Αφιέρωμα στο Πνευματικό Κέντρο Δοξάτου Δράμας
«Το “εύφημον Δοξάτον” της ακμής
και της προόδου έχει εδραιωθεί
στην εθνική συλλογική μνήμη
ως το “Ηρωικόν Δοξάτον”»
Μιλάει στον «Π.Τ.» η πρόεδρος του Πολιτιστικού και Μορφωτικού Συλλόγου Δοξάτου κα. Μαρία Ζαφειροπούλου
Του Θανάση Πολυμένη
ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ φορά φέτος, οι εκδηλώσεις για τις σφαγές του Δοξάτου στις 30 Ιουνίου 1913, είχαν διευρυμένο χαρακτήρα. Με στόχο, οι εκδηλώσεις αυτές, να αποτελέσουν αφενός «έναυσμα μια διαδικασίας παιδευτικής» και αφετέρου την ανάδειξη της λειτουργίας του Δοξάτου, «ως κέντρου ειρηνικής, οικονομικής και πολιτιστικής δημιουργίας».
Με αυτό το σκεπτικό, ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Δοξάτου, τιμώντας την ιστορική και πνευματική πορεία του τόπου, καθιερώνει τις εκδηλώσεις με κεντρικό τίτλο: «Μνήμες Ψυχών».
Στο πλαίσιο ανάδειξης της ιστορίας της περιοχής, αλλά και γενικότερα της σημαντικής δραστηριότητας του Πολιτιστικού και Μορφωτικού Συλλόγου Δοξάτου (Π.Μ.Σ. Δοξάτου) και του Πνευματικού Κέντρου (Π.Κ.) το οποίο στεγάζει την μεγάλη αυτή προσπάθεια, αλλά και την ιστορία της ιστορικής κωμόπολης, ο «Π.Τ.» προβαίνει στο σημερινό αφιέρωμα.
Στόχος του μικρού – σε σχέση πάντα με την μεγάλη ιστορία του τόπου – αυτού σημειώματος, είναι να αναδεχθεί έστω και στο ελάχιστο, το σημαντικό έργο, μέσα από το οποίο γίνεται ιδιαίτερη προσπάθεια διατήρησης της ιστορικής, κοινωνικής και επαγγελματικής κληρονομιάς του Δοξάτου.
Μια κωμόπολη, η οποία υπέστη τα πάνδεινα από τους Βούλγαρους κατακτητές σε τρεις διαφορετικές ιστορικές περιόδους – βουλγαρικές κατοχές: Το 1912 – 1913, 1916 – 1918 και 1941 – 1944.
Προκειμένου αυτό το αφιέρωμα να πάρει σάρκα και οστά, μιλήσαμε με την πρόεδρο του Π.Μ.Σ. Δοξάτου κα. Μαρία Ζαφειροπούλου, η οποία μάς δίνει όλες τις πληροφορίες που αναφέρονται παρακάτω και η οποία εξηγεί αρχικά ότι μιλάει εκ μέρους όλου του Διοικητικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) του Συλλόγου, το οποίο απαρτίζεται από: Πρόεδρος, Μαρία Ζαφειροπούλου – Αντιπρόεδρος, Παναγιώτης Μυτελέτσης – Γ. Γραμματέας, Δουκένη Λύρατζη – Ταμίας, Σταυρούλα Καραβαγγέλη – Μέλη, Ιορδάνα Γιαηλίδου – Γεωργία Πόπτσια – Ελένη Σερέτη.
Το Πνευματικό Κέντρο
Το Πνευματικό Κέντρο (Π.Κ.) Δοξάτου και ο Π.Μ.Σ. Δοξάτου, έχουν άμεση και αλληλένδετη σχέση. Όπως σημειώνει η κα. Ζαφειροπούλου, ο Σύλλογος φιλοξενείται και στο ιστορικό κτίριο του Π.Κ., το φροντίζει και μέσα απ’ αυτό κάνει ιδιαίτερες προσπάθειες για την ανάδειξη της κάθε είδους κληρονομιάς του Δοξάτου: Ιστορικής, κοινωνικής και πολιτιστικής.
