Ξεκινούν σήμερα τα λαϊκά
δρώμενα στα χωριά της Δράμας
► Στα χωριά της Δράμας Μοναστηράκι, Ξηροπόταμος, Πετρούσα, Πύργοι, Καλή Βρύση, Βώλακα και Παγονέρι αναβιώνουν τα έθιμα των μεταμφιέσεων
ΜΕΓΑΛΗ ΜΕΡΑ σήμερα για τα χωριά της Δράμας, καθώς ξεκινάει το τριήμερο της διενέργειας των εκδηλώσεων για τα λαϊκά δρώμενα των μεταμφιέσεων, που σηματοδοτούν μάλιστα και το τέλος των εορτών του Δωδεκαημέρου στην περιοχή.
Πρόκειται για τα σπουδαία σε όλη την Ελλάδα δρώμενα, τα οποία αναβιώνουν στα ντόπια χωριά της Δράμας: Μοναστηράκι, Ξηροπόταμος, Πετρούσα, Πύργοι, Καλή Βρύση, Βώλακα και Παγονέρι.
Όπως ήδη έχουμε δημοσιεύσει και σε προηγούμενα σχετικά σημειώματα, τα δρώμενα αυτά χαρακτηρίζονται από την αρχαία διονυσιακή λατρεία, ενώ μέχρι σήμερα κρατούν αναλλοίωτα αρκετά από αυτό τα στοιχεία τους και γίνονται πάντα πλαίσιο της ευετηρίας κα της ευγονίας.
Σήμερα, οι κύριοι αναβιωτές είναι οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι των χωριών αυτών και αναλυτικά είναι τα παρακάτω:
Αράπηδες στο Μοναστηράκι Δράμας
Κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός αποτελούν οι «Αράπηδες». Ένα έθιμο με μορφή δρωμένου, που τελείται την ημέρα των Θεοφανείων (6 Ιανουαρίου) για την ευετηρία. Στο θίασο των δρώντων ή «τσέτα, όπως λέγεται, μετέχουν ακόμη, οι Γκιλίγκες (νύφες), οι Παππούδες και οι Τσολιάδες (Εύζωνοι). Στην πλατεία του χωριού στήνεται ο τρανός χορός και ακολουθεί η αναπαράσταση του εικονικού γάμου ή πολέμου, καθώς και η αναπαράσταση του εικονικού οργώματος και της σποράς.
Μπαμπούγερα στην Καλή Βρύση
Κυρίαρχο στοιχείο τα «Μπαμπούγερα», όπως αποκαλούνται οι μεταμφιεσμένοι που κάνουν την εμφάνιση τους στους δρόμους του χωριού, ορμητικοί και υπερκινητικοί, ωσάν σύγχρονοι σάτυροι (ακόλουθοι) του θεού Διόνυσου. Ένα δρώμενο που έχει τις ρίζες του στη λατρεία του θεού Διόνυσου κατά την αρχαιότητα. Το έθιμο κορυφώνεται στις 8 Ιανουαρίου με την αναπαράσταση του εικονικού γάμου.
Αράπηδες Ξηροποτάμου
Στη μεταμφίεση των Αράπηδων κυριαρχεί το μαύρο χρώμα, μαύρες φλοκωτές κάπες, εντυπωσιακές υψικόρυφες προσωπίδες και κεφαλοστολές από γιδοπροβιές. Κατά τη διάρκεια αναβίωσης του δρωμένου, η ομάδα (τσέτα) των “Αράπηδων” παρελαύνει στους δρόμους, κάτω από τους εκκωφαντικούς ήχους των κουδουνιών τους. Την τσέτα συμπληρώνουν, ο ‘Εύζωνες’ (γαμπροί), οι ‘Γκελίγκες’ (νύφες) και οι ‘Μάνγκουδες’ (παλιάτσοι). Δύο αρχηγοί ομάδων παλεύουν μέχρι την τελική πτώση του ενός. Ακολούθως, γύρω από τον πεσμένο αρχηγό, μαζεύονται όλοι, σε μια μυσταγωγία, που τελειώνει με την ανάσταση του νεκρού και τον ιδιόρρυθμο ξέφρενο χορό όλων, συμβολίζοντας έτσι, τη χειμερία νάρκη της φύσης και την ανάστασή της με τον ερχομό της άνοιξης.
Μπάμπιντεν Πετρούσας
Δρώμενο που αποβλέπει στην καλοτυχία, τη γονιμότητα, την καρποφορία, την απελευθέρωση της γης από τα δεσμά του χειμώνα. Κυρίαρχο στοιχείο του εθίμου είναι η καμήλα, η οποία συμβολίζει τις περιπέτειες του ανθρώπου μέσα στη ζωή και το χρόνο και την αποφασιστικότητά του να συνεχίσει να παλεύει κόντρα στις ελλείψεις και τις στερήσεις. Το Μπάμπιντεν κορυφώνεται στις 8 Ιανουαρίου, με την αναπαράσταση οργώματος και σποράς καθώς και άλλων εργασιών, με την παρουσία του σταχτή και των «ανδρείκελων» που αναπαριστούν την γενετήσια ορμή και με γλέντι που συνεχίζεται μέχρι αργά το βράδυ.
Παραδοσιακά δρώμενα Βώλακα
Κάθε εποχή του χρόνου, οι ντόπιοι αναβιώνουν με μοναδικό τρόπο, αρχαία έθιμα, όλα πλούσια σε συμβολισμούς. Εικονική σπορά, μιμητικό όργωμα, νύφες, κουμπάροι, ροπαλοφόροι, όλοι έχουν τον ρόλο τους στο δρώμενο που ξορκίζει το κακό από το χωριό, εδώ και αιώνες. Έθιμα όπως αυτά της ‘μπάρας’, των ‘Αράπηδων’, το ‘Μπάμπιντεν’ έρχονται να αναβιώσουν μέσα σε ένα κλίμα σκωπτικό ,σατυρικό και γιορτινό.
Τα χαράπια του Παγονερίου
Το δρώμενο των Χαράπηδων ή Αράπηδων, αναβιώνει κάθε χρόνο (6 Ιανουαρίου), στο οποίο κυριαρχούν τα πειράγματα, οι χοροί και τα τραγούδια υπό τους ήχους της γκάιντας και του νταχαρέ. Οι «Αράπηδες» είναι μεταμφιεσμένοι με προβιές που καλύπτουν όλο το σώμα, φέρουν μάσκα με τρεις τρύπες για τα μάτια και το στόμα, στη μέση κρεμούν κουδούνια, στο χέρι κρατούν ξύλινα σπαθιά και στάχτη και στα πόδια φέρουν γουρουνοτσάρουχα.
Λαϊκά δρώμενα Πύργων
Στα δρώμενα των Πύργων συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι του χωριού πίνοντας και χορεύοντας υπό τους ήχους της γκάιντας, της μακεδονικής λύρας και του νταχαρέ ενώ σημείο αναφοράς αποτελούν οι μεταμφιέσεις και οι εικονικές αναπαραστάσεις, με ευετηρικό πάντα χαρακτήρα και με έντονους συμβολισμούς.
