Ανακοινώθηκε επίσημα από το Υπουργείο Πολιτισμού
Τα Μπαμπούγερα Καλής Βρύσης
στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης
Πολιτιστικής Κληρονομιάς
► Εντάσσονται μαζί και τα Κάλαντα Κρυόνερου Ανατολικής Θράκης στο Καλαμπάκι Δράμας
► Μιλάει στον «Π.Τ.» ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Καλής Βρύσης κ. Παλικάρης
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΕ ΜΙΑ ακόμα νέα επιτυχία για το Νομό Δράμας, συνεχίζονται οι έντονες προσπάθειες των ανθρώπων της περιοχής, ώστε σημαντικά πολιτιστικά δρώμενα να ενταχθούν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Αυτή τη φορά, στον Εθνικό Κατάλογο, εντάσσεται το δρώμενο των Μπαμπούγερων της Καλής Βρύσης, καθώς και τα Κάλαντα Κρυόνερου Ανατολικής Θράκης στο Καλαμπάκι.
Η αρχή για ένταξη δρώμενων από την περιοχή του Νομού Δράμας στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, είχε γίνει με την ένταξη του δρώμενου των Αράπηδων Μοναστηρακίου στις αρχές του 2022.
Από τότε, στα μέσα Ιουλίου 2023, στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς εντάχθηκαν και νέα δρώμενα όπως το Κουρμπάνι και η Καλογεροδευτέρα στο Καλαμπάκι Δράμας, καθώς και οι Ιπποδρομίες του Δοξάτου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική αναγνώριση των δρώμενων αυτών στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, πράγμα που προσδίδει πλέον μια νέα διάσταση στην όλη μεγάλη προσπάθεια που κάνουν οι κάτοικοι των περιοχών αυτών. Και ο λόγος, ότι, αυτά τα δρώμενα, ανήκουν στα χωριά, στις τοπικές κοινωνίες και σε κανέναν άλλον.
Το Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Η ανακοίνωση για τις νέες εγγραφές στο Εθνικό Ευρετήριο, έγινε αργά το απόγευμα της Πέμπτης 17 Αυγούστου από το Υπ. Πολιτισμού. Όπως αναφέρεται μάλιστα στην ανακοίνωση αυτή, η διαδικασία εμπλουτισμού του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είναι ετήσια και ξεκινάει τον Ιανουάριο, με τη δημόσια πρόσκληση που απευθύνει η Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.
Η Ελλάδα ως κράτος-μέλος εμπλουτίζει συστηματικά το Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, εφαρμόζοντας τη διαδικασία εμπλουτισμού του Ευρετηρίου, το οποίο και αποτελεί σημαντική προτεραιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού.
Η διαδικασία στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Ο λόγος δίνεται στις ίδιες τις κοινότητες, φορέων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, προκειμένου να τεκμηριώσουν και να αναδείξουν τα στοιχεία που οι ίδιες θεωρούν μέρος της συλλογικής τους ταυτότητας. Επιπλέον, η διαδικασία εγγραφής στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς παρέχει ένα πλαίσιο συνεργασίας των κοινοτήτων με την διοίκηση και την επιστημονική κοινότητα, για την εκπόνηση σχεδίων και την εφαρμογή πολιτικών που στοχεύουν στη διαφύλαξη των στοιχείων και τη μετάδοσή τους στις νεότερες γενιές.
Τα δέκα νέα στοιχεία μελετήθηκαν συστηματικά από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) και τις ίδιες τις κοινότητες φορέων. Η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή γνωμοδότησε επί των προτάσεων, στην συνεδρίαση της 7ης Απριλίου 2023. Η εισήγησή τους έγινε αποδεκτή, στο σύνολό της από την Υπουργό Πολιτισμού.
