«Τα Οχυρά του Νευροκοπίου δεν καταλήφθηκαν ποτέ»
Με λαμπρότητα τιμήθηκαν
οι ήρωες αγωνιστές στο Οχυρό Λίσσε
84η επέτειος από την μεγάλη μάχη
Η ιστορία του Οχυρού Λίσσε που δεν καταλήφθηκε ποτέ από τους Γερμανούς
Με λαμπρότητα τιμήθηκε το πρωί της Κυριακής 6 Απριλίου, η 84η επέτειος της θρυλικής «Μάχης των Οχυρών», στο Οχυρό «Λίσσε».
To πρωί της Κυριακής, πραγματοποιήθηκε όρθρος και Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος Οχυρού ενώ ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση στο χώρο του μνημείου του Οχυρού Λίσσε. Στη συνέχεια, έγινε κατάθεση στεφάνων μπροστά στο μνημείο των πεσόντων.
Στην τελετή χωροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ζιχνών και Νευροκοπίου κ.κ. Ιερόθεος, αποδίδοντας με την παρουσία του τη δέουσα πνευματική βαρύτητα στην εκδήλωση. Μεταξύ των επισήμων παρευρέθηκαν ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Χρήστος Μπουκώρος, εκπρόσωποι της Βουλής, της Περιφέρειας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και υψηλόβαθμα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας.
Στην 84η επέτειο, απεδόθησαν οι οφειλόμενες τιμές στους ήρωες αγωνιστές των Οχυρών, που έδωσαν τη ζωή τους αρνούμενοι να παραδοθούν στον κατακτητή, μαχόμενοι μέχρι θανάτου για την τιμή των όπλων και την ελευθερία της Πατρίδας μας. Την κεντρική ομιλία της εκδήλωσης εκφώνησε ο Ταξίαρχος ε.α. κ. Γεώργιος Χαλκίδης, ο οποίος, με τεκμηριωμένο και συναισθηματικά φορτισμένο λόγο, ανέδειξε τη σημασία της αντίστασης και της θυσίας των υπερασπιστών των Οχυρών.
Σημαντική στιγμή της εκδήλωσης αποτέλεσε η παραλαβή σπάνιων τεκμηρίων από τον Δήμαρχο, τα οποία προσέφεραν ο Λέκτορας αεροπορικής Ιστορίας κ Κωνσταντίνος Λαγός και ο ερευνητής κ. Κωνσταντίνος Παπακοσμάς. Ξεχωριστή εντύπωση προκάλεσε η παρουσίαση του ψηφιακού ολογράμματος, το οποίο πρόκειται να παραδοθεί σύντομα στον Δήμο Κάτω Νευροκοπίου από τον κ. Νικόλαο Πάχτα. Το καινοτόμο αυτό έργο αποτελεί έναν σύγχρονο τρόπο αποτύπωσης και παρουσίασης της ιστορικής μνήμης, φέρνοντας την τεχνολογία στην υπηρεσία της Ιστορίας.
Το Οχυρό Λίσσε
Το Οχυρό Λίσσε, είναι μέρος των μεγάλων οχυρωματικών έργων και επίγειων κατασκευών κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, που αποτελούν το μεγαλύτερο οχυρωματικό έργο στην νεότερη ιστορία. Κατασκευάστηκαν με μεγάλη μυστικότητα από ελληνικά χέρια και με τα πιο σύγχρονα υλικά της εποχής εκείνης.
Η ελληνική επιτυχία της απόκρουσης της ιταλικής επίθεσης τον χειμώνα του 1940-41 ανάγκασε τελικά τον Χίτλερ να εκτελέσει μια μεγάλης κλίμακας επιχείρηση στα Βαλκάνια, διαμέσου του βουλγαρικού εδάφους.
Η εισβολή στην Ελλάδα εκδηλώθηκε αιφνιδιαστικά την 05:15 της 6ης Απριλίου 1941. Οι Έλληνες μαχητές προέβαλαν σθεναρή αντίσταση και απέκρουσαν την γερμανική επίθεση.
Έντεκα από τα εικοσιένα οχυρά της Γραμμής Μεταξά, από τον Στρυμόνα μέχρι την Κομοτηνή, βρίσκονται στο Δήμο Κάτω Νευροκοπίου, συγκεκριμένα είναι τα: Περσέκ – Μπαμπαζώρα – Μάλιαγκα – Περιθώρι – Παρταλούσκα – Ντάσαβλη – Λίσσε – Πυραμϊδοειδές – Καστίλο – Άγιος Νικόλαος – Μπρατσέβα.
Τα γερμανικά στρατεύματα μπήκαν στην Θεσσαλονίκη από την κοιλάδα του Αξιού ποταμού, μετά την κατάρρευση σερβικής άμυνας. Μπροστά στην εξέλιξη αυτή οι ελληνικές δυνάμεις υποχρεώθηκαν να συνθηκολογήσουν, στις 9 Απριλίου 1941.
Τα οχυρά παραμένουν αγέρωχα ορόσημα μνήμης της ελληνικής ιστορίας, ενώ αξίζει να αναφέρουμε ότι, τα Οχυρά του Νευροκοπίου και καταλήφθηκαν ποτέ.
