Η θεωρία περί “κυβερνησιμότητας”
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση σε “γύψο”;
Γράφει ο Δρ Μιχάλης Μλεκάνης -Δημοτικός Σύμβουλος Δράμας
Οι εκλογές για την ανάδειξη των διοικήσεων στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης το 2019 πραγματοποιήθηκαν με ένα νέο εκλογικό νόμο, που το βασικότερο νέο στοιχείο του ήταν η εκλογή των δημοτικών συμβούλων με το σύστημα της απλής αναλογικής. Για την περίπτωση, όμως, που δεν επιτυγχάνονταν η εκλογή του δημάρχου (δηλαδή εφόσον η πρώτη δημοτική παράταξη δεν συγκέντρωνε 50%), ο δήμαρχος εκλέγονταν με νέα καθολική ψηφοφορία την επόμενη Κυριακή, με υποψηφίους τους επικεφαλής των δύο πρώτων δημοτικών παρατάξεων. Στην περίπτωση αυτή ο δήμαρχος δεν διέθετε την πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο και για να διοικηθεί ο δήμος ‘επιβάλλονταν’ οι συνεργασίες δύο ή περισσότερων δημοτικών παρατάξεων. Έχοντας δύο φορείς εξουσίας (δημοτικό συμβούλιο και δήμαρχος) εκλεγμένους απευθείας από τους πολίτες, το ζητούμενο είναι τίνος η άποψη είναι επικρατέστερη, σε περίπτωση διαφωνίας. Τη λύση -εν μέρει- έδινε η κατανομή συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων στο δημοτικό συμβούλιο και στον δήμαρχο. Επομένως, η κατανομή αρμοδιοτήτων προσδιόριζε και τα όρια της εξουσίας που εκχωρούσε με την ψήφο του ο πολίτης και στους δημοτικούς συμβούλους και στον δήμαρχο. Η εκ των υστέρων, μετά τις εκλογές, στέρηση αρμοδιοτήτων από το ένα αποφασιστικό όργανο (δημοτικό συμβούλιο) και η μεταφορά τους σε άλλο αποφασιστικό όργανο (δήμαρχος ή διάφορες επιτροπές) συνιστά ξεκάθαρα στέρηση της εξουσίας που εκχώρησαν με την ψήφο τους οι πολίτες στο δημοτικό συμβούλιο. Με άλλα λόγια, ακύρωση της ψήφου των πολιτών. Ποιος έχει τέτοιο δικαίωμα σε μια ευνομούμενη δημοκρατική χώρα, όπως η Ελλάδα;
Είναι δημοκρατική και ευνομούμενη μια χώρα και λειτουργεί δημοκρατικά μια Κυβέρνηση, όταν, με μεταγενέστερους νόμους, ακυρώνει την ψήφο-επιλογή των πολιτών, ΄πλαστογραφεί΄ την εξουσιοδότηση που έχουν εκχωρήσει με την ψήφο τους στους δημοτικούς συμβούλους να αποφασίζουν για συγκεκριμένα ζητήματα που τους αφορούν και νομιμοποιεί άλλους (π.χ. τον δήμαρχο) να αποφασίζουν για θέματα που δεν έχουν την εξουσιοδότηση και την εμπιστοσύνη των πολιτών;
Τι πρέπει να σκέφτεται πλέον ο πολίτης όταν βρίσκεται μπροστά στην κάλπη των δημοτικών εκλογών και αποφασίζει ποιον θα εξουσιοδοτήσει να διοικήσει τον δήμο; Μπορεί να είναι βέβαιος ότι η εξουσιοδότηση που παρέχει με την ψήφο του θα παραμείνει σε αυτούς που ο ίδιος ο πολίτης εξουσιοδοτεί;
Επί σειρά ετών, όποτε μια Κυβέρνηση επιθυμούσε να πραγματοποιήσει κάποια αλλαγή ως προς τον τρόπο εκλογής ή διοίκησης (μεταφορά αρμοδιοτήτων) στους δήμους, προνοούσε η εφαρμογή τους να ξεκινά από τη νέα δημοτική περίοδο. Γιατί τώρα ξεπεράστηκε τόσο εύκολα αυτό που η πολιτική, νομική και ηθική τάξη και δεοντολογία επιβάλλουν. Δηλαδή, με τους ίδιους νόμους, όρους και κανόνες που διεξάγονται οι εκλογές να ασκείται και η διοίκηση των δήμων καθ’ όλη την περίοδο για την οποία εκλέχτηκαν οι διοικήσεις τους.