Το Πνευματικό Κέντρο Δοξάτου, στεγάζεται σε ένα τριώροφο διατηρητέο κτίριο που βρίσκεται στο κέντρο της κωμόπολης. Αποτελεί ένα πραγματικό κόσμημα και είναι από τα παλαιότερα και ελάχιστα κτίρια που διασώθηκαν από την ολέθρια καταστροφή και τη φωτιά που ξέσπασε στο Δοξάτο κατά το 1913. Εξ ου και για τα γεγονότα εκείνης της αποφράδας ημέρας, στις 30 Ιουνίου 1913, μια μέρα πριν από την απελευθέρωση της Δράμας από τον Νικόλαο Μιχαλόπουλο (Αρκαδικό), τα τελευταία χρόνια ονομάζονται και ως «ολοκαύτωμα του Δοξάτου».
Το κτίριο αποτελούσε την κατοικία της οικογένειας Χατζηαργυριάδη, ενός σημαντικού καπνέμπορα της περιοχής και της εποχής εκείνης. Για πολλά χρόνια είχε εγκαταλειφθεί και είχε περιπέσει σε άσχημη κατάσταση. Το κτίριο αποκτήθηκε από το Δήμο Δοξάτου από τον αείμνηστο δήμαρχο Χρήστο Φουτσιτζή το 2001 και ξεκίνησε η ανακαίνισή του με χρηματοδότηση ενός σχετικού προγράμματος.
Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν επί δημαρχίας του αείμνηστου δημάρχου Δοξάτου, Νίκου Παπαδόπουλου και από το 2007 φιλοξενείται και στεγάζεται σ’ αυτό ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος (Π.Μ.Σ.) Δοξάτου μαζί με τις μόνιμες εκθέσεις.
Οι εκθέσεις
Στις μόνιμες εκθέσεις του Πολιτιστικού και Μορφωτικού Συλλόγου Δοξάτου και του Πνευματικού Κέντρου, μπορεί κανείς να δει όλη την ιστορία του Δοξάτου, η οποία βασίζεται κυρίως στις τρεις βουλγαρικές κατοχές, όπως και την κοινωνική, πολιτιστική, αλλά και πνευματική ζωή του τόπου.
Όπως μας πληροφορεί η κα. Ζαφειροπούλου, στον ισόγειο χώρο, στεγάζονται οι τρεις σημαντικές νεότερες ιστορικές περίοδοι του Δοξάτου, που αφορούν τις βουλγαρικές κατοχές του 1912 – 1913, του 1916 – 1918 και του 1941 – 1944.
Όσον αφορά την περίοδο της πρώτης βουλγαρικής κατοχής και τις σφαγές και το κάψιμο του χωριού το 1913, υπάρχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Το 2013, ο Π.Μ.Σ. αγόρασε τα δικαιώματα χρήσης των φωτογραφιών από την Γεννάδιο Βιβλιοθήκη για να μπορεί να τις χρησιμοποιεί.
Σημαντική ήταν επίσης και η προσφορά σε φωτογραφικό υλικό, δημοσιεύματα και άλλα ντοκουμέντα της περιόδου του 1913, των κ. Στράτου Κασμερίδη, Μιχάλη Βαβουλίδη, κα. Χριστίνας Βαμβούρη και του αείμνηστου προέδρου της Φιλοτελικής Εταιρείας Δράμας, Θανάση Κάζη, τα οποία εκτίθενται στο χώρο.
Η εκτέλεση του 1941
Όπως σημειώνει η κα. Ζαφειροπούλου, από την εκτέλεση του 1941 δεν υπάρχει φωτογραφικό υλικό, παρά μόνο ορισμένο υλικό από την ανακομιδή των λειψάνων. Υπάρχουν επίσης τα πρόσωπα όσων εκτελεσθέντων δηλώθηκαν. Δηλαδή εκεί υπάρχουν 189 φωτογραφίες, αλλά οι εκτελεσθέντες είναι πολύ περισσότεροι. Ίσως κάποιοι δεν είχαν δηλωθεί ή και να μην υπήρχε κάποιος συγγενείς να τους δηλώσει, ή να μην υπήρχε φωτογραφία τους. Η έκθεση αυτή είναι μόνιμη, την επισκέπτονται πολλά σχολεία, σύλλογοι και μεμονωμένοι επισκέπτες.
