Στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου
Τα δρώμενα
των μεταμφιεσμένων
στο Βώλακα με το «έθιμο της Μπάρας»
Η ΗΜΕΡΑ για την αλλαγή του χρόνου πλησιάζει. Και στην περιοχή της Δράμας, ήδη τα χωριά μας ετοιμάζονται για τα δρώμενα των μεταμφιεσμένων, τα οποία έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα.
Όλα αυτά τα δρώμενα που γίνονται στα λεγόμενα «ντόπια χωριά» όπως Μοναστηράκι, Ξηροπόταμο, Πετρούσα, Πύργους, Καλή Βρύση, Βώλακα και Παγονέρι, ξεκινούν ανήμερα των Φώτων στις 6 Ιανουαρίου, μετά τον αγιασμό των υδάτων και ολοκληρώνονται στις 8 Ιανουαρίου. Ο «Π.Τ.» έχει ξεκινήσει μια σειρά με ιδιαίτερες αναφορές σε όλα αυτά και σειρά σήμερα έχει ο Βώλακας Δράμας.
Τα «Δρώμενα του Βώλακα» είναι ένα έθιμο μεταμφιέσεων του Δωδεκαήμερου, που πραγματοποιούνται στο Βώλακα Δράμας, κάθε χρόνο στις 6,7 και 8 Ιανουαρίου. Αναλυτικά αναφέρουμε ότι διαδραματίζονται το «Έθιμο της Μπάρας» (6/1), το «Έθιμο των Αράπηδων» (7/1) και το «Έθιμο του Γάμου και των Αρκούδων» (8/1).
Τα έθιμα αυτά, τα «χαντέτια», όπως τα λένε, είναι παγανιστικά και σχετίζονται με τη πανάρχαια λατρεία του θεού Διόνυσου. Γίνονται κατά το Δωδεκαήμερο, την περίοδο που ξεκινάει μετά τα Χριστούγεννα και τελειώνει την ημέρα των Θεοφανείων και συμπίπτουν με τις χειμερινές τροπές του Ήλιου, δηλαδή με μια καμπή του ετήσιου κύκλου του Ηλίου.
Το «Έθιμο των Αράπηδων», πραγματοποιείται στο Βώλακα στις 7 Ιανουαρίου, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Θεωρείται το πιο εντυπωσιακό απ’ όλα τα δρώμενα και αποτελείται από ομάδες 5-6 ατόμων που είναι μεταμφιεσμένοι σε «Αράπηδες».
Οι «Αράπηδες» είναι μεταμφιεσμένοι που έχουν το πρόσωπο και τα χέρια τους μαυρισμένα με καπνιά. Στην πλάτη τους φορούν καμπούρα, φτιαγμένη από μια βελέντζα γεμάτη άχυρα, στη μέση τους ζώνονται κουδούνια, στο κεφάλι σκεπάζονται με προβιά και στα χέρια κρατούν ένα χοντρό ξύλο, πάνω στο οποίο στηρίζουν το σώμα τους. Περιφέρονται κρατώντας το σώμα τους σκυφτό, υπό το βάρος της καμπούρας και με αυτοσχέδιο χορό και πλάγιες κινήσεις, κτυπούν τα κουδούνια με θόρυβο, δίνοντάς τους ρυθμό.
Μαζί με κάθε ομάδα «Αράπηδων» υπάρχει ο «τσαούσης» και η «νύφη», οι οποίοι με το δικό τους τρόπο, συμβάλουν στο χορό και πειράζουν τον κόσμο. Το έθιμο πραγματοποιείται υπό τους ήχους της παραδοσιακής μουσικής, μέσα από την γκάιντα, το νταχαρέ και τη λύρα. Το κρασί και το τσίπουρο ρέει άφθονο και τα καζάνια με τη μαγειρευτή γίδα περιμένουν τον επισκέπτη να τη γευτεί.
Το «Έθιμο του Γάμου και των Αρκούδων» πραγματοποιείται στο Βώλακα στις 8 Ιανουαρίου. Αποτελεί σατυρική αναπαράσταση του τοπικού γάμου, που ξεκινάει από το πρωί και τελειώνει το απόγευμα, με ομαδικό γλέντι.
Την ημέρα του «Γάμου» βγαίνουνε και οι «Αρκούδες» που είναι ομάδες από μεταμφιεσμένους, που φορούν προβιές. Σε κάθε ομάδα υπάρχει ο «αρκουδιάρης», ο οποίος κατευθύνει τις «Αρκούδες», με το ντέφι και τις προτρέπει για χορό.