Τα Μπαμπούγερα, στην Καλή Βρύση Δράμας
Ένα από τα δρώμενα που εντάσσονται στο Εθνικό Ευρετήριο, είναι πλέον και το δρώμενο των Μπαμπούγερων, το οποίο διεξάγεται στις 6 -7 και 8 Ιανουαρίου, κάθε χρόνο. Μέλη της κοινότητας, με ζωόμορφες μεταμφιέσεις, ζωσμένα με κουδούνια στη μέση τους και με προσωπίδα στο κεφάλι, κυκλοφορούν στο χωριό τραγουδώντας και χορεύοντας. Η κορύφωση του δρώμενου είναι στις 8 Ιανουαρίου με την αναπαράσταση σατυρικού γάμου. Αποτελεί σημαντικό στοιχείο συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της κοινότητας Καλής Βρύσης Δράμας.
Σχετικά με την επιτυχία αυτή, μίλησε χθες στον «Πρωινό Τύπο» ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Καλής Βρύσης κ. Σάκης Παλικάρης, ο οποίος σημειώνει αρχικά ότι η προσπάθεια ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια με την κατάθεση των απαραίτητων στοιχείων και παραστατικών.
Ερωτώμενος για το τι σημαίνει από εδώ και πέρα αυτό για την Καλή Βρύση και το ίδιο το δρώμενο, τονίζει ότι «το δρώμενο αυτό έχει πλέον κατοχυρωθεί ως δρώμενο της Καλής Βρύσης, είναι κάτι το οποίο επικυρώνει ότι είναι καθαρά κομμάτι της Καλής Βρύσης και αποδεικνύει ότι είναι πλέον καθαρό τοπικό δρώμενο και έχει άμεση σχέση με τον θεό Διόνυσο. Μέχρι σήμερα, διάφοροι έλεγαν ότι το δρώμενο αυτό είναι βουλγάρικο, ενώ πλέον κατοχυρώνεται στην τοπική κοινωνία. Πλέον, πρόκειται για μια τεκμηρίωση, ότι το δρώμενο των Μπαμπούγερων είναι καθαρά ένα κομμάτι του χωριού».
Όπως επισημαίνει επίσης ο κ. Παλικάρης, «το δρώμενο των Μπαμπούγερων είναι ένα δρώμενο του χωριού, δεν είναι ούτε του Πολιτιστικού Συλλόγου, ούτε κανενός άλλου, ενώ χαρακτηρίζεται από αυθορμητισμό και δεν μπαίνει σε καλούπια και δεν μπορεί να παραποιηθεί. Έτσι το βρήκαμε και έτσι συνεχίζεται με τον αυθορμητισμό του».
Ερωτώμενος για τα σχέδια του Συλλόγου από εδώ και πέρα, σημειώνει: «Όπως κάθε χρόνο, οργανωνόμαστε για τις επόμενες δράσεις και προσπαθούμε να το κάνουμε όσο γίνεται πιο σωστά και καλύτερα».
Στην ερώτηση για το κατά πόσο υπάρχει η όποια βοήθεια του Δήμου Προσοτσάνης, τονίζει ότι «για να λέμε τα πράγματα ως έχουν, ο Δήμος κάθε χρόνο βοηθάει οικονομικά τα δρώμενα, με την έννοια ότι δεν δίνει χρήματα στο Σύλλογο, αλλά πληρώνει για παράδειγμα τα ηχητικά ή καλύπτει τις αφίσες άλλα παρόμοια υλικά, όπως βέβαια και η Π.Ε. Δράμας».
Ερωτώμενος σχετικά με το ότι πλέον από εδώ και πέρα θα μπορούσε ίσως να αυξηθεί και η επισκεψιμότητα στην περιοχή τις ημέρες που διαρκεί το δρώμενο, ο κ. Παλικάρης εξηγεί ότι, «το δρώμενο είναι αναγνωρισμένο εδώ και χρόνια και βλέπουμε ότι η προσέλευση του κόσμου κάθε χρόνο, είναι μεγάλη. Θέλω να πιστεύω ότι μ’ αυτή την κατοχύρωση και την αναγνώριση, θα έχουμε περισσότερη κίνηση και ότι ο κόσμος θα το αναζητήσει».
