Στις 22 Απριλίου 2023
Στη Γη του Πελίτι στο Μεσοχώρι
Παρανεστίου η 23η Γιορτή Σπόρων
Για το Πελίτι και τη φιλοσοφία του μιλάει στον «Π.Τ.» ο εμπνευστής του Παναγιώτης Σαϊνατούδης
Του Θανάση Πολυμένη
ΓΙΑ 23η χρονιά, πραγματοποιείται το Σάββατο 22 Απριλίου, η μεγάλη Γιορτή των Σπόρων στη Γη του Πελίτι στο Μεσοχώρι του Δήμου Παρανεστίου. Και δεν είναι μια απλή γιορτή ανταλλαγής σπόρων, αλλά πρόκειται για μια ιδιαίτερη εναλλακτική πράξη, μέσα από την ανταλλαγή και την προσφορά.
Η Γιορτή Σπόρων θα ξεκινήσει από τις 10.00 το πρωί του Σαββάτου και θα κρατήσει μέχρι και τις 16.00 το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ενώ η διανομή σπόρων θα γίνει τις ώρες 11.00 – 14.00.
Η Γιορτή Σπόρων του Πελίτι είναι η ετήσια κεντρική εκδήλωση του Πελίτι για τις παραδοσιακές ποικιλίες σπόρων και για τα 28 χρόνια Πελίτι (1995-2023). Είναι μια γιορτή που αγκαλιάζεται από ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο χωρίς διακρίσεις στο χρώμα, το φύλλο, το σεξουαλικό προσανατολισμό, τη γλώσσα, κ.λ.π.
Γενικός συντονιστής είναι ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης, ο εμπνευστής του Πελίτι, ο οποίος δέχτηκε να μιλήσει στον «Π.Τ.» και να μας αναπτύξει, πώς ξεκίνησε αυτή τη μεγάλη Γιορτή των Σπόρων πριν από πολλά χρόνια, αλλά και να μας μυήσει στη σκέψη και τη φιλοσοφία της μεγάλης αυτής γιορτής, που ξεκίνησε από το χωριό Κάρπη του Κιλκίς το 1999 και εξελίχθηκε σε μια μεγάλη Γιορτή, όχι μόνο σε πανελλαδικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι, τη διοργάνωση στηρίζουν, η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, η Π. Ε. Δράμας, ο Δήμος Παρανεστίου, το ΚΕΠΕΑ Παρανεστίου -Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, η Παγκόσμια Συμμαχία για την Ελευθερία των Σπόρων, το κίνημα Navdanya από την Ινδία, ο Μορφωτικός & Πολιτιστικός σύλλογος Παγονερίου Δράμας, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Άνω Βροντού Σερρών, η Συνάντηση, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κρήνης Τρικάλων, η Ένωση Κυπρίων Αγροτών, ο Σύνδεσμος Κυπριακού Τραγουδιού, η οργάνωση Kokopelli από τη Γαλλία, το ίδρυμα Mindful EBID από τη Γερμανία, η Πράσινη ομάδα Βουλγαρίας, το κίνημα no-patents-on-seeds από τη Γερμανία, η Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα seed4all από το Βέλγιο και το παγκόσμιο πρόγραμμα για τα φασόλια, The Global Bean Project.
Το ξεκίνημα που γιγαντώθηκε
Μιλώντας στον «Π.Τ.», ο Παν. Σαϊνατούδης, εξηγεί πώς από το 1999, η μικρή τότε γιορτή ανταλλαγής σπόρων, γιγαντώθηκε και κατάφερε σήμερα να δικτυωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο.
Κύριε Σαϊνατούδη, πώς ξεκίνησε η Γιορτή των Σπόρων;
«Η Γιορτή των Σπόρων ξεκίνησε το 1999 στην Κάρπη του Κιλκίς. Ξεκίνησε από την ανάγκη να σωθούν οι σπόροι που είχαν συγκεντρωθεί και καταστρέφονταν, γιατί δεν είχαμε τις κατάλληλες συνθήκες για να διατηρηθούν.
