Λεύκωμα για τα «100 Χρόνια Καλαμπάκι»
Ξεφυλλίζοντας την ιστορία του Καλαμπακίου
μέσα από ντοκουμέντα, έγγραφα και φωτογραφίες
Μιλάνε στον «Π.Τ.» η κα. Θεοδωρίδου πρ. του Πολ. Μορφωτικού Συλλόγου Καλαμπακίου και ο κ. Βιδάκης που είχε την επιμέλεια
Του Θανάση Πολυμένη
ΣΕ ΜΙΑ ΠΟΛΥ ωραία εκδήλωση με πλήθος κόσμου, πραγματοποιήθηκε το πρωί της Κυριακής 6 Απριλίου, η παρουσίαση του λευκώματος «100 Χρόνια Καλαμπάκι – Συνομιλώντας με τις Σιωπές της Ιστορίας».
Πρόκειται για ένα καλαίσθητο λεύκωμα, το οποίο ξεκίνησε και δημιουργήθηκε μετά από πρωτοβουλία του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμπακίου Δράμας από το 2020, με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η συγγραφή ανατέθηκε στις κ. κ. Αθανασία Θεοδωρίδου, Τούλα Θωμαΐδου, Κυράνθη Στράντζαλη και Μαρίνα Σωφρονίδου.
Στο πάνελ διακρίνονται οι κυρίες: Σωφρονίδου, Θωμαΐδου, Στράντζαλη και Θεοδωρίδου που συνέγραψαν το λεύκωμα, με τον επιμελητή κ. Βιδάκη.
Παράλληλα ξεκίνησε μια κοπιώδης προσπάθεια «ερμηνείας» του πλούσιου υλικού με την συνδρομή των κατοίκων του χωριού. Προϋπήρχε η συνεργασία με την ΑΜΚΕ ΚΥΚΛΩΨ για την ψηφιοποίηση των τεκμηρίων και την φωτογράφηση των αρχείων, καθώς και η ψηφιοποίηση των αρχείων που διέθετε η κοινότητα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια με την αρωγή του μέλους του Συλλόγου Νίκου Παπακώστα, ως καταγραφή και διαφύλαξη αρχείου.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκε ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης Δράμας κ. Δωρόθεος, ο δήμαρχος Δοξάτου κ. Βογιατζής, ο εκπρόσωπος της ΑΜΚΕ ΚΥΚΛΩΨ κ. Δεμερτζής, δημοτικοί σύμβουλοι και πλήθος κόσμου.
Η πρόεδρος του Συλλόγου κα. Θεοδωρίδου, με τον επιμελητής μέλος της ΑΜΚΕ ΚΥΚΛΩΨ κ. Βιδάκη.
Θεοδωρίδου: Για πρώτη φορά η ιστορία του Καλαμπακίου
Για το βιβλίο μίλησε στον «Π.Τ.» η πρόεδρος του Πολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου Δράμας κα. Θεοδωρίδου, η οποία σημείωσε ότι «πρόκειται για ένα μεγάλο έργο συλλογής φωτογραφιώνν, εγγράφων, ιστοριών που αφορούν στην εγκατάσταση των προσφύγων στο Καλαμπάκι, αλλά και τις ιστορίες πριν από την εγκατάσταση. Έτσι καταφέραμε να συλλέξουμε ένα απίθανο υλικό, το οποίο αυτή τη στιγμή αποτελείται από 1.200 ψηφιοποιημένα έγγραφα και 1.500 ψηφιοποιημένες φωτογραφίες, μετά από επιλογή που έγινε από αυτές από τον κ. Κώστα Βιδάκη της ΑΜΚΕ ΚΥΚΛΩΨ, η οποία ανέλαβε εξ ολοκλήρωση και την έκδοσή του».
Όπως σημειώνει η κα. Θεοδωρίδου, «είναι ένα εργαλείο για κάθε έναν που ενδιαφέρεται για την ιστορία της Δράμας γενικότερα. Το Καλαμπάκι είναι από τα κεφαλοχώρια της Δράμας και κάθε άνθρωπος που νοιάζεται για τον τόπο μας, πρέπει να το έχει».
Ερωτώμενη από ποια περίοδο ιστορικά ξεκινάει το λεύκωμα αυτό, η κα. Θεοδωρίδου σημειώνει ότι «το λεύκωμα ξεκινάει από το Καλαμπάκι πριν από την εγκατάσταση των προσφύγων, από την αρχαιότητα ακόμα και πως εξελίσσεται μέσα από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επίσης περιλαμβάνει και μικρές αναφορές στους τόπους από τους οποίους ήρθαν οι πρόσφυγες, όπως το Κρυόνερο, το Καλφά και την Προύσα».
