Από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δράμας
Τα σημαντικά ευρήματα της ακρόπολης
της Πλατανιάς, η προϊστορική
και αρχαιολογική τους σημασία
► Μια ιστορία 7 εκατ. ετών με σπουδαία απολιθώματα ζώων μέχρι και τον 6ο αι. μ.Χ.
► Μιλάνε στον «Π.Τ.» η αρχαιολόγος κα. Πουλιούδη και η Παλαιοντολόγος κα. Τσουκαλά
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΙΑ ΠΟΛΥ ωραία εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τετάρτης 22 Μαΐου στο αίθριο του Αρχαιολογικού Μουσείου, από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δράμας, κατά τη διάρκεια της οποίας αναδείχθηκαν τα παλαιοντολογικά και αρχαιολογικά ευρήματα της ακρόπολης της Πλατανιάς.
Κεντρικό θέμα της εκδήλωσης ήταν οι αρχαιολογικές και παλαιοντολογικές έρευνες στην ακρόπολη Πλατανιάς και στην ευρύτερη περιοχή της. Πρώτη ομιλήτρια ήταν η αν. διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας, προϊσταμένη Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και Μουσείων ΕΦΑ Δράμας, η οποία μίλησε για τις «Αρχαιολογικές έρευνες στην Ακρόπολη Πλατανιάς και στην ευρύτερη περιοχή της» και ακολούθως το λόγο πήρε η κα. Ευαγγελία Τσουκαλά, Ομότιμη Καθηγήτρια, Γεωλόγος – Βιολόγος – Δρ. Παλαιοντολογίας, τ. Διευθύντρια Μουσείου Γεωλογίας Παλαιοντολογίας Παλαιανθρωπολογίας η οποία μίλησε με θέμα: «Πλατανιά 7.000.000 χρόνια πριν. Παλαιοντολογία – Πηγή Ανάπτυξης».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, στην εκδήλωση παραβρέθηκε πλήθος κατοίκων της Πλατανιάς και της ευρύτερης περιοχής, ενώ χαιρετισμό απηύθυναν ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Παρανεστίου κ. Γιαϊλόγλου και ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Πλατανιάς κ. Πετρόπουλος.
Αναφερόμενη στην ομιλία της η κα. Πουλιούδη και μιλώντας στα τοπικά μέσα ενημέρωσης, σημείωσε ότι γίνεται προσπάθεια από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δράμας, ώστε να αναδειχθούν οι αρχαιότητες και να μπορούν να τις επισκέπτονται σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, αλλά και όσοι άλλοι επιθυμούν.
Όσον αφορά τα αρχαιολογικά δεδομένα στην ακρόπολη της Πλατανιάς, η κα. Πουλιούδη σημείωσε ότι αυτά «χρονολογούνται από τα προϊστορικά χρόνια της νεολιθικής εποχής μέχρι τον 6ο -7ο αι. μ.Χ. Πρόκειται για αντικείμενα καθημερινής χρήσης, νομίσματα και άλλα, όπως και παλαιοντολογικά ευρήματα».
Χαρακτηριστικά επισημαίνει το ρόλο των κατοίκων της Πλατανιάς οι οποίοι πρόσφεραν σημαντική βοήθεια κατά τη διάρκεια των ανασκαφών τα προηγούμενα χρόνια και με ιδιαίτερη γενναιοδωρία. «Είναι σημαντικό να μπορούν να καταλάβουν και να αγαπούν τον τόπο τους και το επιβεβαιώνουν με την παρουσία τους εδώ».
Όπως είπε η ίδια, «οι ανασκαφικές έρευνες κράτησαν από το 2008 μέχρι και το 2010, έγιναν επεμβάσεις, τόσο στον εσωτερικό χώρο, όσο και στην ευρύτερη περιοχή, ώστε να γίνει κατανοητό ποιος ήταν ο ρόλος της ακρόπολης. Ο χαρακτηρισμός του χώρου ως ακρόπολη, έχει δοθεί καθώς εκεί βρίσκονταν ομάδες φύλαξης ανθρώπων, για προστασία από τις βαρβαρικές επιθέσεις και γενικότερα όσων περνούσαν από εκεί. Η ακρόπολη της Πλατανιάς, ήταν ένας χώρος που αποτελούσε τμήμα του δικτύου των ακροπόλεων του σημερινού Δήμου Παρανεστίου και του Δήμου Δοξάτου».
