Για καρποφορία και ευετηρία

Το έθιμο του Χαλαζία για προστασία

από το χαλάζι στο Περιθώρι Δράμας

Μιλάει στον «Π.Τ.» ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Περιθωρίου κ. Αμαραντίδης

Του Θανάση Πολυμένη

ΤΟ ΕΘΙΜΟ του Χαλαζία πραγματοποιήθηκε χθες Πέμπτη της Δικαινησίμου 24 Απριλίου, στο Περιθώρι του Δήμου Κ. Νευροκοπίου.

Το έθιμο του Χαλαζία, στόχο έχει την καρποφορία, ευετηρία, καλή σοδειά, αλλά και για να μην ρίξει χαλάζι στα χωράφια και αναβιώνει κάθε χρόνο, εδώ και πάνω από έναν αιώνα.

Όπως επισημαίνει μιλώντας στον «Π.Τ.» ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Περιθωρίου κ. Γεώργιος – Χρήστος Αμαραντίδης, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Περιθωρίου, «είναι ένα έθιμο που έχουμε βρει από τους προγόνους μας και το κρατάμε ακόμα και σήμερα, το οποίο προστατεύει την περιοχή μας από το χαλάζι για να μην καταστρέψει τις καλλιέργειες».

Κατά το έθιμο, όπως εξηγεί ο κ. Αμαραντίδης, «γυρνάμε τα βουνά με μια συγκεκριμένη διαδρομή, κατά την οποία ανοίγουμε μια τρύπα στα δέντρα και βάζουμε αντίδωρο με θυμίαμα και το κλείνουμε μια πέτρα ψάλλοντας το Χριστός Ανέστη για να προστατευτούμε από το χαλάζι».

Αυτό που χαρακτηριστικά σημειώνει ο ίδιος, είναι ότι «στη διαδρομή αυτή που είναι περίπου 14 χιλιόμετρα από χωράφια και βουνά, συμμετέχουν και παιδιά» και μάλιστα χθες ο μικρότερος ήταν ένας 4χρονος και ο μεγαλύτερος 75 χρονών. Η χθεσινή πορεία πάντως ξεκίνησε με κρύο, συννεφιά και λίγη βροχή, ενώ στη συνέχεια έβγαλε ήλιο και είναι χαρακτηριστικό ότι, το έθιμο αναβιώνει με οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες και δεν αναβάλλεται για άλλη μέρα.

Η διαδρομή ξεκινάει από τον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου, «με την ευχή του πατέρα Φώτιου και μπαίνουν μέσα στο βουνό ψάλλοντας το Χριστός Ανέστη. Καθ’ όλη τη διάρκεια του εθίμου, οι καμπάνες στο χωριό χτυπάνε χαρμόσυνα και κάνουμε στάσεις σε όλα τα εξωκκλήσια που συναντάμε στο δρόμο μας».

Η πορεία καταλήγει στο εξωκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, όπου εκεί τους περιμένουν από την Εκκλησιαστική Επιτροπή για να τους κεράσουν ένα έδεσμα και μετά από λίγη ώρα ξεκούρασης, γυρνούν από τον ίδιο δρόμο μέχρι τον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου.

Αυτό που τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Αμαραντίδης, είναι ότι «πρόκειται για μια μοναδική εμπειρία, γιατί βλέπουμε ότι ακόμα και τα πιο μικρά παιδιά είναι κάθε χρόνο μαζί μας και διατηρούν το έθιμο ζωντανό».

«Ο Χαλαζίας»

Ο «Χαλαζίας», είναι ένα παλιό έθιμο που οι σημερινοί κάτοικοι το έχουν βρει και το ακολουθούν από τους προγόνους τους. Τα παλαιότερα χρόνια, πριν έρθουν πρόσφυγες με την ανταλλαγή των πληθυσμών, στην περιοχή ζούσαν μόνο ντόπιοι πληθυσμοί. Τότε, επειδή υπήρχαν διάφορες διαμάχες με τα διπλανά χωριά, σε μια προσπάθεια να οχυρώσουν τα χωράφια τους, να ξεχωρίσουν τα σύνορα του ενός χωριού από το άλλο, αλλά και να βοσκάνε τα ζώα τους σε άλλα χωράφια, έχτιζαν εκκλησάκια. Με τη λογική ότι ένα εκκλησάκι δεν το γκρεμίζει κανένας. Και αυτά τα εκκλησάκια οριοθετούσαν τα σύνορα του χωριού.

Σύμφωνα με το έθιμο, πέντε μέρες μετά το Πάσχα, οι κάτοικοι της περιοχής, ψέλνοντας το Χριστός Ανέστη και κρατώντας εικόνες από το Ιερό της κεντρικής εκκλησίας, περνάνε απ’ όλα τα εκκλησάκια, αλλά και από τα μνήματα.

Χαρακτηριστικό του εθίμου είναι ότι, στο δρόμο τους, όπου βρουν καρποφόρα δέντρα, ανοίγουν τρύπα στον κορμό του δέντρου με μια αρίδα και βάζουν μέσα το λεγόμενο νάμα που το έχει διαβάσει ο παπάς το πρωί. Είναι ένα κομμάτι αντίδωρο και ξανακλείνουν την τρύπα με γνήσιο κερί. Αυτό σημαδεύει κάθε χρόνο τα καρποφόρα δέντρα, γνωρίζοντας ότι αυτά είναι και τα σύνορα του χωριού.

Σήμερα, το έθιμο αυτό έχει μια ακόμα έννοια, καθώς οι κάτοικοι του Περιθωρίου κατά κύριο λόγο είναι αγρότες και αυτή την εποχή σπέρνουν κυρίως πατάτες. Με τη λιτανεία αυτή γύρω από το χωριό, επιδιώκουν εσοδεία και να μην ρίξει χαλάζι και γενικώς να μην υπάρχει κακοκαιρία ώστε να μην χαλάσουν οι καλλιέργειες στα χωράφια.

Το όνομα «χαλαζία» βγαίνει από το χαλάζι, μιας και οι παλαιότεροι έλεγαν ότι είναι η γιορτή του χαλαζιού, να μην ρίξει χαλάζι στα χωράφια.