Πινακοθήκη και δανειστική βιβλιοθήκη
Στον πρώτο όροφο, υπάρχει μόνιμη πινακοθήκη και δανειστική βιβλιοθήκη. Η δανειστική βιβλιοθήκη λειτουργεί καθαρά σε εθελοντική βάση από φίλους και μέλη του Συλλόγου και περιλαμβάνει περίπου 4.000 τίτλους. Ορισμένα απ’ αυτά τα βιβλία, αντιστοιχούν σε παλιές και σπάνιες εκδόσεις, ενώ άλλοι νεότεροι τίτλοι βιβλίων, ανταποκρίνονται στις καθημερινές ανάγκες των αναγνωστών.
Όσον αφορά την πινακοθήκη, πρόκειται επίσης για μια μόνιμη έκθεση πινάκων, η οποία φιλοξενεί ζωγραφικά έργα σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
Σύμφωνα με την κα. Ζαφειροπούλου, το μεγαλύτερο μέρος της πινακοθήκης έγινε χάρη στις ενέργειες της συμπολίτισσάς μας κας Μαίρης Καρατζόγλου, η οποία ζει στην Αθήνα. Η ίδια, πλησίασε αρκετούς καλλιτέχνες ώστε να δωρίσουν έργα τους για να δημιουργηθεί αυτή η έκθεση.
Εκεί υπάρχουν έργα του ιατρού Δημήτρη Χιωτόπουλου, ορισμένα από τα οποία έχουν θέμα το άλογο μιας και υπάρχει σύνδεση του Δοξάτου με το άλογο και τις ιπποδρομίες.
Υπάρχουν επίσης έργα του Θόδωρου Ντόλατζα, Παιδοχειρουργού, του οποίου οι πίνακες έχουν να κάνουν με την αρχιτεκτονική κληρονομιά και τα σπίτια του Δοξάτου.
Επίσης υπάρχουν μεταξοτυπίες και λιθογραφίες σύγχρονων Ελλήνων ζωγράφων τους οποίους πλησίασε η κα. Μαίρη Καρατζόγλου και χάρισαν από ένα έργο τους και στους περισσότερους αναφέρεται η φράση: «Για το Δοξάτο». Τα έργα αυτά είναι των: Μυταρά, Σταθόπουλου, Δρόσου, Καρρά, Γεωργιάδη, Λαζόγκα κ.α.)
Επίσης, υπάρχουν πίνακες της Τζένης Δρόσου, της συνεργάτιδας του Γιάννη Ρίτσου, η οποία είχε εικονογραφήσει βιβλία του. Επί δημαρχίας Χρ. Φουτσιτζή, είχε γίνει μια εκδήλωση για τον Γιάννη Ρίτσο, είχε παραβρεθεί η Τζένη Δρόσου και χάρισε έργα της στην πινακοθήκη.
Παράλληλα, φιλοξενούνται και έργα τοπικών καλλιτεχνών όπως της κας. Ελένης Σαμαρά, της κας Ελένης Κεχαγιόγλου και του κ. Γιώργου Μυλωνά.
Έργα του Γιάννη Νάνου
Η τελευταία και πιο καινούρια αίθουσα, δημιουργήθηκε χάρη στη δωρεά του Δραμινού επιχειρηματία κ. Άρη Θεοδωρίδη και αφορά αποκλειστικά έργα και πίνακες του Δραμινού Αρχιτέκτονα και ζωγράφου Γιάννη Νάνου, οι οποίοι είναι αφιερωμένοι στην αρχιτεκτονική του Δοξάτου. Οι πίνακες αυτοί αγοράστηκαν, ψηφιοποιήθηκαν από το Σύλλογο και εκτίθενται στον χώρο. Χάρη σ’ αυτούς τους πίνακες, εκδόθηκε και το Λεύκωμα για την «Αρχιτεκτονική Κληρονομιά του Δοξάτου», χορηγία της ΑΜΚΕ ΚΥΚΛΩΨ Δράμας
Ενδύματα
Στον χώρο, φιλοξενούνται πέντε προθήκες, όπου φυλάσσονται ενδύματα που φορούσαν πριν το 1913 και χαρίστηκαν στο Σύλλογο από τις οικογένειες.
Στο τελευταίο όροφο, βρίσκεται η λαογραφική συλλογή του Δοξάτου, η οποία αποτελείται από αντικείμενα που έχουν συγκεντρωθεί από διάφορα σπίτια ή τα έχουν προσφέρει φίλοι του Συλλόγου, γιατί ξέρουν ότι εκεί θα βρουν την κατάλληλη θέση.