Αυτό που τονίζει η κα. Πουλιούδη, είναι ότι, «απώτερος σκοπός ήταν ο έλεγχος της περιοχής από το Παρανέστι μέχρι και τους Φιλίππους και δρούσαν ως σημεία παρατήρησης και περιφρούρησης. Έχοντας τη δυνατότητα να παρατηρούν, έπαιρναν άμεσα σήμα από την ακρόπολη του Πολυσύκου, κοιτούσε την ακρόπολη της Αδριανής, από την Αδριανή το Κεφαλάρι και από εκεί τους Φιλίππους και έδιναν σήμα, σήμερα, σε χρόνο ρεκόρ για φίλιες ή εχθρικές επισκέψεις».
Αυτό που διευκρινίζει η ίδια, είναι ότι η ακρόπολη της Πλατανιάς, «υπήρξε και τμήμα της ρωμαϊκής αποικίας των Φιλίππων, αποτελούσε δηλαδή τμήμα της χώρας της αποικίας των Φιλίππων. Άρα, λοιπόν και επί Φιλίππου Β΄, αποτέλεσε τμήμα του πολίσματος που υπήρχε μεταξύ της ακρόπολης και του ομώνυμου οικισμού της Πλατανιάς».
«Από την περιοχή πέρασαν αρχικά οι Θράκες ως κάτοικοι, αργότερα οι Μακεδόνες μαζί με τον Φίλιππο Β΄, με ένα σημαντικό νόμισμα να ελέγχει οικονομικά την περιοχή και σε επόμενη φάση υπήρξε υπό την κατοχή των Ρωμαίων. Και τελευταία δέχθηκε πολλές βαρβαρικές επιθέσεις από τον 3ο έως και τον 6ο μ.Χ. αιώνα»
Όπως εξηγεί η κα. Πουλιούδη, «όλα αυτά τα βλέπουμε μέσα από τα ίδια τα ευρήματα καθώς επιβεβαιώνονται όλα τα παραπάνω. Το σημαντικότερο είναι επίσης, η επιβεβαίωση της ύπαρξης της γυναίκας στην ακρόπολη. Και αυτό σημαίνει ότι στο χώρο δεν υπήρχε μόνο ανδρικός πληθυσμός που προφυλάσσονταν εκεί, αλλά και γυναίκες. Και αυτό φαίνεται από τα κοσμήματα που έχουν βρεθεί εκεί, καθημερινά αντικείμενα όπως αγνίθες, χρηστικά αγγεία που επιβεβαιώνουν την κατοίκηση της ακρόπολης και από γυναίκες».
Επίσης, «στην υπώρειες της ακρόπολης βρέθηκαν και ακτέριστοι τάφοι που χρονολογούνται από τον 2ο αι. μ.Χ.».
Τσουκαλά: Τα ζώα της περιοχής πριν από 7 εκατ. χρόνια
Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία που μας δίνει η κα. Τσουκαλά, Παλαιοντολόγος, καθώς στην περιοχή της ακρόπολης της Πλατανιάς και ευρύτερα, βρέθηκαν απολιθώματα ζώων ηλικίας μέχρι και 7 εκατομμυρίων ετών.
Όπως είπε μιλώντας στα τοπικά μέσα ενημέρωσης η κα. Τσουκαλά, «η ευρύτερη περιοχή της Δράμας, έχει τεράστιο παλαιοντολογικό ενδιαφέρον. Και αυτό φαίνεται καθώς η περιοχή έχει κατοικηθεί από προϊστορικά ζώα, τα οποία στη συνέχεια εξαφανίστηκαν με την εξέλιξη αλλά και την αλλαγή του κλίματος».
Όπως σημειώνει, «η κύρια ανασκαφή που έχει φέρει και τα περισσότερα ευρήματα, είναι η περιοχή της Πλατανιάς. Ένας ευλογημένος τόπος, ο οποίος μας έδωσε στοιχεία για το πώς ήταν η παλαιοπανίδα της περιοχής πριν από 7 εκατ. χρόνια. Ακόμα και μελέτες που κάναμε στα ιζήματα, είδαμε όλη την χρονολόγηση και όλες τις φάσεις που άλλαξε το παλαιοκλίμα και η παλαιοοικολογία από τα 7 εκατ. χρόνια μέχρι σήμερα. Είναι λοιπόν μια εξαιρετική θέση αυτής της Πλατανιάς και είναι πραγματικά ευτυχές το γεγονός, ότι διατηρήθηκαν αυτά τα υπολείμματα από λείψανα των ζώων σε εκείνη την περιοχή, ώστε να έχουμε κι εμείς τους αδιαμφισβήτητους μάρτυρες του παρελθόντος».
