των Ταξιαρχών ο κ. Πέννας, μας λέει ότι «η σημερινή κατάσταση του Ναού είναι σε αρκετά καλά επίπεδα. Επεμβάσεις έχουν γίνει βέβαια, που για ένα βυζαντινό μνημείο δεν δικαιολογούνται.
Έστω έτσι όπως είναι τώρα, καλό είναι να παραμείνει και να μην έχουμε περεταίρω φθορά, παρά να έχουμε ενδεχομένως … έστω τα λίγα που έχουν απομείνει. Δεν ήταν πάρα πολλά. Αλλά, όταν αυτά φθείρονται, δεν μπορούμε να τα ανασυστήσουμε, αυτή είναι η λογική στις αρχαιότητες. Και μετά μας εκδικούνται τα αρχαία, εάν δεν τους δείχνουν τον απαιτούμενο σεβασμό».
Ο Ναός των Ταξιαρχών επί της οδού Βενιζέλου, όπως είναι σήμερα.
Στην ερώτηση για το πότε χτίστηκε ο Ναός, ο κ. Πέννας εξηγεί στον «Πρωινό Τύπο», ότι «πρέπει να έγινε τον 13ο αιώνα και σύμφωνα με καινούριες έρευνες που έχουν γίνει στην γλυπτική, ενδεχομένως το ανάγλυφο μαρμάρινο τέμπλο που έχει αποκατασταθεί, ίσως είναι προγενέστερο. Μπήκε δηλαδή σαν πουκάμισο. Ξέρουμε ότι τον 11ο και τον 12ο αιώνα, έχουμε μια μεγάλη εισροή μαρμάρων αρχιτεκτονικών μελών από τη Μικρασία, ύστερα από τη μάχη του Ματζικέρτ το 1071. Υπάρχουν πηγές που τα αναφέρουν αυτά, και τις ανακαλύπτουμε από τότε που δημοσιεύθηκε στο Επιστημονικό Συνέδριο «Η Δράμα και η Περιοχή της» και χρονολογήθηκε στο τέλος του 13ου αρχές 14ου η εκκλησία, ενώ το τέμπλο μιμούνταν τον 12ο αλλά μπορεί να είναι σύγχρονο. Έτσι, πιστεύουμε τώρα ότι το τέμπλο ίσως είναι έναν αιώνα προγενέστερο».
Τέλος, στην ερώτηση για το αν υπάρχουν στοιχεία για το από ποιον κατασκευάστηκε ο Ναός των Ταξιαρχών ή ποιος έκανε τα γλυπτά έργα, ο κ. Πέννας μας απαντά ότι «ποτέ δεν έχουμε στοιχεία γι’ αυτά τα μνημεία. Μια – δυο επιγραφές έχουμε σε όλη την γλυπτική που σώζεται. Όμως, μπορούμε στιλιστικά, να μπορέσουμε να το εντάξουμε χρονολογικά