Επίσης, στον τελευταίο όροφο, λειτουργεί και η έκθεση με τα εργαλεία του καπνού, όπου απεικονίζεται ένα σπίτι του περασμένου αιώνα, ενώ υπάρχουν και πολλά αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν στην καλλιέργεια του καπνού.
Πληροφοριακά να σημειώσουμε ότι, τις εκθέσεις στο Πνευματικό Κέντρο Δοξάτου, επισκέπτονται αρκετά σχολεία και σύλλογοι αλλά και μεμονωμένα άτομα. Όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να επικοινωνούν στο τηλέφωνο 6972082775.
Μια πορεία 40 χρόνων
Ερωτώμενη για το πόσο σημαντικό είναι το Πνευματικό Κέντρο για το ίδιο το Δοξάτο και την ιστορία της περιοχής, η κα. Ζαφειροπούλου επισημαίνει ότι «σε όλο το σημερινό Δήμο Δοξάτου, συγκεντρωμένο υλικό υπάρχει μόνο στο Πνευματικό Κέντρο και αφορά κυρίως στο Δοξάτο. Και αυτό έγινε χάρη στις προσπάθειες της σαραντάχρονης ιστορίας του Συλλόγου και βέβαια τίποτα απ’ όλα αυτά δεν έγινε σε μια μέρα. Εδώ και 40 χρόνια, ο Σύλλογος συνεχίζει να συγκεντρώνει ό,τι νομίζει πως είναι πολύ σημαντικό για την ιστορία του, και πρέπει να διαφυλαχθεί. Εκτός απ’ αυτό, το άλλο που υπάρχει είναι η Καπναποθήκη στον Άγιο Αθανάσιο, η οποία λειτουργεί επίσης ως εκθεσιακός χώρος.
Για εμάς είναι πολύ σημαντικά όλα αυτά, όπου είναι συγκεντρωμένη η λαογραφική ιστορία του Δοξάτου» λέει η πρόεδρος του Π.Μ.Σ. και τονίζει: «Είμαστε ευγνώμονες που ο Δήμος μας έχει παραχωρήσει το κτίριο αυτό. Θέλοντας να δείξουμε αυτή την ευγνωμοσύνη μας, το διατηρούμε σε μια άριστη κατάσταση. Σε καθημερινή και εθελοντική βάση, προσπαθούμε τα μέλη του Συλλόγου και φίλοι να το έχουμε σε μια καλή κατάσταση».
Εκδόσεις
Ο Π.Μ.Σ. Δοξάτου, παρουσιάζει επίσης και ένα σημαντικό εκδοτικό έργο. Όπως αναφέρει η κα. Ζαφειροπούλου, «ο Σύλλογός μας είναι ενεργός εδώ και 40 χρόνια. Όλα αυτά τα χρόνια προσπαθεί – όπως όλοι οι Σύλλογοι – να διασώσει και να μεταδώσει τα ήθη και τα έθιμα του τόπου. Έχουμε αρκετές εκδόσεις, έχουμε κάνει δύο ημερίδες για την ιστορία και τη λαογραφία του Συλλόγου, το 2007 και το 2013.
Κάθε χρόνο εκδίδουμε το επίσημο ημερολόγιο του Συλλόγου που φροντίζουμε να έχει ένα θέμα κυρίως με τη λαογραφία όπως για παράδειγμα τα έθιμα του γάμου, τον παιδικό βίο, τα παιδικά παιχνίδια, την καπνοκαλλιέργεια. Κάθε χρόνο δεν είναι ένα απλό ημερολόγιο, αλλά ένα ημερολόγιο που θα αφήσει ένα αποτύπωμα και θα έχει κάποιες καταγραφές».
Σημαντική έκδοση αποτελεί επίσης το λεύκωμα με τίτλο «Η Αρχιτεκτονική Κληρονομιά του Δοξάτου Δράμας», που αποτελεί χορηγία της ΑΜΚΕ ΚΥΚΛΩΨ του κ. Θεοδωρίδη.