Οπότε, είχα τότε την ιδέα να κάνω ένα κάλεσμα, ήρθαν 40 φίλοι, μοιραστήκαμε σπόρους, φάγαμε και κοιμηθήκαμε παρέα και αυτό το πνεύμα στην συνέχεια επικράτησε. Το ότι μοιράζουμε τους σπόρους, τις ιστορίες μας, αλλά και ότι τα φαγητά είναι δωρεάν, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα».
Δεν είναι απλά και μόνο μια ανταλλαγή σπόρων, αλλά πρόκειται για μια φιλοσοφία ζωής απ’ όσο καταλαβαίνω.
«Ναι. Και αυτό στο πλαίσιο ότι ο καθένας προσφέρει ό,τι έχει και μέσα απ’ αυτή την προσφορά, όλοι έχουν. Αυτό γίνεται ακόμα και σήμερα. Ακόμα και σήμερα, όλα τα τρόφιμα όλες αυτές τις μέρες, είναι από προσφορές και δωρεές που προέρχονται από διάφορες περιοχές. Για παράδειγμα, οι φίλοι που παίζουν μουσική, το κάνουν αφιλοκερδώς. Κάποιοι άλλοι απασχολούν αφιλοκερδώς τα παιδιά, κάποιοι άλλοι θα κάνουν ομιλίες. Όλο το πνεύμα της προσφοράς συνεχίζεται στην ίδια λογική μέχρι σήμερα».
Η κρίση αλλάζει τα δεδομένα!
Όλα αυτά τα χρόνια, μέσα από τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες, την πανδημία και τόσο άλλα, τι έχει αλλάξει σήμερα;
«Αυτό που έχει κάνει η πανδημία, είναι ότι έχει κινητοποιήσει πολλούς ανθρώπους να αναζητήσουν σπόρους και παράλληλα να αμφισβητήσουν διάφορα πράγματα που τα θεωρούσαν δεδομένα μέχρι εκείνη τη στιγμή. Αυτό συμβαίνει σε κάθε κρίση. Οι άνθρωποι δηλαδή, αφυπνίζονται μέσα από τις κρίσεις. Κι αυτό συνέβη και σ’ αυτή την περίπτωση.
Πλέον στην Γιορτή Σπόρων έρχονται άνθρωποι, που πριν από πέντε χρόνια δεν θα ερχόντουσαν. Η πανδημία όμως έδωσε το ερέθισμα, ώστε να σκεφτούν κάποια πράγματα πολύ διαφορετικά. Όπως το να βάλουν άλλες προτεραιότητες στη ζωή τους, στη διατροφή τους, στο θέμα των σπόρων και γενικά όλο αυτό το πακέτο».
Αυτό που ξεκινήσατε όμως, γιγαντώθηκε στη συνέχεια, τόσο στην Ελλάδα, όσο και παγκόσμια.
«Η δικτύωση και στην Ελλάδα, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, είναι αυτή που μας βοήθησε και μας στήριξε όλα αυτά τα χρόνια. Αν δεν υπήρχε όλη αυτή η δικτύωση, δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να υπάρχει το Πελίτι, ή τουλάχιστον στη μορφή που είναι σήμερα. Τα δίκτυα, στηρίζουν το ένα το άλλο! Όπως λέμε κι εμείς ότι στη Γιορτή Σπόρων φέρνει ο καθένας ό,τι έχει, έτσι γίνεται και σε μεγαλύτερη κλίμακα στη δικτύωση, είτε στην Ελλάδα, είτε σε παγκόσμιο επίπεδο».
Βραβεία για το σύνολο της δουλειάς
Μάλιστα έχουμε φτάσει στο σημείο, όλη αυτή η δουλειά σου να βραβευτεί, τόσο πανελλαδικά, όσο επίσης και σε διεθνές επίπεδο.
«Οι βραβεύσεις έχουν γίνει συνολικά για τη δουλειά του Πελίτι. Χαρακτηριστική είναι η βράβευση το 2013 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, σε επίσημη τελετή που έγινε στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής, με το βραβείο Νησίδες Ποιότητας.