Ξεκάθαρα προκύπτει το ερώτημα: «γιατί δεν γίνονται σεβαστά τα απολύτως αυτονόητα και βασικές αρχές για την ομαλή λειτουργία του δημοκρατικού μας πολιτεύματος;»
Είναι ισχυρή η δικαιολογία ότι με την αφαίρεση των αρμοδιοτήτων από τους δημοτικούς συμβούλους (που τις έχουν νόμιμα και με την ψήφο και εμπιστοσύνη των πολιτών) και τη μεταβίβασή τους σε άλλους (π.χ. στον δήμαρχο) επιτυγχάνεται η “κυβερνησιμότητα” των δήμων; Πόσο μακριά είναι αυτή η “θεωρία περί κυβερνησιμότητας” από μια παλιότερη ότι ‘χρειάζεται να βάλουμε προσωρινά τη δημοκρατία σε γύψο’;
Όλοι σχεδόν οι δήμαρχοι θεώρησαν ισχυρή δικαιολογία τη θεωρία περί “κυβερνησιμότητας” και, ενώ πριν τις εκλογές διαβεβαίωναν ότι είναι έτοιμοι να λειτουργήσουν μέσα στο πλαίσιο της απλής αναλογικής και να συνεργαστούν με τις άλλες δημοτικές παρατάξεις “για το καλό των δήμων και των δημοτών”, έσπευσαν να εφαρμόσουν πιστά κάθε διάταξη που έβαζε σε “γύψο” τη λειτουργία της δημοκρατίας στους δήμους. Όλα όσα επί χρόνια υποστήριζαν ως “αυτοδιοικητικοί”, δηλαδή ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει ισχυρά “πόδια” και δεν χρειάζεται ούτε προστάτες ούτε καθοδηγητές, τα έχουν πλέον ξεχάσει;
Έχουμε, σήμερα, το παράδοξο, τα δημοτικά συμβούλια να μην αποφασίζουν αυτό που πραγματικά επιθυμεί η πλειοψηφία τους, αλλά αυτό που επιθυμεί ο δήμαρχος και η παράταξή του, αφού οι διατάξεις περί “κυβερνησιμότητας” καθιστούν τους λιγότερους αριθμητικά δημοτικούς συμβούλους της συμπολίτευσης, την μειοψηφούσα παράταξη του δημάρχου ΕΚΛΕΚΤΗ ΚΑΙ ΠΑΝΙΣΧΥΡΗ. Στη χώρα που γεννήθηκε η δημοκρατία έχουμε κατάργηση στην πράξη της βασικής αρχής της λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος, αυτή της αρχής της πλειοψηφίας!
Πόσο εύκολη φαίνεται να είναι η μετατροπή της δημοκρατίας σε ολιγαρχία!!!
Αρκεί μια θεωρία περί “κυβερνησιμότητας”!
Δικαίως θα αναρωτηθεί κάποιος, ποια ευθύνη και αρμοδιότητα έχουν πλέον το δημοτικό συμβούλιο και οι εκπρόσωποι των πολιτών, οι δημοτικοί σύμβουλοι. Η μόνη ‘τυπική’ αρμοδιότητα που έχουν σήμερα οι εκπρόσωποι των δημοτών είναι αυτή της ψήφισης του Προϋπολογισμού και του Προγράμματος Έργων. Και λέω ‘τυπική’, γιατί και αυτή η αρμοδιότητα, στην πράξη, σε ελάχιστες περιπτώσεις μπορεί να ασκηθεί αποτελεσματικά, αφού στη βούληση και την επιθυμία του δημάρχου και των ελεγχόμενων από αυτόν επιτροπών εναπόκειται η εφαρμογή του Προϋπολογισμού, όπως και η προώθηση ή όχι της εκτέλεσης των έργων που προβλέπονται στο Πρόγραμμα Έργων.
