Μιλάει στον «Π.Τ.» η καθηγήτρια του Δ.Π.Θ. κα. Μ. Δημάση

«Τα σχολικά εγχειρίδια

θα μπορούσαν να αντικατασταθούν

με φακέλους υλικού»

«Σε έναν φάκελο υλικού, μία ενότητα μπορεί να αντικατασταθεί με κάτι που να είναι πιο γοητευτικό»

Του Θανάση Πολυμένη

ΕΝΑ πολύ ενδιαφέρον θέμα, ανέπτυξε στο Εκπαιδευτικό Συμπόσιο που διοργάνωσε η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Π.Ε. Δράμας, η καθηγήτρια του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης κα. Μαρία Δημάση με θέμα: «Θέτοντας στόχους σε επίπεδο δεξιοτήτων και στάσεων…».

Η κα. Δημάση είναι καθηγήτρια του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών του Δ.Π.Θ. και ηγείται ομάδας εκπαιδευτικών που συγγράφουν τα λογοτεχνικά βιβλία που  διδάσκονται στο Γυμνάσιο και είναι ένα από τα πλέον κατάλληλα άτομα να μιλήσει για τα βιβλία.

Η ίδια, μίλησε στον «Π.Τ.» σχετικά με το θέμα της, αναφερόμενη αρχικά στο «υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο στην εκπαίδευση» επισημαίνοντας: «Μπορώ να διατυπώσω στόχους για να επιτύχω δεξιότητες και στάση ζωής, άρα να διδάξω αξίες που θα υιοθετηθούν ατομικές και συλλογικές ταυτότητες στο σύγχρονο κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιο, κυρίως με σημείο αναφοράς το μάθημα της λογοτεχνίας. Γιατί έχω τη χαρά, να ηγούμαι μιας ομάδας η οποία συντάσσει βιβλία λογοτεχνίας για το Γυμνάσιο, οπότε μοιράστηκα με τους συναδέλφους μου αυτές τις ιδέες και έκανα και μια συγκριτική παρουσίαση, των σημερινών βιβλίων και εγχειριδίων που είναι σε χρήση και αυτών που ετοιμάζονται, με σημείο αναφοράς τη διαφορετική φιλοσοφία των προγραμμάτων σπουδών».

Εμπόδια στη συγγραφή σχολικών βιβλίων

Ερωτώμενη για το ποια είναι τα δυσκολότερα ζητήματα που αντιμετωπίζουν στη συγγραφή των βιβλίων αυτών, τελικοί αποδέκτες των οποίων είναι τα παιδιά, η κα. Δημάση τονίζει:

«Στη συγγραφή των βιβλίων, το μεγαλύτερο εμπόδιο που είχαμε μέχρι τώρα, ήταν η έλλειψη επικοινωνίας με το ΥΕΠ που είχαμε απορίες κατά τη διάρκεια της συγγραφής και δεν είχαμε ανατροφροδότηση.

Μια άλλη δυσκολία είναι επίσης να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες των μαθητών και των καθηγητών, να έχουμε δηλαδή μια σχέση διαδραστική, για να ξέρουμε πώς προσλαμβάνουν τώρα, ποια είναι τα αρνητικά τώρα, για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε κάτι που να είναι περισσότερο δημιουργικό. Και κυρίως οι δυσκολίες να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας. Να αποκτήσουμε εμείς ως ομάδα μια συλλογικότητα, να συγκεντρώσουμε όλα τα θετικά που έχουμε αποκομίσει, την εργογνωσία, την τεχνογνωσία, και επίσης τις επιστημονικές εξελίξεις γι’ αυτό το αντικείμενο».

Οι αλλαγές στο περιεχόμενος ενός βιβλίου

Στην ερώτηση για το κατά πόσο γρήγορα στην εποχή μας ξεπερνιέται το περιεχόμενο ενός βιβλίου και πόσο συχνά χρειάζονται αλλαγές, η κα. Δημάση επισημαίνει αρχικά ότι, «χρειάζονται συνέχεια αλλαγές», και συμπληρώνει:

«Δεν υπάρχει για εμένα πρέπει. Είμαι απ’ αυτούς που λέει ότι θα προτιμούσα να αντικατασταθούν τα σχολικά εγχειρίδια με φακέλους υλικού. Γιατί, αν μια ενότητα σε ένα σχολικό εγχειρίδιο, αποδεικνύεται όχι πολύ γοητευτική, σπανίως το βιβλίο θα κρατηθεί. Σε έναν φάκελο υλικού, η μία ενότητα μπορεί να αντικατασταθεί με κάτι που να είναι πιο γοητευτικό.

Δηλαδή, αυτή η στερεή δομή του εγχειριδίου ως φιλοσοφία, τα κάνει να ζουν στην Ελλάδα πολλές δεκαετίες. Αυτό τι σημαίνει; Ότι είναι παρωχημένο από ένα σημείο και μετά και ως προς το περιεχόμενο και ως προς τη μεθοδολογία. Αυτό είναι ένα πρόβλημα».

Το σχολικό βιβλίο σήμερα

Ερωτώμενη κατά πόσο η ίδια είναι γενικά ικανοποιημένη από τον τρόπο που το σχολικό βιβλίο σήμερα διδάσκεται στον μαθητή, εξηγεί:

«Θέλω να σας πω ότι εγώ, για πάρα πολλά χρόνια, ασχολούμαι με τα σχολικά βιβλία της γλώσσας. Και το διδακτορικό μου είχε να κάνει με τα σχολικά βιβλία της ελληνικής γλώσσας στην Κωνσταντινούπολη τη δεκαετία του 1980. Οπότε θεωρώ το ρόλο του σχολικού εγχειριδίου πάρα πολύ σημαντικό.

Βέβαια, για να έχει καλά αποτελέσματα, πρέπει να διδάσκεται με τον κατάλληλο τρόπο. Άρα θα πρέπει να είμαστε σε μια διαρκή επικοινωνία με την εκπαιδευτική κοινότητα.

Να σας πω τέλος, ότι η Δράμα έχει εξαιρετικούς εκπαιδευτικούς. Έχω ξάνει εξομοίωση από εδώ από το 1998 και έχω σχηματίσει την καλύτερη εικόνα. Όσες φορές ήρθα για επιμόρφωση, έφευγα και εγώ περισσότερο πλούσια από τους συναδέλφους εδώ που είναι εξαιρετικοί».