Βασικές συνιστώσες
του προβλήματος της στάθμευσης
Γράφει ο Αθανάσιος Κάππας
Πολιτικός Μηχανικός & Συγκοινωνιολόγος
Η στάθμευση είναι επακόλουθο της μετακίνησης, και γενικότερα της μεταφοράς ανθρώπων και αγαθών. Η σημασία που παρουσιάζει φαίνεται τόσο από το χώρο που διατίθεται για αυτήν όσο και από το χρόνο που δίνεται η δυνατότητα να σταθμεύσει ένα αυτοκίνητο σε σχέση με το χρόνο κίνησης του. Για κάθε αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης θα πρέπει να εξασφαλίζεται μια θέση στάθμευσης κοντά στην κατοικία του ιδιοκτήτη του και επίσης να τίθεται δυνατή η εξεύρεση στάθμευσης κοντά στην περιοχή εργασίας του ή για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα χρειαστεί μετακίνηση. Όσον αφορά τώρα στο χρόνο που παραμένει σταθμευμένο ένα τυπικό αυτοκίνητο, βάσει θεωρητικών στοιχείων, υπολογίζεται ότι καλύπτει πάνω από το 90% του συνολικού χρόνου του και χρησιμοποιεί αρκετές θέσεις στάθμευσης κάθε βδομάδα, υπό τη προϋπόθεση ότι δεν διαθέτει θέση ιδιωτικής στάθμευσης. Βάσει των παραπάνω στοιχείων λοιπόν, καταλαβαίνει κανείς πόσο σημαντική είναι η ύπαρξη επαρκών θέσεων στάθμευσης για τη σωστή λειτουργία ενός συστήματος μεταφορών. Και εδώ είναι που εμφανίζεται το πρόβλημα. Συνήθως η ζήτηση υπερβαίνει την προσφορά θέσεων στάθμευσης. Η ανεπάρκεια επομένως θέσεων στάθμευσης σε συνδυασμό με την κακή σχεδίαση τους, ιδίως στα κέντρα πόλεων αλλά και στις κυκλοφοριακά συμφορημένες περιοχές καθιστούν δυσλειτουργικά τα συστήματα μεταφορών. Ένα ολοκληρωμένο σύστημα μεταφορών αποτελείται από τρία βασικά στοιχεία. Τα οχήματα κάθε τύπου που μεταφέρουν πρόσωπα ή αγαθά, τα δίκτυα μεταφορών όπου κινούνται τα οχήματα και τις τερματικές εγκαταστάσεις (οι οποίες περιλαμβάνουν τους χώρους στάθμευσης των οχημάτων), που εξυπηρετούν τα οχήματα στα τέρματα των διαδρόμων όπου κινούνται. Για να μπορούμε όμως να πούμε με ασφάλεια ότι ένα σύστημα μεταφοράς είναι ολοκληρωμένο και καλά σχεδιασμένο, πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στο οδικό δίκτυο που εξυπηρετεί τα κινούμενα οχήματα και στους χώρους που εξασφαλίζουν τη στάθμευση των οχημάτων. Επιπρόσθετα, μεταξύ της ανεπάρκειας των θέσεων στάθμευσης και της κακής σχεδίασης των όσων υφιστάμενων διατίθενται σε μια περιοχή, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που προκαλούν το πρόβλημα της στάθμευσης. Οι βασικοί παράγοντες του προκαλούν το πρόβλημα της στάθμευσης σύμφωνα με είναι οι εξής:
1) Μικρή ποσότητα προσφοράς χώρων στάθμευσης. Υπάρχουν περιπτώσεις που οι χώροι οι οποίοι είναι διαθέσιμοι για στάθμευση είναι πολύ λιγότεροι από ότι η κυκλοφορία των αυτοκινήτων σε μία μεγάλη έκταση περιοχής.
2) Λάθος εκμετάλλευση των χώρων στάθμευσης. Συγκεκριμένα κάποιοι χώροι στάθμευσης μπορεί να υπολειτουργούν, λόγω της κακής χωροταξικής τους διάταξης ή λόγω του υψηλού κόστους στάθμευσης. Η διαδικασία αυτή έχει και διαχειριστικά προβλήματα, καθώς οι ιδιώτες ή ο κρατικός φορέας που εκμεταλλεύονται ένα χώρο στάθμευσης πολλές φορές με το υψηλό κόστος δεν προτρέπει τους οδηγούς να σταθμεύουν σε αυτόν.