Πολλά τα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τα παραπάνω στο Δήμο Δράμας. Προτεραιότητες που τέθηκαν στον Προϋπολογισμό και στο Πρόγραμμα Έργων ακυρώνονται στην πράξη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η επισκευή του Κολυμβητηρίου και η αγορά του Στρατοπέδου Ανδρικάκη, που ενώ από το δημοτικό συμβούλιο τέθηκαν σε πρώτη προτεραιότητα, έχουν τεθεί στα “αζήτητα” από τη δημοτική αρχή και τον δήμαρχο.
Η περίπτωση της διοίκησης και της λειτουργίας της Δημοτικής Επιχείρησης ΔΕΚΠΟΤΑ είναι παράδειγμα του τραγέλαφου στον οποίο οδηγούμαστε με τις διατάξεις περί “κυβερνησιμότητας”. Μια Δημοτική Επιχείρηση που λειτουργεί ανεξέλεγκτα, προσλαμβάνει όποιον θέλει και όποτε θέλει, προχωρεί σε αναθέσεις σε όποιον θέλει και όποτε θέλει, πληρώνει όποιον θέλει και όποτε θέλει … συνεχίζει να λειτουργεί, παρά τη βούληση της πλειοψηφίας του δημοτικού συμβουλίου να κλείσει οριστικά. Με την “απίθανη” διάταξη περί “κυβερνησιμότητας” που δίνει δικαίωμα VETO στον δήμαρχο, δηλαδή να ακυρώνει απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Επισημαίνεται ότι η διάταξη που δίνει αυτό το δικαίωμα στον δήμαρχο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου και σε κάθε ευνομούμενη πολιτεία δεν θα ίσχυε για αποφάσεις που είχαν ήδη ληφθεί!
Παράλληλα και προσθετικά με τις συνέπειες της θεωρίας της “κυβερνησιμότητας”, τα έκτακτα μέτρα και οι τακτικά εκδιδόμενες Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, διαμορφώνουν ένα πολιτικό πλαίσιο, όπου, ενώ οι κατά τόπους δημοτικές αρχές αποκτούν επιπλέον δικαιώματα για λήψη αποφάσεων με κατεπείγουσα διαδικασία και χωρίς την απαιτούμενη κάθε φορά τεκμηρίωση, για τους αιρετούς των αντιπολιτεύσεων περιορίζεται η δυνατότητα παρέμβασης στις εξελίξεις.
Όλο αυτό το πλαίσιο διαμορφώνει ένα πολιτικό περιβάλλον στο οποίο η τοπική εξουσία αισθάνεται ότι ‘προστατεύεται’ από ισχυρούς “προστάτες” και συχνά αποθρασύνεται. Τελευταία, βιώνουμε τακτικά τέτοια φαινόμενα στη Δράμα (διορισμούς με κατεπείγουσα διαδικασία, παραποίηση αποφάσεων δημοτικού συμβουλίου, αναθέσεις προμηθειών και υπηρεσιών χωρίς διαγωνισμούς, επιλεκτική καθυστέρηση πληρωμής οφειλών σε ιδιώτες, αποφάσεις που ανατρέπουν την κανονικότητα και την καθημερινότητα στη λειτουργία της τοπικής κοινωνίας και της τοπικής οικονομίας κλπ). Το τραγικό της υπόθεσης είναι ότι, όταν οι πολίτες διαμαρτύρονται, η Δημοτική Αρχή, που κατά κανόνα έχει λάβει μόνη της αυτές τις αποφάσεις με την απόλυτη πλειοψηφία που έχει (χάρη στη θεωρία περί “κυβερνησιμότητας”) στα Διοικητικά Συμβούλια των Νομικών Προσώπων και στις διάφορες Επιτροπές, αποδίδει την ευθύνη (αδιάντροπα και ψευδώς !!!) στην πλειοψηφία που έχουν