Πρόκειται για μια καλαίσθητη έκδοση 86 σελίδων, στην οποία περιέχονται αποκλειστικά σχέδια του συντοπίτη μας αρχιτέκτονα, σχεδιαστή και ζωγράφου Γιάννη Νάνου. Στο λεύκωμα υπάρχουν εισαγωγικά σημειώματα, αρχικά από το Δ.Σ. του Π.Μ.Σ. Δοξάτου, ενώ τον πρόλογο έχει γράψει ο κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, στο βιβλίο αναφέρονται ένα – ένα τα διάφορα κτίρια που παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, καθώς και ένα κείμενο με την ιστορία του. Τα ιστορικά αυτά κτίρια, στην πλειοψηφία τους κατοικούνται ακόμα και σήμερα και ένα – δυο μόνο είναι ακατοίκητα.
Επίσης, έχει εκδοθεί ένα βιβλίο, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται συνταγές που έχουν δώσει οι Δοξατινές και με γενικό τίτλο: «Όσα γευτήκαμε και αγαπήσαμε», καθώς και ένα βιβλίο με τίτλο: «Αστικές Ενδυμασίες Δοξάτου – Χαράς Ενθυμήματα», το οποίο είναι αφιερωμένο στα ενδύματα που φορούσαν παλαιότερα οι Δοξατινοί.
Και ακόμα, μια έκδοση η οποία αναφέρεται στα σχολεία του Δοξάτου και πρόκειται για μια εργασία του Δραμινού εκπαιδευτικού και συγγραφέα κα. Ευάγγελου Καρσανίδη.
«Μνήμη Ψυχών»
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, για πρώτη φορά ο Π.Μ.Σ. Δοξάτου, με αφορμή την ημέρα Μνήμης των σφαγών του Δοξάτου το 1913, αποφάσισε να διευρύνει τις εκδηλώσεις αυτές, πέρα από τις θρησκευτικές που τελούνται κάθε χρόνο.
Όπως εξηγεί η κα. Ζαφειροπούλου, «η ιδέα αυτή ξεκίνησε όταν, πριν από δύο χρόνια ο Σύλλογος Καλαβρύτων μας κάλεσε να παραστούμε στις δικές τους εκδηλώσεις Μνήμης. Βλέποντας τι γίνεται εκεί και τι μεγάλη προσπάθεια κάνουν για να αναδείξουν τη δική τους ιστορία, το Δ.Σ. του Συλλόγου μας, αποφάσισε να επεκτείνει όσο γίνεται περισσότερο, τις εκδηλώσεις Μνήμης πέραν των θρησκευτικών εκδηλώσεων. Πέραν του καθιερωμένου μνημοσύνου, να κάνουμε και κάποιες άλλες δράσεις, οι οποίες θα βοηθούν στην ιστορική μνήμη και κυρίως αυτό να περάσει στα παιδιά».
Για το λόγο αυτό και προκειμένου να μπορέσει ο Σύλλογος να ανταποκριθεί στις εκδηλώσεις αυτές με τον κεντρικό τίτλο «Μνήμη Ψυχών», απέστειλε επιστολή προς την Περιφέρεια ΑΜΘ και την Αντιπεριφέρεια Δράμας και το Δήμο Δοξάτου.
Όπως χαρακτηριστικά λέει η ίδια, «με έγγραφό μας, ζητήσαμε τη βοήθεια από την Περιφέρεια και την Αντιπεριφέρεια και από τη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Δήμου Δοξάτου (ΔΗΚΕΔΗΔ), ώστε να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε. Ανταποκρίθηκαν όλοι και από φέτος ενέταξαν στην προγραμματική σύμβαση που υπογράφει η ΔΗΚΕΔΗΔ Δοξάτου με την Περιφέρεια και τις εκδηλώσεις μνήμης με γενικό τίτλο «Μνήμες Ψυχών». Σκοπός μας είναι, αυτές οι εκδηλώσεις να διευρυνθούν ακόμα περισσότερο ώστε το Δοξάτο να γίνει ένα κέντρο ειρήνης».
Στην επιστολή αυτή αναφέρονται τα παρακάτω:
[Αξιότιμοι κύριοι,
Ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Δοξάτου, στην επί 40ετή αδιάλειπτη λειτουργία του, υπηρετεί και προβάλλει με ευλαβική προσήλωση τη λαμπρή ιστορία του μαρτυρικού τόπου.
Μέριμνα του συλλόγου, που χαίρει σεβασμού και εκτίμησης μεταξύ φίλων και μελών, είναι η προβολή της ιστορικής και πνευματικής πορείας του τόπου μας αλλά και της πολιτισμικής του συνεισφοράς στην ιστορία της Ανατολικής Μακεδονίας.
