Μιλάει στον «Π.Τ.»  υποδιευθύντρια κα. Αλατζιά

Το έθιμο με το γαϊτανάκι αναβίωσαν

χθες μαθητές και μαθήτριες

του 2ου Δημοτικού Σχολείου Δράμας

Ένα έθιμο που κρατάει από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και φτάνει μέχρι τις μέρες μας

Του Θανάση Πολυμένη

ΤΟ ΓΑΪΤΑΝΑΚΙ είναι έθιμο που έχει να κάνει με χορό και χορεύεται κυρίως κατά την περίοδο της Αποκριάς. Αυτοί που συμμετέχουν σ’ αυτό, χορεύουν γύρω από ένα κοντάρι, όπου επάνω του δένονται δώδεκα πολύχρωμες κορδέλες, οι οποίες κατά τη διαδικασία του χορού, τυλίγονται γύρω από το κοντάρι. Οι δώδεκα κορδέλες αντιπροσωπεύουν τους 12 μήνες του χρόνου, και η λεκτική του ρίζα είναι από τη λέξη «γαϊτάνιν» που σημαίνει κορδόνι, ή μεταξωτό κορδόνι.

Προέρχεται από τα ελληνιστικά χρόνια, μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από την ελληνιστική λέξη γαϊτάνη. Χωρίς να είμαστε βέβαιοι για την ετυμολογία της, η ονομασία της έχει να κάνει με την πόλη Gaeta της Ιταλίας, ιωνική αποικία των Σαμίων, γνωστή για την παραγωγή κορδέλας. Οι κορδέλες συνήθως ήταν από βαμβάκι, μαλλί ή μετάξι και αποτελούσαν διακοσμητική πινελιά των φορεμάτων.

Οι κορδέλες που τυλίγονται γύρω από το κοντάρι είναι πολύχρωμες και όπως οι χορευτές γυρίζουν γύρω του, αυτές τυλίγονται και σχηματίζουν ένα όμορφο και πολύχρωμο σχέδιο. Είναι από τα λίγα έθιμα που έμειναν να τηρούνται κατά το τέλος των Αποκριών και συμβολίζει τον χορό της αγάπης και της συμφιλίωσης, καθώς έτσι πλέκονται και δένονται όλες οι παρεξηγήσεις του χρόνου, μέχρι την επόμενη χρονιά που θα ξετυλιχθεί και θα πλεχθεί εκ νέου.

Για να παιχτεί το γαϊτανάκι χρειάζονται 13 άτομα, όπου ο ένας κρατάει το κοντάρι και οι 12 από μία κορδέλα – γαϊτάνη, όσοι και οι μήνες.

Το 2ο Δημοτικό Σχολείο

Το 2ο Δημοτικό Σχολείο Δράμας, πιστό στην παράδοση και στην αναβίωση ορισμένων από τα σημαντικά έθιμα, αναβίωσε φέτος το γαϊτανάκι, στο οποίο συμμετείχαν όλα τα παιδιά, όλοι οι μαθητές και οι μαθήτριες του σχολείου. Μετά από την αναβίωση του εθίμου της Ειρεσιώνης τα Χριστούγεννα και τα κάλαντα του Ομήρου, χθες Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου, αναβίωσε το έθιμο με το γαϊτανάκι.

Μιλώντας στον «Π.Τ.» η υποδιευθύντρια κα. Χρύσα Αλατζιά, σημειώνει αρχικά: «Είναι το δεύτερο στη σειρά έθιμο που αναβιώνει το σχολείο μας μετά από την Ειρεσιώνη τα Χριστούγεννα» και συνεχίζει: «Το γαϊτανάκι έχει τις ρίζες του κι αυτό από πολύ παλιά. Στην Ελλάδα ήρθε από τους πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας και το όνομά του προέρχεται από την ελληνιστική λέξη γαϊτάνη κι εμείς ως λαός που αγαπάμε τα υποκοριστικά το κάναμε γαϊτανάκι». Όπως σημειώνει, «γαϊτάνη είναι οι μεταξωτές κορδέλες και η λέξη προέρχεται από τα ελληνιστικά χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου».

Όπως εξηγεί η κα. Αλατζιά, «είναι ένα έθιμο που το οικειοποιηθήκαμε πάρα πολύ εύκολα, γιατί αρμόζει στη νοοτροπία και φιλοσοφία του Έλληνα. Ο κύκλος που χορεύεται, είναι ο κύκλος της ζωής, από τη χαρά στη λύπη, από το χειμώνα στην άνοιξη και το αντίθετο. Οι 12 κορδέλες, οι 12 χορευτές συμβολίζουν τους μήνες του χρόνου εναλλάσσονται ή τις ώρες που είναι οι νηκτικές θεότητες του χρόνου. Και όλο αυτό μας δίνει όλη την ομορφιά και όπως γίνεται στις Αποκριές, είναι πολύ κοντά με τα ανθεστήρια, τη γιορτή του θεού Διονύσου που γιορταζόταν για τρεις ημέρες, μετά από δύο πανσελήνους από το χειμερινό ηλιοστάσιο».

Η κα. Αλατζιά σημειώνει ακόμα ότι συμμετέχουν και τα 11 τμήματα του σχολείου και ότι η συνεργασία με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων «είναι εξαιρετική, είναι αρωγοί, βοηθοί σε οτιδήποτε θελήσουν. Η συμμετοχή των παιδιών έγινε με μεγάλη χαρά από τα ίδια», ενώ τέλος στα μέσα Μαρτίου οι μαθητές και οι μαθήτριες θα αναβιώσουν τα «χελιδονίσματα».