οι αντιπολιτεύσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Ως δημοτικός σύμβουλος της αντιπολίτευσης, θεώρησα καθήκον μου την αποκατάσταση της αλήθειας και την απόδοση των ευθυνών εκεί που πραγματικά ανήκουν. Επίσης, θεώρησα υποχρέωσή μου να καταδικάσω δημόσια τις αποφάσεις που μου στέρησαν την εξουσιοδότηση που μου έδωσαν με την ψήφο τους οι συνδημότες μου. Εδώ βρίσκεται και η σκοπιμότητα να δημοσιοποιήσω τις απόψεις μου. Να ενημερωθούν οι συνδημότες μου για όλα αυτά τα παράδοξα που βιώνουμε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Απευθύνομαι, λοιπόν, πρώτα στους αιρετούς της Αυτοδιοίκησης που τώρα βρίσκονται στη διοίκηση των δήμων και, “μεθυσμένοι” από το “κρασί” της εξουσίας που απλόχερα τους χαρίζεται με τα περί “κυβερνησιμότητας” νομοθετήματα, αγνοούν (;) ότι, με την αποδοχή και υποστήριξη των αποφάσεων περιορισμού της εξουσίας του δημοτικού συμβουλίου, μετατρέπονται σε θύτες που θυσιάζουν τη δημοκρατική λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο ‘βωμό’ που στήνει η Κεντρική Εξουσία. Θέλουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση να αποφασίζουν οι πολλοί ή οι λίγοι; Τα λόγια και τις πράξεις τους, ως πολιτικά πρόσωπα, πρέπει να τα διακρίνει η συνέπεια ή όχι;
Απευθύνομαι και στους πολίτες, και ιδιαίτερα στους Δραμινούς, γιατί πρέπει να γνωρίζουν ότι οι δημοτικοί σύμβουλοι που επέλεξαν να τους εξουσιοδοτήσουν για να αποφασίζουν ‘εξ ονόματός τους’, δεν έχουν πλέον αυτό το δικαίωμα. Τους το στέρησαν με νομοθετήματα χάριν της “κυβερνησιμότητας”. Την εξουσιοδότησή τους την ‘καπηλεύονται’ οι δημοτικοί σύμβουλοι της συμπολίτευσης. Αυτοί που, ενώ οι δημότες τους έδωσαν την εντολή να συνεργαστούν, ευνοημένοι από τη θεωρία περί “κυβερνησιμότητας”, ‘απολαμβάνουν’ την εξουσία, αδιαφορώντας για τη βούληση της πλειοψηφίας των πολιτών.
Απευθύνομαι στους συμπολίτες μου, που έφυγαν με ήσυχη τη συνείδησή τους από την κάλπη, θεωρώντας ότι έκαναν σωστά το καθήκον τους, και τους λέω ότι πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα ανήσυχοι και θυμωμένοι, γιατί η ψήφος τους ακυρώθηκε και ως δημοτικός σύμβουλος, που με την ψήφο τους με εξουσιοδότησαν, δεν έχω πλέον το δικαίωμα (τη δυνατότητα) να τους εκπροσωπώ. Και αυτό έγινε με τα νομοθετήματα περί “κυβερνησιμότητας”.
Τους καλώ, όταν θα ξαναβρεθούμε μπροστά στην κάλπη και θα ζυγίζουμε τα σωστά και τα λάθη για να αποφασίσουμε που θα δώσουμε την ψήφο μας, να συνυπολογίσουμε και όλα όσα γράφτηκαν παραπάνω.
Να λάβουμε υπόψη μας, ιδιαίτερα, ότι ανάμεσα σε αυτούς που ζητούν την ψήφο μας βρίσκονται και υποψήφιοι που με ικανοποίηση απολαμβάνουν να αποφασίζουν για εμάς χωρίς να τους έχουμε εξουσιοδοτήσει για αυτό !!!
