Στις 2 Μαΐου θα πραγματοποιηθούν

οι Ιπποδρομίες του Δοξάτου

Ένα έθιμο με ρίζες στην αρχαιότητα

Μετά από δυο χρόνια επιστρέφουν στις 2 Μαΐου, οι ιπποδρομίες του Δήμου Δοξάτου, στο πλαίσιο του εορτασμού του Αγίου Αθανασίου προστάτη και πολιούχου της μαρτυρικής περιοχής.

Την Κυριακή 1 Μαΐου, γίνεται στο Δοξάτο η περιφορά της εικόνας του πολιούχου Αγίου Αθανασίου και την Δευτέρα 2 Μαΐου, θα πραγματοποιηθούν μετά από απουσία δυο χρόνων λόγω της πανδημίας, οι περίφημες ιπποδρομίες του Δοξάτου, ένα έθιμο, οι ρίζες του οποίου χάνονται ακόμα και στην αρχαιότητα.

Στις 9 το βράδυ της Κυριακής 1 Μαΐου, θα γίνει η παρέλαση των διαγωνιζόμενων αλόγων στον πεζόδρομο του Δοξάτου. Ακολούθως, την Δευτέρα 2 Μαΐου, στις 5 το απόγευμα, στον Ιππόδρομο του Δοξάτου, θα πραγματοποιηθούν συνολικά τρεις ιπποδρομίες, των 1000, 1400 και 1800 μέτρων, στις οποίες θα συμμετέχουν άλογα και αναβάτες από το Δοξάτο, αλλά και από άλλες περιοχές.

Ιπποδρομίες Δοξάτου

Εδώ και πολλά χρόνια, κάθε χρόνο, στις 2 Μαΐου πραγματοποιούνται οι γνωστές σε όλους ιπποδρομίες. Είναι το έθιμο της περιοχής, που την αναβίωση του περιμένουν οι κάτοικοι με μεγάλη χαρά. Αποτελεί, αναπόσπαστο στοιχείο της παράδοσης του ιστορικού Δήμου, και από τα κορυφαία πολιτιστικά γεγονότα της Δράμας.

Η ιστορία τους χάνεται στα βάθη των αιώνων. Από τα στοιχεία που είναι γνωστά, γνωρίζουμε ότι κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, οι ιπποδρομίες είχαν τη μορφή του ανταγωνισμού μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων ενώ έδιναν τη δυνατότητα στα Ελληνόπουλα, να επιδεικνύουν τις αρετές τους στην ιππασία, καθώς και την τεχνική και τη δεξιοτεχνία τους, στο «κουμαντάρισμα» των αλόγων.

«Μεταγενέστερα, στην εποχή του Μακεδονικού αγώνα οι ιπποδρομίες του Δοξάτου ήταν το καλύτερο πρόσχημα για τη συνάντηση των οπλαρχηγών από την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας, με στόχο τον συντονισμό της δράσης τους στον αγώνα για την απελευθέρωση». Οι ιπποδρομίες, οι οποίες αναδεικνύουν τους ιστορικούς δεσμούς του αλόγου με την περιοχή, πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων του Προστάτη και πολιούχου αγίου της μαρτυρικής κωμόπολης του Δοξάτου, Αγίου Αθανασίου.

Η διεξαγωγή των ιπποδρομιών στο Δοξάτο, είχε φυσικά άμεση σχέση με την εργασία των κατοίκων και την φυσιογνωμία της περιοχής.

Καπνοπαραγωγικό χωριό κατά βάση, από την εποχή του μεσοπολέμου μέχρι και το 1967 περίπου, είχε 1200 άλογα, που στην πλειοψηφία τους ήταν εργαλεία της δουλειάς των κατοίκων. Ανάλογος αριθμός αλόγων υπήρχε και στα γύρω χωριά.

Στις ιπποδρομίες λοιπόν που γίνονταν τότε, η συμμετοχή ήταν μεγάλη και κυρίως, από ντόπιους κατοίκους.

Η  2α Μαΐου, ημέρα διεξαγωγής των ιπποδρομιών, ήταν μια μέρα ορόσημο για το Δοξάτο. Ήταν η τελευταία γιορτή, πριν από την έναρξη ενός μεγάλου κύκλου εργασιών.

Πριν από το ξεκίνημα του μόχθου της καπνοφυτείας και στη συνέχεια της καπνοκαλλιέργειας.

Ήταν η τελευταία γιορτή για τους κατοίκους του Δοξάτου και τα άλογά τους, τα οποία ήταν η κύρια καλλιεργητική μηχανή για τους καπνοπαραγωγούς.

Το Δοξάτο είναι ίσως από τις λίγες περιοχές της χώρας μας όπου μπορεί ο κάθε επισκέπτης του, να αισθανθεί αυτή την ιδιόμορφη σχέση του ανθρώπου με το άλογο. Συναντάται σε όλο το χωριό, σε όλες τις οικογένειες.

Οι Δοξατινοί μπορεί να μιλούν ώρες ατέλειωτες για τα άλογα ενώ όταν βρίσκονται στον ίδιο χώρο με αυτά, δεν μένουν μόνο στον απλό θαυμασμό τους αλλά εμπράκτως, με την φροντίδα και τα χάδια τους, δείχνουν τα πραγματικά τους πιστεύω για αυτά.

Μετά τις κούρσες, οι συγγενείς και οι φίλοι του νικητή, έτρεχαν μόλις τερμάτιζε το άλογο, να σπάσουν ένα αυγό στο μέτωπό του, για να μην το πιάσει το «κακό μάτι», να βάλουν το χαϊμαλί με τα δόντια αγριογούρουνου ή τις χάντρες ή να σταυρώσουν το μέτωπο του αλόγου με κόκκινη μπογιά.

Τα άλογα, είχαν στη ράχη τους, το παραδοσιακό ταπί, ένα χαλί που έδιναν και εξακολουθούν να δίνουν ακόμη στα άλογα που νικούν. Εκεί, οι νικητές, έπαιρναν το έπαθλο τους, που ήταν ένα αρνί. Το έβαζαν στον ώμο και γυρνούσαν στο χωριό, σαν να έκαναν το γύρο του θριάμβου, όπως οι νικητές στην Αρχαία Ελλάδα.

Αρνιά όμως ήταν και οι προσφορές κάποιων κατοίκων, προς την εκκλησία που είχε την ευθύνη της διοργάνωσης του πανηγυριού και των ιπποδρομιών. Το καλύτερο αρνί και τα αρνιά που μαζεύονταν, πέρα από το  έπαθλο που δίνονταν σε κάθε αναβάτη, έβγαιναν στη δημοπρασία. Το  ένα  αρνί μάλιστα που έψηναν, όποιος το τύχαινε θεωρούνταν ο τυχερός της χρονιάς.

Σήμερα τα αρνιά αντικαταστάθηκαν από κύπελλα ή και χρηματικά ποσά. Το ταπί όμως παραμένει όπως και η αγάπη αυτών που συμμετέχουν, στο έθιμο και την αναβίωση του.