3) Η λανθασμένη χωροταξική διάταξη των θέσεων στάθμευσης σχετίζεται με τον σχεδιασμό ενός χώρου στάθμευσης. Εάν η διάταξη των θέσεων στάθμευσης σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές κατηγορίες οχημάτων και όχι 13 αναμειγνύοντας διαφορετικούς τύπους, αυτό μπορεί να οδηγήσει στην καλύτερη και αποτελεσματικότερη διαχείριση του διαθέσιμου χώρου.
4) Η απουσία πολιτικής και κοινωνικής παρακίνησης για ύπαρξη ή δημιουργία εναλλακτικών τρόπων μεταφοράς που θα μειώσουν το πρόβλημα κυκλοφορίας, μεγεθύνει το πρόβλημα της στάθμευσης λόγω της εκτεταμένης χρήσης των αυτοκινήτων. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που η επίλυση του μπορεί να προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα, καθώς θα αποσυμφορήσει τις περιοχές και θα επιλύσει το κυκλοφοριακό πρόβλημα.
5) Μία ακόμα παράμετρος που επηρεάζει είναι η απουσία υπόγειων χώρων στάθμευσης στις περισσότερες οικοδομές.
Παράγοντες που επηρεάζουν τα χαρακτηριστικά στάθμευσης
Οι παράγοντες που επηρεάζουν την στάθμευση είναι αρκετοί και διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Η γνώση των παραγόντων αυτών για μια δεδομένη περιοχή είναι επιτακτική προκειμένου να γίνεται ο υπολογισμός των αναγκών στάθμευσης και ο αριθμός των θέσεων που χρειάζονται. Οι παράγοντες είναι οι ακόλουθοι:
- Ιδιοκτησία αυτοκινήτου και πληθυσμιακά κριτήρια
- Ο τρόπος ζωής και η νοοτροπία των κατοίκων
- Η πυκνότητα δόμησης
- Οι χρήσεις γης
- Οι διαθέσιμοι εναλλακτικοί τρόποι μετακίνησης
- Η θέση του χώρου στάθμευσης
- Η προσπελασιμότητα του χώρου στάθμευσης
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ
Για την εξεύρεση λύσης στο προαναφερθέν πρόβλημα στάθμευσης κρίνεται αναγκαία η εφαρμογή διαφόρων εναλλακτικών πρακτικών, με συγκεκριμένη στόχευση στα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε πιθανής εναλλακτικής επιλογής, έτσι ώστε να εξαχθούν ορθότερα και πιο ολοκληρωμένα συμπεράσματα.:
- Δημιουργία αυτόματων, υπέργειων χώρων στάθμευσης δημοσίας χρήσης σε αδόμητα οικόπεδα
- Δημόσιων υπαίθριων χώρων στάθμευσης σε αδόμητα οικόπεδα
- Δημιουργία υπόγειων δημόσιων χώρων στάθμευσης με κοινόχρηστους χώρους στην επιφάνεια
- Μηχανικά συστήματα στάθμευσης σε ιδιωτικούς χώρους
- Εφαρμογή ελεγχόμενου συστήματος στάθμευσης
Βασική επιδίωξη των πόλεων τα τελευταία χρόνια αποτελεί η αναβάθμιση της εικόνας του αστικού περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής, στο πλαίσιο πάντα της προβληματικής για την περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα. Ο ολοκληρωμένος πολεοδομικός και συγκοινωνιακός σχεδιασμός έχει αναδειχθεί ένα αποτελεσματικό εργαλείο παρέμβασης για την αναζωογόνηση του αστικού χώρου. Δυστυχώς όμως, το πρόβλημα της στάθμευσης είναι ένα ζήτημα που βρίσκεται πάντα στην κορυφή της επικαιρότητας σε διεθνές επίπεδο καθώς οι διαθέσιμες θέσεις στάθμευσης που προσφέρονται είναι εμφανώς λιγότερες από τα ΙΧ αυτοκίνητα που κυκλοφορούν. Το πρόβλημα της στάθμευσης γίνεται χρόνο με το χρόνο εντονότερο και χρειάζεται άμεση λύση.