Αναφορικά με τα σημαντικότερα σημεία του λευκώματος, η κα Θεοδωρίδου σημειώνει: «Είναι η πρώτη φορά που αναφέρεται ολοκληρωμένη η ιστορία του χωριού. Μέχρι τώρα είχαμε κάποια αποσπάσματα της ιστορίας του, ενώ γίνεται για πρώτη φορά μια τόσο ολοκληρωμένη δουλειά και για πρώτη φορά παρουσιάζονται τόσα πολλά έγγραφα που έχουν σχέση με την ανταλλαγή, αλλά είναι και η πρώτη φορά που παρουσιάζονται τόσες πολλές φωτογραφίες από τη ζωή του χωριού από το 1922 και μετά, όπου διαφαίνεται η καθημερινότητα και ο τρόπος ζωής. Πρόκειται για υλικό που δεν υπήρχε ποτέ πουθενά».
Βιδάκης: Γέφυρα που ενώνει το χθες
Για το λεύκωμα μίλησε επίσης στον «Π.Τ.» και ο κ. Βιδάκης, ο οποίος είχε και την επιμέλεια και την ψηφιοποίηση των αρχείων των εγγράφων και φωτογραφιών. Όπως σημείωσε, «το βιβλίο λειτουργεί ως μια στέρεη γέφυρα που ενώνει το χθες, από τις τελευταίες στιγμές πριν τον ξεριζωμό μέχρι το σήμερα.
Ως φωτογράφος θα σταθώ ιδιαίτερα στη χρήση του φωτογραφικού τεκμηρίου της έκδοσης. Οι φωτογραφίες των οικογενειακών άλμπουμ, που βρίσκονταν άλλοτε στα σαλόνια των σπιτιών, και σήμερα συνήθως βρίσκονται ξεχασμένα σε κάποιο ντουλάπι ή σε κάποια αποθήκη, ήταν το παράθυρο στο χρόνο που έδωσε οπτική υπόσταση στην Ιστορία. Οι φωτογραφίες, άλλοτε ανάμεσα σε σελίδες με όμορφο περιτύλιγμα ζελατίνας και άλλοτε κορνιζαρισμένες ομαδικά σε τοίχους, είχαν τεράστια συμβολή στην οικογενειακή μνήμη, συμβολής η οποία διευρύνεται, μέσω έντυπων εκδόσεων όπως η σημερινή, καλύπτοντας τον τόπο και τους ανθρώπους του χωριού».
Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει, «η γνώση της τοπικής Ιστορίας από παιδιά και ενηλίκους είναι πολύ σημαντική. Γιατί, νομίζω πως αγαπάμε περισσότερο τον τόπο μας, αν γνωρίζουμε σε βάθος την ιστορία και τον πολιτισμό του. Και το Καλαμπάκι είναι ο τόπος όπου εγκαταστάθηκε ο πρόσφυγας παππούς του κ. Άρη Θεοδωρίδη και της κας Μαίρης Θεοδωρίδου με την οικογένεια του. Αυτός ήταν ένας από τους σημαντικότερους λόγους που η ΚΥΚΛΩΨ προέβη στην Πολιτιστική Χορηγία της έκδοσης.
Ο δεύτερος, εξίσου σημαντικός λόγος για την ΚΥΚΛΩΨ, για τον οποίο υπήρξε και η προσωπική μου εμπλοκή, ήταν η σύνδεση της έκδοσης με τη φωτογραφία. Η φωτογραφία και συγκεκριμένα η προστασία, διατήρηση και ανάδειξη της ιστορίας, της τέχνης και της τεχνολογίας που σχετίζεται με αυτήν είναι ένας από τους βασικούς σκοπούς της ΚΥΚΛΩΨ».
Συνεχίζοντας, επισημαίνει: «Έναν άλλο στόχο αποτελεί και η προστασία και ανάδειξη κτηρίων και εν γένει χώρων μορφωτικού, πολιτιστικού, ιστορικού και φυσικού ενδιαφέροντος στην περιοχή της Δράμας. Για το λόγο αυτό το πρώτο έργο με το οποίο ασχολήθηκε η ΚΥΚΛΩΨ ήταν η ανάδειξη του μαρμάρινου αρχοντικού, της καπναποθήκης Αναστασιάδη, ένα ξεχωριστό μνημείο της αστικής και πρώιμης βιομηχανικής αρχιτεκτονικής της Δράμας, έργο του 1875, και η σύνδεσή του με τη σύγχρονη κοινωνία ως χώρο μνήμης και τέχνης. Το έργο αποτελεί σύνδεση των δύο παραπάνω στόχων με τη δημιουργία ενός πολυχώρου πολιτισμού».