Μια πρόταση για τουριστική διαδρομή στην προϊστορία!
Όπως εξηγεί η κα. Τσουκαλά, «δεν σταματάει εκεί όμως, καθώς έχουμε απολιθώματα από την Καλλίφυτο που είναι 5 εκατ. ετών, από το Σπήλαιο του Μααρά στο Ανώτερο Πληστόκαινο 100.000 χρόνια, το Κατάφυτο έναν άγριο ταύρο στα 23.000 χρόνια πριν και αυτό σημαίνει ότι η Δράμα έχει πλούσια προϊστορία», συμπληρώνει.
«Έτσι, θα κάνουμε μια πρόταση για μια τουριστική διαδρομή, ούτως ώστε ο κόσμος να απολαμβάνει διαχρονικά την εξέλιξη της ιστορίας, της προϊστορίας και της φυσικής ιστορίας του τόπου».
Ερωτώμενη για το ποια ήταν τα είδη ζώων που επικρατούσαν εκείνη την εποχή, η ίδια τονίζει ότι ήταν πάνω από 15 διαφορετικά είδη: «Αυτά που κυρίως έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, είναι οι μαστόδοντες, προϊστορικά προβοσκιδωτά, ο ρινόκερος της Πλατανιάς που σώζεται καταπληκτικά με πολλά απολιθώματα, η ύαινα της Πλατανιάς, το κατ’ εξοχήν ζώο κυνηγός στην περιοχή. Έχουμε επίσης επτά είδη βοοειδών από τα οποία, μία γαζέλα, είναι ένα νέο είδος σε παγκόσμιο επίπεδο. Για πρώτη φορά δηλαδή προσδιορίστηκε στην περιοχή. Επίσης, έχει βρεθεί ένα προϊστορικό ελάφι ηλικίας 7 εκατ. ετών κάτι πολύ σπάνιο, μια καμηλοπάρδαλη και μια χελώνα. Άρα έχουμε ένα πλούσιο παλαιοπεριβάλλον, που συνθέτει μια παλαιά σαβάνα».
Αυτό που χαρακτηριστικά σημειώνει ακόμα, είναι ότι «η κατάσταση απολίθωσης είναι καταπληκτική, μπορούμε να βγάλουμε πολλά συμπεράσματα και να μιλήσουμε ακόμα και για τις ιστορίες των τιτάνων και γιγάντων όπως είναι οι μαστόδοντες, που παλιά αποδιδόταν στους γίγαντες και κύκλωπες και μπορούμε να πούμε μια πολύ ωραία ιστορία. Μπορεί όλο αυτό να συνδεθεί και με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Παρανεστίου. Αυτό σημαίνει θα μπορούσε να υπάρχει μια πολύ ωραία τουριστική διαδρομή, η οποία να ξεκινάει από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Δράμας, καθώς έχει εξαιρετικά απολιθώματα, θα πηγαίνει ανατολικά, ύστερα δυτικά και μπορεί να οργανωθεί στη συνέχεια και να αξιοποιηθεί».
Ατό που τονίζει ιδιαίτερα η ίδια, είναι ότι «θα πρέπει να γίνει γνωστό τι είναι η Παλαιοντολογία και τι μπορεί να προσφέρει. Σήμερα τα παιδιά γνωρίζουν τους δεινόσαυρους. Η ελληνική πραγματικότητα δεν είναι οι δεινόσαυροι, γιατί εκείνη την εποχή εδώ ήταν ο βυθός της θάλασσας. Έχουμε όμως όσα ανέφερα ήδη και μπορούμε να πάμε στην ελληνική πραγματικότητα της προϊστορίας. Όμως, δεν υπάρχει καμιά παιδεία σε κανένα επίπεδο της εκπαίδευσης για να μάθουν τα παιδιά τι είναι τα απολιθώματα, τι είναι η γεωλογία, τι είναι η παλαιοντολογία και έτσι προσπαθούμε όλα αυτά τα χρόνια, ώστε να καταλάβει ο κόσμος τι ιστορία έχει ένα απολίθωμα και αυτό να μπορέσει να γίνει γνωστό».