Βραβευτήκαμε επίσης το 2021 από την ΑΜΚΕ ΚΥΚΛΩΨ Δράμας στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα. Το 2013 βραβεύτηκε το Πελίτι από το The Real World Food Prize, ενώ την ίδια χρονιά πήραμε και το βραβείο Γαστρονόμου. Το 2011 δόθηκε τιμητική διάκριση για τη συμβολή μας στη διατήρηση της βιοποικιλότητας Gourmet Βραβεία 2010-2011.
Μια ακόμα παγκόσμια διάκριση, ήταν η βράβευση για το Πελίτι ως Φύλακα της Βιοποικιλότητας της Μεσογείου, από τον οργανισμό του Bioversity International στη Ρώμη.
Μια ακόμα σημαντική βράβευση για εμάς, ήταν αυτή από την Μοτοσυκλετιστική Ομοσπονδία Ελλάδος (ΜΟΤΟΕ) τον Μάιο του 2018, πράγμα που σημαίνει ότι το Πελίτι έχει αγκαλιάσει μεγάλες μάζες της κοινωνίας μας και όχι μόνο μερικούς ανθρώπους. Και αυτό φάνηκε μάλιστα σε μεγάλο βαθμό, με την καμπάνια που έγινε για το πρόστιμο στην αποθήκη σπόρων. Κινητοποιήθηκαν άμεσα πολλοί άνθρωποι απ’ όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό ώστε να στηριχθεί το Πελίτι».
Η αλλαγή της συνολικής αντίληψης
Εκτός από την Γιορτή Σπόρων που γίνεται αυτές τις ημέρες, τι άλλο είναι αυτό το οποίο κάνει το Πελίτι;
«Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, κάνουμε διάφορες εκπαιδεύσεις, είτε σε θέματα αγοράς, είτε σε θέματα κατανάλωσης για την τροφή, αλλά και της διατήρησης των σπόρων. Αυτό ξεκίνησε πιο έντονα από την πανδημία και μετά γιατί κι αυτό έχει σχέση με την τροφή. Όπως, πώς να διατηρήσουμε τα τρόφιμά μας για μεγάλη χρονική διάρκεια χωρίς ηλεκτρικό. Αυτό το κάναμε και παλαιότερα βέβαια, όμως τώρα γίνεται πιο εντατικά. Και ο λόγος ότι, η αύξηση του ηλεκτρικού, έχει ευαισθητοποιήσει περισσότερους ανθρώπους, να αναζητήσουν και να βρουν τέτοιες λύσεις».
Όλη αυτή η δουλειά που έχετε κάνει, έχει εφαρμογή στην γενικότερη γεωργία; Έχει αλλάξει κάποια φιλοσοφία στην καλλιέργεια ή και από τους καταναλωτές;
«Η μεγάλη προσφορά που έχει κάνει στην ελληνική κοινωνία το Πελίτι, είναι η αλλαγή της αντίληψης σε σχέση με το θέμα των σπόρων και τις τοπικές ποικιλίες. Πρέπει να πούμε ότι έχει βοηθήσει τους ανθρώπους να αλλάξουν την αντίληψή τους για τους σπόρους και είναι πολύ σημαντικό αυτό.
Όσον αφορά την μαζική παραγωγή, αξίζει να πούμε ότι, αυτή τη στιγμή υπάρχουν ποικιλίες σπόρων που κυκλοφορούν στο εμπόριο, οι οποίες έχουν βγει από την Γιορτή του Πελίτι, και μάλιστα από τα πρώτα χρόνια ακόμα, το 1999. Πέρασαν στα χέρια κάποιων επαγγελματιών, τους άρεσαν, τα αξιοποίησαν και αυτή τη στιγμή κινούνται σε εμπορική κλίμακα. Είναι αυτό που λέμε ότι, μέσα στις τοπικές ποικιλίες, υπάρχουν και ποικιλίες που μπορούν να κρατηθούν σε εμπορικό επίπεδο».