Το Οχυρό Λίσσε, έχει χαρακτηριστεί ως η «ναυαρχίδα» της Γραμμής Μεταξά, στο οποίο ο Ελληνικός Στρατός πολέμησε εναντίον των γερμανικών και βουλγαρικών μεραρχιών στις 6 και 7 Απριλίου 1941. Παρά τις σφοδρές επιθέσεις των εισβολέων, τα Οχυρά της περιοχής δεν καταλήφθηκαν και παραδόθηκαν μετά την Συνθηκολόγηση της Ελλάδας. Έτσι, αποτελεί το μοναδικό οχυρό που δεν έπεσε ποτέ από τις ναζιστικές δυνάμεις, αλλά παραδόθηκε μόνο όταν η Θεσσαλονίκη έπαψε να βρίσκεται σε ελληνικά χέρια.
Το Οχυρό Λίσσε, πήρε το όνομά του από το παρακείμενο χωριό Λίσσε και αντίθετα το χωριό πήρε το όνομα Οχυρό, κάνοντας έτσι μια ανταλλαγή ονομάτων.
Οι οχυρώσεις του αποτελούνται από τέσσερις ομάδες στοών (Χελώνες) σε όλη την έκταση του λόφου, με υπόγειες στοές που ξεπερνούν τα 950 μέτρα συνολικά. Δύο από τα συμπλέγματα στοών επικοινωνούν με υπόγειες διαβάσεις, ενώ τα άλλα δύο αποτελούν αυτόνομες αμυντικές εγκαταστάσεις.
Το Οχυρό διέθετε πολυβολεία, εγκαταστάσεις για διαμονή και αποθήκευση, δεξαμενές νερού, ηλεκτρογεννήτριες, οπλισμό και θέσεις για στρατιωτικά οχήματα. Η δύναμη του Οχυρού Λίσσε αποτελούνταν από 12 αξιωματικούς και 457 οπλίτες.
Λόγω της απαραίτητης μυστικότητας και της ανάγκης για καμουφλάζ, οι εγκαταστάσεις του Οχυρού είναι δυσδιάκριτες από την εξωτερική πλευρά και η πρόσβαση σε αρκετές από τις εισόδους του είναι δύσκολη. Επισκέψιμη σήμερα είναι μόνο μια Χελώνη.
Μετά το τέλος της πολιορκίας, οι Γερμανοί θέλησαν να μάθουν τα μυστικά της κατασκευής των οχυρών από τους ίδιους τους Έλληνες που απέκρουσαν με επιτυχία όλες τις επιθέσεις τους. Ο ταγματάρχης Γεώργιος Δετοράκης, διοικητής του οχυρού Λίσσε, αρνήθηκε κάθε συνεργασία.
Ο Γερμανός στρατηγός ρώτησε τον Έλληνα διοικητή πόσοι ήταν οι νεκροί στο οχυρό Λίσσε και ο ταγματάρχης Δετοράκης του απάντησε πως είχε μόνο έναν νεκρό. Η απάντηση αυτή προξένησε μεγάλη έκπληξη στους Γερμανούς, καθώς οι ίδιοι είχαν μεγάλες απώλειες στον στρατό τους και πίστευαν ότι ανάλογη καταστροφή είχαν υποστεί και οι Έλληνες μέσα στα οχυρά.
Επίσκεψη στο Λίσσε
Αξίζει να σημειωθεί ότι, η επίσκεψη στο Οχυρό Λίσσε σήμερα είναι εφικτή για το κοινό και γενικά για όποιον ενδιαφέρεται να δει από κοντά το Οχυρό Λίσσε, αλλά και να ζήσει στιγμές μέσα από επαυξημένη πραγματικότητα για τις μάχες και την εποχή εκείνη.
Η επίσκεψη στα οχυρά σήμερα μπορεί να αποτελέσει μια διαδικασία βιωματικής περισυλλογής και ανάκλησης της ιστορικής μνήμης.
Ο Δήμος Κ. Νευροκοπίου, κατάφερε και πήρε την άδεια από τον Ελληνικό Στρατό, δημιουργώντας έτσι ένα σημαντικό θεματικό πάρκο για την Ιστορία τους. Πρόκειται για μια μοναδική εμπειρία. Οι επισκέπτες αρχικά ξεναγούνται στον χώρο του Μουσείου, όπου βλέπουν με ψηφιακές εφαρμογές πως λειτούργησε το θαύμα της άμυνας των Ελλήνων κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μετά την εισαγωγή στην ιστορία των οχυρών, ο εξειδικευμένος συνοδός καθοδηγεί τους επισκέπτες από ένα μονοπάτι, μέσα από εκπληκτική φύση, στην είσοδο του καλά κρυμμένου Οχυρού.
Εκεί, όπου οι δαιδαλώδεις στοές έχουν πλέον μετατραπεί σε ένα εξαιρετικό θεματικό πάρκο, με απόλυτο σεβασμό στην ιστορία, όπου με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας, των ηχοτοπίων, των θεματικών σκηνών αλλά και των μικρών ιστοριών από τον εξειδικευμένο συνοδό, οι επισκέπτες βιώνουν στην κυριολεξία τις μάχες που καθόρισαν την ελληνική άμυνα.
Η είσοδος στο Οχυρό είναι δωρεάν και γίνεται σε καθορισμένες ώρες ξεναγήσεων, με την παρουσία εξειδικευμένου συνοδού, ενώ για λόγους ασφαλείας απαγορεύεται αυστηρά η είσοδος στο Οχυρό σε παιδιά κάτω των 10 ετών. Μπορούν ωστόσο να παραμείνουν μόνο στον χώρο του Μνημείου (Μουσείο).
