Η Ξεχωριστή «ΚΥΡΙΑ Χ»
Της Καλλιόπης Εξάρχου
Της Πολύνας Γ.Μπανά
Η Καλλιόπη Εξάρχου είναι «δικός μας» άνθρωπος. Γέννημα-θρέμμα Δραμινή, μεγάλωσε και τελείωσε το σχολείο στη Δράμα, έφυγε για πανεπιστημιακές σπουδές και δε γύρισε πίσω μετά το πέρας αυτών. Μόνιμη κάτοικος Θεσσαλονίκης από δεκαετιών, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Θεατρολογίας στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, διατηρεί, τα τελευταία αρκετά χρόνια, μία συνεπή, ουσιώδη κι αμφίδρομη σχέση με τη γενέθλια πόλη της, τους ανθρώπους της και, ιδίως, τα πολιτιστικά τεκταινόμενά της, είτε πρόκειται για τη συμμετοχή της Καλλιόπης στη Συντακτική Επιτροπή του δραμινού λογοτεχνικού περιοδικού «Δίοδος», είτε πρόκειται για την παρουσίαση, στη Δράμα, του εκάστοτε νέου λογοτεχνικού βιβλίου της, είτε πρόκειται για την από μέρους της παρουσίαση βιβλίων άλλων δημιουργών, δραμινών και μη (τα δύο τελευταία, σε συνεργασία, πάντα, με το Σύλλογο Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Δράμας).
Η Καλλιόπη Εξάρχου έχει την ικανότητα να μεταπηδά, να «περνά», με άνεση, από τον ποιητικό στον πεζό λόγο και τούμπαλιν, πλην όμως με τις ποιητικές καταβολές του πεζού λόγου της, πάντα ευδιάκριτες. Μετά, λοιπόν, τις, λεπτής και χαμηλόφωνης (και, γι΄αυτό, ιδιαιτέρως συμπυκνωμένης κι επιδραστικής) ευαισθησίας, ποιητικές συλλογές της «Μάχιμα Χείλη» (2014) και «Βιβλιάριο Καταθέσεων» (2012) και, προγενέστερα, το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα (ή μυθιστορηματική βιογραφία, όπως χαρακτηρίζεται στην εργογραφία της) «Extra Large» (2011), η Καλλιόπη Εξάρχου μεταπηδά, και πάλι, στον πεζό λόγο και δη δοκιμάζεται, για πρώτη φορά, με το νέο της βιβλίο με τίτλο «Η Κυρία Χ» (2018), στο χώρο του διηγήματος και, κατ΄ουσίαν, του αφηγήματος (ή του διηγήματος-μπονσάϊ, εάν θέλετε, όπως συνηθίζεται να «βαπτίζονται» τα μικρής φόρμας κι έκτασης διηγήματα), δεδομένου ότι τα 15 συνολικά διηγήματα που απαρτίζουν την εν λόγω συλλογή της «Η Κυρία Χ», είναι ιδιαιτέρως μικρής φόρμας: τα περισσότερα κινούνται, από άποψη έκτασης, μεταξύ μίας έως δύο σελίδων.
Όσοι είμαστε εξοικειωμένοι με το έργο της, γνωρίζουμε καλώς ότι η Καλλιόπη Εξάρχου χειρίζεται, με ευδιάκριτη δεξιότητα, τη γλώσσα, την οποία γνωρίζει σε μεγάλο βάθος και την οποία «μετέρχεται» με αξιοσημείωτα ευφάνταστο τρόπο, κι αυτό αποτελεί, εξ ορισμού, υψίστη προτεραιότητα όταν αναφέρεσαι κι απαριθμείς τις αρετές ενός λογοτεχνικού έργου και, συχνά, το πλέον σημαντικό ζητούμενο για πολλούς αναγνώστες. Το νέο της, λοιπόν, βιβλίο, «Η Κυρία Χ», που κυκλοφόρησε μόλις τον Νοέμβριο του 2018 από τις εκδόσεις Σοκόλη, σε φιλολογική και τυπογραφική επιμέλεια της ιδίας της εκδότριας Αθηνάς Σοκόλη, δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση του λογοτεχνικού αυτού «κανόνα» που χαρακτηρίζει το σύνολο του έργου της Καλλιόπης Εξάρχου. Πέραν, όμως, τούτου, το οποίο αποτελεί, πλέον, το κατ΄ελάχιστον αναμενόμενο από την Καλλιόπη Εξάρχου, η εν λόγω συλλογή διηγημάτων διακρίνεται, επιπλέον, για τους οξυδερκείς κι εύστοχους συμβολισμούς της, τις ισορροπημένες δόσεις σουρεαλισμού (ή ακόμη και ιχνοστοιχείων μαγικού ρεαλισμού, κατά μία έννοια), τις διακειμενικές αναφορές (υπέροχο το διήγημα «Παραλίας το ανάγνωσμα», όπου η «Κυρία Χ» συναπαντιέται, στην παραλία, με τους ήρωες των μυθιστορημάτων «Τρυφερή είναι η νύχτα» του Φιτζέραλντ και «Μαντάμ Μποβαρύ» του Φλωμπέρ καθώς και της νουβέλας «Θάνατος στη Βενετία» του Μαν), τις συγκινητικές αυτοβιογραφικές αναφορές και, κυρίως, η εν λόγω συλλογή διηγημάτων (και, για την ακρίβεια, ποιητικών διηγημάτων ή αφηγηματικών ποιημάτων) δομείται πάνω στις στέρεες ποιητικές βάσεις της ιδίας της συγγραφέα και αρθρώνεται με την αμέσως αναγνωρίσιμη ποιητική γλώσσα αυτής.
Καλωσορίζουμε, λοιπόν, με πραγματική χαρά, την Καλλιόπη Εξάρχου, για άλλη μια φορά, στη γενέθλια πόλη της (μας) και, ειδικότερα, στη λογοτεχνική βραδιά που ο Σύλλογος Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Δράμας διοργανώνει για την παρουσίαση του νέου αυτού βιβλίου της, της συλλογής διηγημάτων «Η Κυρία Χ», από τους συγγραφείς Δήμητρα Μήττα και Βασίλη Τσιαμπούση, αυτή την Παρασκευή, 4 Ιανουαρίου 2019 και ώρα 19.00, στο καφέ «Ανώϊ», προκειμένου να καταστούμε, και πάλι, κοινωνοί της έμπνευσης, της γλώσσας, του ύφους και, σε τελική αναγωγή, του λογοτεχνικού «σύμπαντος» που κάθε φορά η Καλλιόπη (ξέρει να) δημιουργεί, βασιζόμενη πάντα στα ως άνω τρία πρώτα και, εν προκειμένω, προκειμένου να μας συστήσει τόσο η ίδια η συγγραφέας όσο και οι ανωτέρω δύο ομιλητές, την ηρωϊδα της εν λόγω συλλογής, την «Κυρία Χ», στιγμιότυπα της ζωής της οποίας, και, μάλιστα, σε μία συνεχή συνδιάλεξη μεταξύ παρόντος και παρελθόντος, ξεδιπλώνονται στα διηγήματα της συλλογής όπως και ο ίδιος ο τίτλος της υποδηλώνει, «μία γυναίκα ευάλωτη και ευθυτενής που σηκώνεται κάθε φορά, κουβαλώντας τη γη ολόκληρη στους ώμους της» όπως αναγράφεται χαρακτηριστικά στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