Όπως τέλος σημειώνει ο ίδιος, «τόσο εγώ, όσο και η γραμματέας του Συλλόγου η κα. Ελισάβετ Χαριζάνη, αισθανόμαστε μεγάλη ικανοποίηση, γιατί προσπαθήσαμε πάρα πολύ και ήρθε αυτή η επιτυχία και φυσικά όλη η διοίκηση του Συλλόγου. Αυτή η επιτυχία, είναι μια επιβράβευση για όλο το χωριό».
Κάλαντα Κρυόνερου Ανατολικής Θράκης, στο Καλαμπάκι Δράμας
Το δεύτερο δρώμενο το οποίο εντάσσεται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, είναι τα Κάλαντα Κρυόνερου Ανατολικής Θράκης, στο Καλαμπάκι Δράμας. Από το Καλαμπάκι, όπως ήδη είχαμε δημοσιεύσει στα μέσα του Ιουλίου 2023, είχε ενταχθεί το δρώμενο με το Κουρμπάνι κατά την εορτή του Αγίου Αθανασίου τον Ιανουάριο, καθώς και το δρώμενο της Καλογεροδευτέρας, ένα δρώμενο το οποίο πραγματοποιείται τη Δευτέρα μετά τις Απόκριες.
Ενώ με την ίδια ανακοίνωση στα μέσα του Ιουλίου 2023, είχαν ενταχθεί στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά και οι Ιπποδρομίες του Δοξάτου, που διεξάγονται στις 2 Μαΐου, την ημέρα εορτασμού του πολιούχου του Δοξάτου, του Αγίου Αθανασίου.
Τα Κάλαντα Κρυόνερου Ανατολικής Θράκης του Καλαμπακίου, είναι ένα δρώμενο θρησκευτικού περιεχομένου, είναι κάλαντα που τραγουδιούνται αντιφωνικά, στο Καλαμπάκι Δράμας, τη νύχτα της παραμονής έως το ξημέρωμα των Χριστουγέννων, από ομάδες ανύπαντρων νεαρών ανδρών, με τα οποία ανακοινώνεται από τους καλαντιστές η χαρμόσυνη είδηση της γέννησης του Χριστού. Τα κάλαντα συνοδεύονται από παινέματα για τον οικοδεσπότη και την οικογένειά του. Τα κάλαντα συνιστούν σημαντική έκφανση της συλλογικής μνήμης της κοινότητας Καλαμπακίου Δράμας, ιδιαίτερα των απογόνων προσφύγων, από το Κρυόνερο Ανατολικής Θράκης.
Δήλωση της υπ. Πολιτισμού
Μετά την αποδοχή της εισήγησης της Επιστημονικής Επιτροπής, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, για την εγγραφή των δέκα νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο, δήλωσε:
«Το ΥΠΠΟ εφαρμόζοντας από το 2006, τη Σύμβαση της UNESCO 2003, για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, προσθέτει σήμερα δέκα νέες εγγραφές στον, ήδη, πλούσιο κατάλογο του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, επιβεβαιώνοντας τον πλούτο, την πολυμορφία, τις πολλαπλές επιρροές και την ενσωμάτωση στέρεων παραδόσεων, για τις οποίες είναι περήφανες οι τοπικές κοινωνίες. Ο λαϊκός πολιτισμός μας, οι τελετές, οι γιορτές, οι παραδοσιακές τέχνες, μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, παραδίδοντας στους νεότερους ένα βαθύ πολιτιστικό απόθεμα, που το διαμόρφωσαν ο μόχθος των ανθρώπων, η συνύπαρξη, η αλληλεγγύη η ανάγκη της ταυτότητας. Ένας πλούτος, διαφορετικός από περιοχή σε περιοχή, αποτέλεσμα συλλογικής δραστηριότητας, του μέτρου και της αισθητικής, που φτάνει ζωντανός στις μέρες μας, από τα βάθη του χρόνου και οφείλουμε να τον αναδείξουμε, πιστοί στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Ευχαριστώ την αρμόδια Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου, καθώς και την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την αφοσίωσή τους στην διάσωση και ανάδειξη του άυλου πολιτιστικού μας αποθέματος, με την Εφαρμογή της Σύμβασης της UNESCO».