Το ”εύφημον Δοξάτον” της ακμής και της προόδου, το συνδεδεμένο με τον πλούτο και τη δόξα των ανθρώπων και των έργων τους, έχει εδραιωθεί στην εθνική συλλογική μνήμη ως το ”Ηρωϊκόν Δοξάτον”.
Η περίπτωση του Δοξάτου είναι μοναδική ανάμεσα στους υπόλοιπους μαρτυρικούς τόπους της πατρίδας μας καθώς είχε το θλιβερό προνόμιο, τις περιόδους των τριών βουλγαρικών κατοχών στην Ανατολική Μακεδονία (1912-13, 1916-18, 1941-44) , να γνωρίσει όχι μία αλλά δύο σφαγές/μαζικές εκτελέσεις και μία ομηρία των κατοίκων του. Μέσα σε μία τριακονταετία είχε πάνω από 1.300 θύματα.
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η κωμόπολη παρασημοφορήθηκε με τον Πολεμικό Σταυρό Α΄ Τάξεως (1945), έγινε τιμητικά Δήμος (1949), και μία τορπιλάκατος του Πολεμικού Ναυτικού έλαβε το όνομά της. Της απονεμήθηκε μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών το 1985, ενώ έχει αναγνωριστεί από το επίσημο κράτος ως μαρτυρική πόλη.
Οι κάτοικοι της κωμόπολης του Δοξάτου, στην πλειονότητά τους απόγονοι των μαρτύρων του 1913,του 1916-1918 και του 1941,δεν αποτελούν απλώς φορείς μιας ένδοξης ιστορικής μνήμης, που αρκείται στην απότιση φόρου τιμής στα θύματα της βουλγαρικής θηριωδίας κατά τις επετειακές εκδηλώσεις. Στο άνοιγμα και τις προκλήσεις των καιρών, φέρουν και την ευθύνη της διαχείρισης της ιστορικής μνήμης και κληρονομιάς.
Για το λόγο αυτό αιτούμαστε ειδικά οι εκδηλώσεις μνήμης για τα 650 θύματα της 30ης ΙΟΥΝΙΟΥ 1913 κάθε χρόνο να τελούν υπό την αιγίδα και την μέριμνα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Το αίτημά μας αφορά στη δυνατότητα να πραγματοποιούνται και διάφορες άλλες δράσεις (συνέδρια, εκδόσεις, εκθέσεις, φιλοξενία εκπροσώπων άλλων μαρτυρικών τόπων της Ελλάδας και του εξωτερικού, κ.λ.π.), παράλληλα με την τέλεση του ετησίου μνημοσύνου, ώστε να αναδειχθεί η λειτουργία του Δοξάτου ως ενός κέντρου ειρηνικής, οικονομικής και πολιτιστικής δημιουργίας.
Πρόθεσή μας είναι να αποτελέσουν οι εκδηλώσεις αυτές έναυσμα μίας διαδικασίας παιδευτικής, που θα εμπνέει και θα υμνεί έργα ειρήνης και συναδέλφωσης μεταξύ των ανθρώπων, μεταξύ των λαών ανεξάρτητα από τη θρησκεία, την εθνικότητα, τη φυλή.]
Σφαγή και όχι ολοκαύτωμα
Σε αναφορά μας για τον όρο «ολοκαύτωμα» που αναφέρεται στις εκδηλώσεις αυτές, η κα. Ζαφειροπούλου επισημαίνει χαρακτηριστικά: «Κοιτάξτε, δεν είναι ολοκαύτωμα. Το πρώτο ίσως μπορεί να χαρακτηριστεί ολοκαύτωμα. Τα επόμενα όμως δεν ήταν ολοκαυτώματα. Το 1941 ήταν εκτέλεση και το 1916 – 1918 ήταν ομηρία.
Τώρα, επειδή το 1913 κάηκε το χωριό, εκεί μπορούμε να το πούμε και ολοκαύτωμα, αλλά δεν είναι πρώτο ολοκαύτωμα γιατί δεν υπάρχει και δεύτερο. Απλώς εμείς το ξέραμε και το λέγαμε πάντα “η σφαγή του Δοξάτου”. Έτσι ήταν γνωστό και αυτή την έκφραση χρησιμοποιούσαμε πάντα οι Δοξατινοί και έτσι θέλουμε να το διατηρήσουμε».
