Το Σπήλαιο Αγγίτη στη Προσοτσάνη
είναι το μεγαλύτερο
ποτάμιο σπήλαιο στην Ελλάδα
Tα σπήλαια είναι πάντα το δημοφιλέστερο αξιοθέατο μίας περιοχής, καθώς ποιος δεν λατρεύει να επισκέπτεται μία σπηλιά και να βολτάρει ανάμεσα σε φωτισμένους σταλακτίτες-σταλαγμίτες και μικρές υγρές λιμνούλες που έχουν σχηματιστεί από αμέτρητες σταγόνες νερού που στάζουν αδιάκοπα λίγο λίγο για αιώνες;
Το σπήλαιο πηγών Αγγίτη (Μααράς) τοποθετείται βόρεια της υδρολογικής λεκάνης Δράμας, που περιβάλλεται από τα όρη Φαλακρό, Μενοίκιο, Παγγαίο και Σύμβολο. Βρίσκεται 25 χλμ. βορειοδυτικά της Δράμας και 500μ. από τον οικισμό Αγγίτης του Δήμου Προσοτσάνης. Θεωρείται μέχρι στιγμής το μεγαλύτερο ποτάμιο σπήλαιο στην Ελλάδα, με μήκος περί τα 15 χιλιόμετρα, εκ των οποίων τα 12,5 περίπου έχουν χαρτογραφηθεί.
Το Σπήλαιο Αγγίτη καταλαμβάνει την πρώτη θέση στον πλανήτη καθώς διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες αλλά και σημαντικότερες καρστικές πηγές. Πράγμα που σημαίνει ότι συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των σημαντικότερων πηγών του πλανήτη Γη!. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, η αξιολόγηση έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος MIKAS (Most Important Karst Aquifer’s Springs) από τη Διεθνή Ένωση Υδρογεωλόγων και με τη συμμετοχή της UNESCO.
Στη γεωλογία ο όρος καρστική πηγή αναφέρεται στην υδάτινη πηγή (εκροή υπογείων υδάτων) που αποτελεί τμήμα καρστικού υδρολογικού συστήματος, του γεωλογικού συστήματος εκείνου δηλαδή που διαμορφώθηκε από τη διάλυση πετρωμάτων, όπως ασβεστόλιθος, δολομίτης και γύψος και χαρακτηρίζεται από καταβόθρες, σπήλαια και υπόγεια.
Ιστορικό εξερεύνησης
Η εξερεύνηση του σπηλαίου ξεκινάει το 1952 έπειτα από επίσκεψη της ΕΣΕ και του ζεύγους Πετροχείλου, η οποία θα σταματήσει σύντομα στο σιφώνι της εισόδου. Το 1978 ο Γάλλος R. Pascal με το σπηλαιολογικό σύλλογο ERIS περάσανε το σιφώνι 1 της εισόδου, μήκους 70 μέτρων, για να αρχίσουν να ανακαλύπτουν τον εντυπωσιακό υπόγειο αγωγό. Με την ομάδα των Γάλλων το ’78 ήτανε και ένα μέλος της ΕΣΕ, ο Αβαγιανός Γ. Από τότε ξεκινάει και η συστηματική εξερεύνηση του υπόγειου ποταμού από την σπηλαιολογική ομάδα ERIS με επικεφαλής τον Pascal Reilé, όπου και θα επισκεφτούν πολλές φορές τον υπόγειο ποταμό που τους γοήτευσε και εξίταρε τη φαντασία τους. Σχεδόν σε κάθε επίσκεψη και όταν το επέτρεπαν οι συνθήκες οι Γάλλοι βουτούσαν στα βαθύτερα σιφώνια, ανακαλύπτοντας νέα ανεξερεύνητα τμήματα και επεκτείνοντας το μήκος του υπόγειου αγωγού. Το 1981 έγινε διάνοιξη με δυναμίτη στο σιφώνι 2 στα 480μ και επειδή τότε ήτανε και ένας έλληνας μαζί τους, ο Νίκος Ιωαννίδης, το σιφώνι πήρε το όνομά του.
Επισκέφτηκαν πολλές φορές τον Αγγίτη (1978, 1980, 1981, 1982, 1983, 1992, 1995, 1997, 2000, 2003, 2005, 2008, 2010), τις καταβόθρες του Οχυρού και το βάραθρο του Χρήστου.
Η εντυπωσιακή αίθουσα της Ακρόπολης (1150μ.)
Ακρόπολη: Στα 1150μ μέτρα από την είσοδο βρίσκεται η εντυπωσιακή αίθουσα της Ακρόπολης, μήκους 90μ, πλάτους 60μ και ύψους 40μ, ίσως η μεγαλύτερη της Ελλάδας. Υπάρχουν σταλακτίτες 15-20 μέτρων και τεράστιες καταπτώσεις βράχων. Εκεί βρέθηκαν και μεγάλες ποσότητες γουανό και δεδομένο ότι οι νυχτερίδες είναι δύσκολο να πέρασαν τα σιφώνια πιο πριν, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να υπήρχε παλιά είσοδος που προσχώθηκε.
Επίσης σε όλο το δάπεδο της σπηλιάς υπήρχαν συσσωρευμένες τεράστιες ποσότητες άμμου με πάχος άνω των 5 μέτρων εξαιτίας ενός φράγματος που υπήρχε στην έξοδο της πηγής, το οποίο δεν άφηνε το σπήλαιο να αδειάσει από τα ιζήματα. Μόλις γκρεμίστηκε το φράγμα το ποτάμι άρχισε να αποβάλει τα συσσωρευμένα ιζήματα και η στάθμη του δαπέδου να πέφτει. Σταλακτίτες που ήτανε βυθισμένοι αποκαλύφθηκαν και ο αγωγός του σπηλαίου μεγάλωσε. Στο τουριστικό κομμάτι η άμμος έπεσε 2 μέτρα, ενώ βοήθησε στο να γίνουν ευκολότερα προσπελάσιμα τα σιφώνια.
Στο σπήλαιο εντοπίστηκαν επίσης λείψανα κατοίκησης που ανάγονται στην 4η χιλιετία (τέλη Νεολιθικής περιόδου) και απ’ ότι φαίνεται οι επισκέψεις στο σπήλαιο συνεχίστηκαν και μεταγενέστερες εποχές, ωστόσο ήτανε πάντα περιστασιακές και σύντομες.
